Jaka forma opodatkowania będzie najlepsza dla programisty?

Forma opodatkowania programisty - omówione zagadnienia:

Obecnie przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą, mają do wyboru trzy formy opodatkowania: skalę podatkową, podatek liniowy i zryczałtowany podatek dochodowy. Od kiedy wprowadzono ustawę Polski Ład przy wyborze formy opodatkowania nie można zapominać o zasadach zapłaty składki zdrowotnej. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jak będzie wyglądało rozliczenie dochodów programisty, w zależności od tego, którą z tych form opodatkowania wybierze.

Zasady ogólne skala podatkowa – opodatkowanie dochodów

Opodatkowanie według skali podatkowej jest podstawową formą opodatkowania dochodów. Ta forma rozliczania jest obowiązkowa przy obliczaniu zaliczek od wynagrodzeń pracowników. Natomiast przedsiębiorca najczęściej sam może wybrać tę formę w prowadzonej działalności gospodarczej. Oczywiście z tej opcji mogą również skorzystać programiści, tylko przed podjęciem takiej decyzji powinni się zapoznać z głównymi założeniami co do jej stosowania.

O czym powinien pamiętać programista wybierając podatek według skali podatkowej:
1. Dwa progi podatkowe: 12% podatku do 120.000 zł, 32% podatku powyżej 120.000 zł
2. Kwota wolna od podatku – 30.000 zł, możliwość odliczenia od podatku kwoty 3.600 zł (30.000 zł x 12%) bez względu na kwotę osiągniętych dochodów
3. Opodatkowany jest dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach
4. Składka zdrowotna jest opłacana w wysokości 9% od faktycznie osiągniętego dochodu, nie ma możliwości odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej ani od dochodu ani od podatku
5. Możliwość złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
6. Możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci i całego szeregu ulg, w szczególności ulgi IP BOX

Programista, który wybierze opodatkowanie dochodów według skali podatkowej ma obowiązek prowadzenia PKPiR, w której ujmuje wszystkie przychody i koszty. Na tej podstawie obliczane są zaliczki na podatek dochodowy w trakcie roku a po jego zakończeniu składa się zeznanie PIT-36.

Zasady ogólne podatek liniowy – opodatkowanie dochodów

Nieco inaczej będzie wyglądało rozliczenie na zasadach ogólnych podatkiem liniowym. Poniżej opiszemy podstawowe założenia, o których należy pamiętaj wybierając tę formę opodatkowania dochodów.

O czym powinien pamiętać programista wybierając podatek liniowy:
1. Bez względu na wysokość osiągniętego dochodu podatek wynosi 19% podstawy opodatkowania, nie ma progów podatkowych
2. Nie ma kwoty wolnej od podatku
3. Opodatkowany jest dochód, a więc przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach
4. Składka zdrowotna jest opłacana w wysokości 4,9% od faktycznie osiągniętego dochodu. Programista może odliczyć od dochodu maksymalnie kwotę 11.600 zł zapłaconej składki zdrowotnej w skali roku
5. Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
6. Brak możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci.
7. Można odliczać szereg ulg dedykowanych dla przedsiębiorców, m.in. ulgę IP BOX

Rozliczanie podatku liniowego wiąże się z obowiązkiem prowadzenia PKPiR i wpisywaniem kwot przychodów i kosztów podatkowych. W trakcie roku są wpłacane zaliczki na podatek dochodowy, a po zakończeniu roku programista składa zeznanie roczne PIT-36L. Wybierając tę formę opodatkowania dochodów należy pamiętać, że nie mogą wybrać podatku liniowego osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym.

Zryczałtowany podatek dochodowy – opodatkowanie przychodów

W przypadku ryczałtu programista zapłaci podatek od przychodów a nie dochodów. Najczęściej dla programisty będzie to stawka ryczałtu w wysokości 12%, jednak niektóre usługi mogą być również opodatkowane stawką 8,5%. Zobaczmy, jakie są podstawowe założenia do zryczałtowanego podatku dochodowego.

