Urlop wychowawczy – nowe regulacje od października 2013 r.

Co się zmieniło?

• Po pierwsze prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ma pracownik, który jest zatrudniony co najmniej 6 miesięcy. Do tego sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia.
• Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Jeżeli z powodu stanu zdrowia, potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, może być udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
• Każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Np. w przypadku jeżeli rodzice będą chcieli skorzystać z pełnego wymiaru urlopu wychowawczego, to 35 miesięcy tego urlopu będzie mogła wykorzystać np. matka dziecka, natomiast jeden miesiąc tego urlopu przypadnie ojcu dziecka.
• Rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nieprzekraczający 4 miesięcy.
• Urlopu wychowawczego udziela się na wniosek pracownika.
• Urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach.

Ważne!

Przepisy przejściowe

• Rodzice lub opiekunowie dziecka, którzy do dnia wejścia w życie ustawy jednocześnie korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko, od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo do jednoczesnego korzystania z takiego urlopu w wymiarze stanowiącym różnicę między wymiarem określonym w art. 186 par. 6 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a wymiarem urlopu wychowawczego wykorzystanym jednocześnie na dane dziecko. Tzn. przysługuje im prawo do jeszcze jednego miesiąca czyli, różnicy pomiędzy tym, co do tej pory gwarantowały poprzednie przepisy, a tym co wniosły nowe przepisy.
• Rodzice lub opiekunowie dziecka, którzy do dnia wejścia w życie ustawy korzystali z urlopu wychowawczego na dane dziecko w częściach, od dnia wejścia w życie ustawy mają prawo do wykorzystania takiego urlopu w liczbie części stanowiącej różnicę między liczbą części określoną w art. 186 par. 8 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a liczbą części urlopu wychowawczego wykorzystaną na dane dziecko.

Czyli, jeżeli rodzice dziecka, którzy do dnia wejścia ustawy korzystali z urlopu wychowawczego, który mógł być podzielony na cztery części, mają prawo po wejściu nowelizacji ustawy do wykorzystania jeszcze jednej części.

Wniosek o urlop wychowawczy

„ Na podstawie art.186⁶ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. Z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.²⁾) zarządza się, co następuje: § 1.Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego składa się pracodawcy w formie pisemnej na dwa tygodnie przed rozpoczęciem okresu, w którym zamierza się korzystać z tego urlopu. § 2.1.Wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego zawiera: 1) wskazanie daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu wychowawczego; 2) wskazanie okresu urlopu wychowawczego, który dotychczas został wykorzystany na dane dziecko; 3) określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano na dane dziecko. 2. Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się pisemne oświadczenie drugiego rodzica lub opiekuna dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku. 3. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 2, nie jest wymagane w razie: 1) ograniczenia drugiemu rodzicowi albo pozbawienia drugiego rodzica władzy rodzicielskiej; 2) ograniczenia albo zwolnienia z opieki drugiego opiekuna dziecka; 3) gdy zachodzą niedające się usunąć przeszkody do uzyskania takiego oświadczenia. 4. W razie zaistnienia okoliczności, o których mowa w ust. 3, do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się: 1) prawomocne orzeczenie sądu o ograniczeniu drugiemu rodzicowi władzy rodzicielskiej albo o pozbawieniu drugiego rodzica władzy rodzicielskiej – w przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 1; 2) prawomocne orzeczenie sądu o ograniczeniu albo zwolnieniu z opieki drugiego opiekuna dziecka – w przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 2; 3) dokumenty lub pisemne oświadczenie, potwierdzające, że zachodzą niedające się usunąć przeszkody do uzyskania pisemnego oświadczenia drugiego rodzica lub opiekuna dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku – w przypadku, o którym mowa w ust. 3 pkt 3. 5. Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się także: 1) pisemne oświadczenie drugiego rodzica lub opiekuna dziecka o okresie, w którym zamierza on korzystać z urlopu wychowawczego, jeżeli zamiarem rodziców lub opiekunów dziecka jest jednoczesne korzystanie z tego urlopu; 2) orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecka, w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, zwanej dalej „Kodeksem pracy”. § 3. 1. Rodzic lub opiekun dziecka składający wniosek o urlop wychowawczy w wymiarze 36 miesięcy albo wniosek o kolejną część urlopu wychowawczego w sytuacji, gdy korzystał z poprzednich części tego urlopu, a wymiar urlopu wychowawczego określony we wnioskowanej części oraz okres urlopu dotychczas wykorzystany na dane dziecko obejmuje łącznie 36 miesięcy, zawiera w nim dodatkowo oświadczenie dotyczące okoliczności, o których mowa w art. 186 § 9 zdanie pierwsze albo § 10 zdanie pierwsze Kodeksu pracy. 2. Do wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego dołącza się: 1) akt zgonu drugiego rodzica dziecka – w przypadku, o którym mowa w art.186 § 9 pkt 1 Kodeksu pracy; 2) prawomocne orzeczenie sądu o ubezwłasnowolnieniu drugiego rodzica, dokument potwierdzający niepełnoletność drugiego rodzica, gdy rodzice dziecka nie są małżeństwem, albo prawomocne orzeczenie sądu o ustaleniu ojcostwa, w którym sąd nie przyznał ojcu władzy rodzicielskiej – w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 9 pkt 2 Kodeksu pracy; 3) prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu drugiego rodzica władzy rodzicielskiej albo o jej ograniczeniu lub zawieszeniu – w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 9 pkt 3 Kodeksu pracy; 4) prawomocne orzeczenie sądu o przyznaniu opieki nad dzieckiem jednemu opiekunowi albo o zwolnieniu drugiego opiekuna z opieki – w przypadku, o którym mowa w art. 186 § 10 zdanie pierwsze Kodeksu pracy. § 4. 1. Pracodawca udziela urlopu wychowawczego na okres wskazany we wniosku. 2. Jeżeli wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego został złożony bez zachowania terminu, o którym mowa w § 1, urlopu udziela się nie później niż z dniem upływu dwóch tygodni od dnia złożenia tego wniosku. 3. W przypadku złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego po dokonaniu czynności prawnej zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, urlopu udziela się na okres nie dłuższy niż do dnia rozwiązania umowy o pracę wskutek dokonania tej czynności. § 5. Pracownik może wycofać wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego nie później niż na 7 dni przed rozpoczęciem tego urlopu, składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie. § 6. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 października 2013 r.^{3) „}

Urlop wychowawczy a urlop wypoczynkowy