Wyrywkowa i krzyżowa weryfikacja faktur (JPK_FA i JPK_VAT)

Dzięki zestawieniu JPK_FA z JPK_VAT odpowiednie instytucje szybko mogą porównać faktury zakupu i odliczany przez podatników VAT z podatkiem VAT należnym wykazanym przez sprzedawców na fakturach sprzedaży. Gdy urząd skarbowy natrafi na nieścisłości, podatnik wzywany jest do urzędu celem złożenia wyjaśnień. Jak i kiedy powinny być złożone pliki JPK_FA oraz JPK_VAT? Na czym polega weryfikacja krzyżowa i jakie mogą być jej konsekwencje – wszystkie niezbędne informacje znajdują się w poniższym artykule.

Kto musi składać JPK_FA i JPK_VAT?

Choć struktura JPK_FA dotyczy wszystkich podatników wystawiających faktury za pomocą komputera, jest sporządzana i weryfikowana tylko wyrywkowo na żądanie urzędu skarbowego. Inaczej wygląda obowiązek związany z generowaniem pliku JPK_VAT. Sprawozdanie to jest cykliczne i dotyczy zarejestrowanych oraz czynnych podatników VAT. Należy je sporządzić do 25. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni, nawet jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie lub ma zerową stawkę VAT.

Zakres informacyjny JPK_FA i JPK_VAT

Obie struktury JPK posiadają odrębny i określony z góry układ oraz format (schemat xml), który ułatwia ich przetwarzanie, zestawianie oraz porównywanie. JPK_FA zawiera szczegółowe zestawienie danych wyłącznie z faktur sprzedażowych podatnika. W jego skład wchodzą takie pozycje jak np.: numer faktury, oznaczenie rodzaju faktury (VAT, KOREKTA, ZAL, POZ), data wystawienia, dane nabywcy, dane sprzedawcy, stawka podatku VAT, nazwa towarów i usług, ilości, ceny jednostkowe, rabaty, wartość sprzedaży i kwota należności ogółem.

Są one pobierane bezpośrednio z elektronicznego programu do obsługi sprzedaży. JPK_VAT jest tworzone w oparciu o pełną ewidencję sprzedaży VAT  i zawiera wszystkie dokumenty VAT za dany miesiąc, ujmowane w deklaracji VAT-7. Jego typowe elementy to m.in.: numer każdego dokumentu VAT, nazwa kontrahenta, data wystawienia oraz wartość transakcji w rozbiciu na poszczególne kategorie podatkowe odpowiadające konkretnym wierszom deklaracji VAT-7. Zestawienie jest generowane na podstawie elektronicznej ewidencji VAT przedsiębiorcy.

Jednolity plik kontrolny – nic się nie ukryje

Dzięki JPK MF gromadzi na bieżąco informacje o wszystkich fakturach wystawionych przez polskich podatników podatku od towarów i usług. Umożliwia to wstępną selekcję tych potencjalnie nieuczciwych i przeprowadzenie u nich kontroli podatkowej. Selekcja takich podatników może być prowadzona w różnych kombinacjach:

• porównanie przekazanego JPK_VAT z deklaracją VAT,
• zestawienie JPK_VAT z JPK_FA,
• porównanie krzyżowe danych podatnika z danymi jego kontrahentów,
• wychwycenie innych nieprawidłowości w rozliczeniach podatnika.

W razie stwierdzenia rozbieżności lub nieprawidłowości w JPK_VAT, urząd może wezwać mailem podatnika do przesłania dodatkowego sprawozdania w postaci JPK_FA. Określa przy tym, czy chce zestawienie faktur wystawionych w danym terminie lub z określoną datą sprzedaży. Może też poprosić o przedstawienie zestawienia za całą sprzedaż lub zażądać pewnego jej wycinka ograniczonego do oddziału lub filii podatnika. Jeżeli urząd nie dysponuje adresem e-mail do podatnika, wezwanie zostanie przesłane do niego na piśmie lub SMS-em. Na przesłanie JPK_FA przedsiębiorca ma nie mniej niż 3 dni. Dokładny termin określony jest w otrzymanym od skarbówki wezwaniu.

Porównanie krzyżowe tych samych transakcji przedstawionych w dwóch różnych strukturach jednolitego pliku kontrolnego pozwoli urzędowi na pogłębioną analizę szczegółów transakcji i zbadanie poprawności przedstawionych zestawień. W przypadku nieścisłości wykrytych krzyżowo, co do których KAS będzie miał nadal wątpliwości, dalsza kontrola będzie przeprowadzana już w sposób klasyczny. Podatnik zostanie wezwany do urzędu w celu wyjaśnienia różnic w porównywanych transakcjach.

Co grozi za nieprzesłanie JPK?

KAS może nałożyć na podatnika sankcję finansową za niedopełnienie obowiązku złożenia JPK_VAT, gdy uzna, że podatnik udaremnia lub utrudnienia swoim działaniem czynności sprawdzające, kontrolę podatkową lub kontrolę celno-skarbową. Takie działanie podatnika może być uznane za wykroczenie lub przestępstwo i zagrożone jest różną wysokością kary w zależności od kwalifikacji czynu.

W 2018 roku kara za wykroczenie wynosi:

• od 210 zł do 4 200 zł (mandat),
• od 210 zł do 21 000 zł (nakaz sądowy),
• od 210 zł do 42 000 zł (wyrok sądowy).

W przypadku zakwalifikowania danego czynu do przestępstwa skarbowego wysokość grzywny może wynieść od 700 do ponad 20 mln. Przy ustalaniu wysokości grzywny sąd bierze pod uwagę różne zmienne, w tym m.in. dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne i możliwości zarobkowe.

Takiej kary nie można nałożyć, gdy żądanie lub przesłanie JPK_VAT będzie niemożliwe z przyczyn od podatnika niezależnych np. z powodu awarii serwerów Ministerstwa Finansów.

Oprócz grzywny, na podatnika może zostać nałożona kara porządkowa. Organ podatkowy wymierza ją w razie nieuzasadnionej odmowy przekazania danych na żądanie w zakresie JPK_FA. Jej wysokość może sięgnąć do 2.800 zł.