Metody analiz cen transferowych

Przeprowadzanie transakcji kontrolowanych pomiędzy podmiotami powiązanymi wiąże się z licznymi obowiązkami w tym zakresie. Jednym z nich jest ustawowy obowiązek ustalania i weryfikacji cen transferowych. W dzisiejszej publikacji opiszemy, jakie metody analiz cen transferowych ma do dyspozycji przedsiębiorca.

Metody weryfikacji cen transferowych

Weryfikacji cen transferowych dokonuje się w oparciu o wybraną metodę wskazaną w ustawie o PIT:

• porównywalnej ceny niekontrolowanej,
• ceny odprzedaży,
• koszt plus,
• marży transakcyjnej netto,
• podziału zysku.

W celu ograniczenia ryzyka związanego z nieprawidłowo ustalonymi cenami transferowymi jest uprzednie porozumienie cenowe (APA – z ang. Advance Pricing Agreement). Dzięki wprowadzeniu takiego mechanizmu można zminimalizować ryzyko związane z niewłaściwym ustaleniem cen transferowych, a tym samym ograniczyć lub wykluczyć nieprawidłowości w przypadku kontroli podatkowej.

Metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej

W temacie porównywalnej ceny niekontrolowanej (PCN) Ministerstwo Finansów wydało objaśnienia podatkowe z 31 marca 2021 roku. Metoda PCN jest najbardziej bezpośrednią metodą weryfikacji cen transferowych, ponieważ odwołuje się do ceny przedmiotu transakcji.

Zgodnie z informacjami znajdującymi się w objaśnieniach metoda PCN znajduje zastosowanie do usług i dóbr wystandaryzowanych lub masowych.

Przykłady stosowania metody PCN podane w objaśnieniach:

1. Obrót betonem o konkretnych parametrach technicznych, ponieważ ewentualne różnice w odniesieniu do indywidualnych cech produktu nie wpływają na cenę transakcji.
2. Hurtowa i detaliczna sprzedaż towarów. Przy ustalaniu ceny transferowej z podmiotem powiązanym powinny być brana pod uwagę ceny stosowane w relacjach z klientem hurtowym.
3. Transakcja dzierżawy nieruchomości dla podmiotu powiązanego może być wyceniona na podstawie cen stosowanych przy dzierżawie podobnych nieruchomości przez podmioty działające na rynku lokalnym.
4. Sprzedaż samochodów osobowych popularnych marek podmiotowi powiązanemu a podmiotom niepowiązanym auta marek luksusowych. Transakcji tych nie da się porównać z uwagi na zbyt istotne różnice między nimi. Nie można zastosować metody PCN.

Warianty metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej

Przy stosowaniu metody PCN wyceny można dokonywać w dwóch wariantach:

1. Wewnętrznego porównania cen – jeżeli można bazować na cenach stosowanych z podmiotami niepowiązanymi.

Schemat z objaśnień MF:

  
2. Zewnętrznego porównania cen – w oparciu o ceny, jakie stosują w porównywalnych transakcjach niepowiązane podmioty.

Schemat z objaśnień MF:

  

Obszary stosowania metody PCN

Metoda PCN może być stosowana w transakcjach kontrolowanych typu:

• do wszystkich transakcji towarowych i usługowych, dla których jest możliwe zastosowania porównania wewnętrznego,
• transakcje, które podlegają notowaniu na giełdzie towarów i surowców,
• transakcje w obszarze wynajmu nieruchomości,
• transakcje dotyczące wartości niematerialnych i prawnych udostępnianych na zasadzie licencji.

Metoda ceny odsprzedaży

Metoda ceny odsprzedaży polega na kalkulacji ceny zakupu towaru lub usługi od podmiotu powiązanego w drodze obniżenia ceny sprzedaży towaru lub usługi podmiotowi niepowiązanemu o marżę ceny odprzedaży. Pod pojęciem marży ceny odprzedaży kryje się marża brutto ze sprzedaży, która powinna pokryć koszty bezpośrednie i pośrednie związane z transakcją sprzedaży oraz zapewnić odpowiedni zysk. Rynkową wartość marży ceny odprzedaży ustala się poprzez odniesienie do poziomu marży, jaką podmiot powiązany stosuje w porównywalnych transakcjach zawieranych z podmiotami niepowiązanymi.