O czym powinien pamiętać programista wybierając ryczałt:
1. Podatek płaci się od kwoty przychodu, mamy 2 stawki ryczałtu: 12% 8,5%
2. Nie ma kwoty wolnej od podatku
3. Opodatkowany jest przychód, czynny podatnik VAT uwzględnia kwotę netto w przychodach, nie ma odliczenia kosztów uzyskania przychodów
4. Składka zdrowotna jest opłacana w progach osiąganych przychodów, wysokość składki w 2024 roku: do 60.000 zł – 419,46 zł, od 60.000 zł do 300.000 zł – 699,11 zł, powyżej 300.000 zł – 1.258,39 zł Na ryczałcie programista będzie mógł pomniejszyć przychód o 50% zapłaconej składki zdrowotnej, dzięki czemu obniży podstawę do opodatkowania ryczałtem.
Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
5. Brak możliwości złożenia wspólnego rozliczenia rocznego przez małżonków lub osoby samotnie wychowujące dzieci
6. Brak możliwość odliczenia m.in. ulgi na dzieci.
7. Można odliczać niektóre ulgi dedykowane dla przedsiębiorców, nie można odliczyć ulgi IP BOX

Wybierając ryczałt mamy obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, w której wpisywane są nasze przychody i na tej podstawie obliczana jest zaliczka na ryczałt. Po zakończonym roku podatkowym programista składa zeznanie roczne PIT-28. W przypadku ryczałtu również obowiązuje taka sama zasada, jak na podatku liniowym, że osoby, które będą wykonywały usługi na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, u którego były zatrudnione na umowę o pracę, w bieżącym lub poprzednim roku podatkowym, nie mogą opłacać ryczałtu.

Porównanie opodatkowania w poszczególnych formach opodatkowania

Poniżej na przykładach opiszemy, w jaki sposób będzie wyglądało wyliczenie podatku w skali całego roku w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierzemy. Dla uproszczenia w wyliczeniach przyjęto, że podstawa opodatkowania nie będzie pomniejszana o zapłacone składki społeczne.

Przykład 1

Przyjmijmy, że programista za cały 2024 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:

250.000 zł – przychody,
50.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
200.000 zł – dochód.

Zobaczmy jakie będą wyglądały jego obciążenia fiskalne, w zależności od tego, którą formę opodatkowania wybierze.

Podatek według skali

Wyliczenie podatku według skali podatkowej:
10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
25.600 zł – podatek według stawki 32% – (200.000 zł – 120.000 zł = 80.000 zł) x 32%
36.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 25.600 zł)

Kwota dochodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9%	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
200.000 zł	36.400 zł – łączny podatek dochodowy	18.000 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	54.400 zł

Podatek liniowy

W podatku liniowym programista odliczy od dochodu 11.600 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 200.000 zł składka zdrowotna wyniosła 9.800 zł i została zapłacona, a więc można odliczyć pełną kwotę 9.800 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 190.200 zł (200.000 zł – 9.800 zł).

190.200 zł x 19% = 36.138 zł

Kwota dochodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9%	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
200.000 zł	36.138 zł – łączny podatek dochodowy	9.800 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	45.938 zł

Zryczałtowany podatek dochodowy

Założenia do wyliczenia ryczałtu:

12% – stawka ryczałtu wynosi,
8.389,32 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej przy przychodach pomiędzy 60.000 zł a 300.000 zł (699, 11 zł x 12),
4.194,66 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (8.389,32 zł x 50%), wynika to z faktu, że na ryczałcie można zmniejszyć przychód o 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
245.805,34 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (250.000 zł – 4.194,66 zł),
29.497 zł – kwota ryczałtu za 2024 rok

Kwota przychodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
250.000 zł	29.497 zł – łączny podatek dochodowy	8.389,32 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	37.886,32 zł

Łączna wysokość podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów:

Podatek według skali podatkowej	Podatek liniowy	Zryczałtowany podatek dochodowy
54.400 zł (69,64% ryczałt)	45.938 zł (82,47% ryczałt)	37.886,32 zł

Przy tak przyjętych założeniach do wyliczeń ryczałt wypada najbardziej obiecująco. W nawiasach podano, jaki jest stosunek procentowy obciążeń fiskalnych z tytułu ryczałtu w porównaniu do innych form opodatkowania.

Zobaczmy jeszcze jedno wyliczenie, w którym do obliczeń przyjmiemy wyższe koszty uzyskania przychodów.

Przykład 2

Przyjmijmy, że programista za cały 2024 rok uzyska następujące kwoty w działalności gospodarczej:

350.000 zł – przychody,
100.000 zł – koszty uzyskania przychodów,
250.000 zł – dochód.

