Zapłata na rachunek inny niż wskazany w wykazie przez podmiot trzeci

Ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadziła obowiązek zapłaty na rachunek sprzedawcy wskazany w wykazie podatników. Brak dopełnienia tego obowiązku powoduje, iż nabywca traci prawo do zaliczenia wydatku do kosztów.

Szczegółowe warunki, kiedy nabywca ma obowiązek dokonać zapłaty na wskazany rachunek opisane są tutaj.

Ustawa zmieniająca wprowadziła w związku z tym dodatkowe zapisy regulujące:

• sytuację podmiotu pośredniczącego, 
• nabywcy.

W praktyce gospodarczej zdarzają się sytuacje kiedy w wyniku zawartej umowy płatności na rzecz sprzedawcy dokonuje nie nabywca ale inny podmiot, który następnie przekazuje zapłatę na rachunek bankowy sprzedawcy. Jednocześnie sprzedawca nie otrzymuje płatności od nabywcy ale podmiotu trzeciego. Będzie tak np. w przypadku cesji wierzytelności czy umowy factoringu.

Podmiot pośredniczący

Zgodnie z art. 14 ust 2h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 117ba § 2 Ordynacji podatkowej jeśli spełnione są wskazane poniżej warunki podatnik (pośrednik):

• ma obowiązek wykazać przychód,
• odpowiada on solidarnie całym swoim majątkiem wraz ze sprzedawcą za jego zaległości podatkowe.

Kwota ustalonego przychodu jest równa kwocie płatności za fakturę, która została dokonana na rachunek inny niż zawarty w wykazie. 

Z kolei solidarna odpowiedzialność za zaległości podatkowe sprzedawcy dotyczy części podatku od towarów i usług proporcjonalnie przypadająca na kwotę faktury zapłaconą na rachunek inny niż wskazany w wykazie.

Z powyższego przepisy wynika, iż podatnik będący pośrednikiem, który na podstawie umowy dokonuje zapłaty za fakturę (w zastępstwie za nabywcę) na rzecz sprzedawcy również ma obowiązek dokonania wpłaty na rachunek wskazany w wykazie. Brak takiej zapłaty, powoduje, iż musi on wykazać przychód, a także odpowiada solidarnie za zobowiązania podatkowe sprzedawcy.

Negatywne konsekwencje po stronie pośrednika, wynikające z dokonania płatności na rachunek sprzedawcy inny niż zawarty w wykazie na dzień zlecenia przelewu, nie będą miały miejsca, jeśli w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu pośrednik złoży  zawiadomienie do naczelnika US. Zawiadomienie składa się do naczelnika US właściwego dla wystawcy faktury. 

Dane, które powinny znaleźć się w zawiadomieniu:

• dane przedsiębiorcy dokonującego zapłaty należności: NIP, nazwę, adres siedziby, a w przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną – imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności, a w przypadku jego braku adres zamieszkania,
• dane sprzedawcy (wystawcy faktury) – NIP, nazwę albo imię i nazwisko oraz adres,
• numer rachunku na który dokonano zapłaty należności, 
• kwotę należności jaka została wpłacona na wskazany wyżej rachunek oraz dzień zlecenia przelewu.

Z ustawy zmieniającej wynika uprawnienie dla Ministra Finansów do określenia wzoru powyższego zawiadomienia wraz z objaśnieniami co do jego wypełnienia.

Wyłączeniem z negatywnych konsekwencji wynikających z Ordynacji podatkowej jest również zapłata za pomocą podzielonej płatności. Taka forma zapłaty nie wyłącza obowiązku wykazania przychodu.

Nabywca

W wyniku zawarcia umowy np. cesji wierzytelności, nabywca, dokonuje zapłaty za fakturę na rzecz podmiotu kupującego wierzytelności. 

W związku z tym zapłata nastąpi na rachunek inny niż rachunek sprzedawcy wskazany w wykazie podatników podatku VAT.

W takim wypadku nabywca uchroni się przed negatywnymi skutkami takiej zapłaty, jeśli złoży zawiadomienie o którym mówi art. 117b § 3 Ordynacji podatkowej. Zawiadomienie to należy złożyć w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu do naczelnika US wystawcy faktury. Dane jakie powinno zawierać zawiadomienie wskazane zostały powyżej. 

Szczegółowe informacje w zakresie negatywnych konsekwencji u nabywcy i możliwości ich wyłączenia opisane zostały tutaj.

Zgodnie z przepisami przejściowymi (art. 10 ustawy zmieniającej) powyższe zasady mają zastosowanie do zapłaty należności w roku podatkowym rozpoczynającym się po 31.12.2019 r. czyli od 2020 r. W odniesieniu do wydatków zaliczonych do kosztów – nowe przepisy stosowane są do wydatków zaliczonych do kosztów przed 01.01.2020 r.