Metoda ceny odsprzedaży może być stosowana przykładowo w transakcjach kontrolowanych dotyczących dystrybucji dóbr lub usług nabytych od podmiotów powiązanych, a następnie odsprzedawanych do podmiotów niepowiązanych, np. transakcje realizowane przez dystrybutorów.

Metoda koszt plus

Metoda koszt plus polega na ustaleniu ceny przedmiotu transakcji kontrolowanej na poziomie sumy bazy kosztowej i narzutu zysku, kalkulowanego w odniesieniu do bazy kosztowej. Pod pojęciem bazy kosztowej rozumie się sumę kosztów bezpośrednio lub pośrednio związanych z wytworzeniem we własnym zakresie lub nabyciem przedmiotu transakcji kontrolowanej. Wartość narzutu zysku ustala się poprzez odniesienie do poziomu narzutu zysku, jaki ten sam podmiot stosuje w porównywalnych transakcjach z podmiotami niepowiązanymi.

Przykładowe transakcje kontrolowane, do których może być stosowana metoda koszt plus:

• sprzedaż wyrobów gotowych, półproduktów, materiałów,
• usługi marketingowe, zarządzania, doradcze,
• prace B+R na zlecenie.

Metoda marży transakcyjnej netto

Metoda marży transakcyjnej netto polega na określeniu wskaźnika finansowego, odzwierciedlającego relację marży zysku netto, jaką uzyskuje podmiot powiązany w transakcji kontrolowanej, do odpowiedniej bazy. Marżę zysku netto ustala się poprzez pomniejszenie przychodów osiągniętego w wyniku transakcji kontrolowanej o koszty jej realizacji. Wartość obliczonego wskaźnika finansowego odnosi się do transakcji dokonywanych z podmiotami niepowiązanymi.

Stosowanie metody marży transakcyjnej netto jest zalecane przykładowo przy:

• prowadzeniu jednorodnej działalności gospodarczej lub
• wykonywaniu kilku rodzajów działalności, z których jeden jest wiodący, a pozostałe mają charakter pomocniczy, nie zniekształcają ceny rynkowej danej transakcji.

Metoda podziału zysku

Metoda podziału zysku polega na określeniu łącznego zysku, jaki w związku z daną transakcją kontrolowaną osiągnęły podmioty powiązane, oraz podziału tego zysku między te podmioty w takiej proporcji, w jakiej dokonałyby tego podziału podmioty niepowiązane, w szczególności uwzględniając pełnione przez strony transakcji kontrolowanej funkcje, zaangażowane środki i ponoszone ryzyka.

Metoda podziału zysku może mieć zastosowanie przy takich transakcjach kontrolowanych jak:

• sprzedaż/zakup wartości niematerialnych,
• marketing,
• reasekuracja,
• handel instrumentami finansowymi,
• zawarcie umowy np. umowy spółki, w której wynagrodzenie stron stanowi udział w zysku.

Podsumowanie

Wymieniony katalog metod analizy cen transferowych jest katalogiem otwartym. Ustawodawca dopuszcza zastosowanie innej metody, w tym techniki wyceny, najbardziej odpowiedniej w danych okolicznościach. Jak widać nawet na podstawie zebranych materiałów i przedstawionych metod analiz nie każda z nich powinna i może być stosowana do każdej transakcji. Przeciwwskazaniem może być charakter i przebieg transakcji. W publikacji wskazane zostały przykładowe transakcje, co do których preferowany jest wybór odpowiedniej metody analizy ceny transferowej. Podane informacje mają charakter bardzo ogólny i mogą posłużyć jedynie pomocniczo. Każda transakcja kontrolowana będzie wymagała indywidualnego podejścia i szczegółowej analizy.