Podatek według skali

Wyliczenie podatku według skali podatkowej:

10.800 zł – podatek według stawki 12% – 120.000 zł x 12% = 14.400 – 3.600 zł
41.600 zł – podatek według stawki 32% – (250.000 zł – 120.000 zł = 130.000 zł) x 32%
52.400 zł – łączny podatek dochodowy (10.800 zł + 41.600 zł)

Kwota dochodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9%	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
250.000 zł	52.400 zł – łączny podatek dochodowy	22.500 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	74.900 zł

Podatek liniowy

Pamiętamy, że programista odliczy od dochodu 11.600 zł zapłaconej składki zdrowotnej. Przy dochodach 250.000 zł składka zdrowotna wyniosła 12.250 zł i została zapłacona a więc można odliczyć pełną kwotę 11.600 zł. Podstawa opodatkowania podatkiem liniowym wyniesie 238.400 zł (250.000 zł – 11.600 zł).

238.400 zł x 19% = 45.296zł

Kwota dochodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 4,9%	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
250.000 zł	45.296 zł – łączny podatek dochodowy	12.250 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	57.546 zł

Zryczałtowany podatek dochodowy

Założenia do wyliczenia ryczałtu:

12% – stawka ryczałtu wynosi,
15.100,68 zł – roczna wysokość składki zdrowotnej (1.258,39 zł x 12), przy przychodach powyżej 300.000 zł,
7.550,34 zł – kwota zmniejszająca przychody do opodatkowania (15.100,68 zł x 50%), prawo do odliczenia 50% zapłaconej składki zdrowotnej,
342.449,66 zł – podstawa do opodatkowania ryczałtem (350.000 zł – 7.550,34 zł),
41.094 zł – kwota ryczałtu za 2024 rok.

Kwota przychodu	Podatek za rok 2024	Składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości	Podatek dochodowy i składka zdrowotna
350.000 zł	41.094zł – łączny podatek dochodowy	15.100,68 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne	56.194,68 zł

Łączna kwota podatku dochodowego i składki zdrowotnej w poszczególnych formach opodatkowania dochodów wynosi:

Podatek według skali podatkowej	Podatek liniowy	Zryczałtowany podatek dochodowy
74.900 zł (75,03 % ryczałt)	57.546 zł (97,65% ryczałt)	56.194,68 zł

Widzimy, że im wyższa kwota przychodów, ale i kosztów uzyskania przychodów, to proporcja pomiędzy ryczałtem a pozostałymi formami opodatkowania zaczyna się zmniejszać, szczególnie w relacji do podatku liniowego. Jednak często kluczowa do wyboru formy opodatkowania będzie możliwość skorzystania z ulg na podatku według skali podatkowej, w szczególności chodzi o wspólne rozliczenie z małżonkiem czy jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Zachęcamy do zapoznania się z publikacjami na temat rozliczania podatku w działalności gospodarczej według skali podatkowej w trakcie roku i po jego zakończeniu. Dowiemy się z nich, jak się zmienia wysokość podatku, jeżeli skorzystamy z ulg podatkowych czy też ze wspólnego rozliczenia rocznego.

Forma opodatkowania programisty – podsumowanie

W naszych rozważaniach i wyliczeniach nie uwzględniono ulg, z których może skorzystać programista opłacający podatek według skali podatkowej. Chodzi przede wszystkim o możliwość złożenia wspólnego rozliczenia rocznego ze współmałżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Wówczas może się okazać, że całość podatku będzie rozliczana tylko według stawki 12% i dodatkowo można skorzystać z 2 kwot wolnych od podatku. Takich konfiguracji może być znacznie więcej, nie da się wszystkiego zamknąć w jednej publikacji. Jak widać od początku 2022 roku, od kiedy została wprowadzona nowa danina w postaci składki zdrowotnej, często obciążenia fiskalne z tego tytułu determinują wybór takiej a nie innej formy opodatkowania. Naszym zadaniem nie jest przekonywanie programistów do wyboru konkretnej formy opodatkowania. Zawsze przy liczeniu podatku finalnie mamy do czynienia z czystą matematyką i liczbami, które najlepiej przemawiają do naszej wyobraźni. Wydaje się, że zakres informacji zawartych w niniejszej publikacji pozwoli na przeprowadzenie spokojnej analizy na własnym przykładzie. Punktem wyjścia dla każdego może być jego obecna sytuacja w prowadzonej działalności gospodarczej. Na tej podstawie programista może sobie wyliczyć wysokość swoich łącznych obciążeń fiskalnych.