Jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu?

Wypalenie zawodowe to coraz częściej spotykane zjawisko, które urosło do miana choroby cywilizacyjnej. Praca ma bardzo duży wpływ na kondycję psychiczną i fizyczną człowieka, ponieważ spędzamy w niej dużą część naszego dnia. Jeśli jest ona źródłem zadowolenia i satysfakcji – działa budująco, jeśli zaś prowadzi do poczucia braku kompetencji – może rujnować, co prowadzi do wypalenia zawodowego. W jaki sposób można mu zapobiegać?

Termin „wypalenie zawodowe” pierwszy raz pojawił się w 1974 roku w czasopiśmie Jurnal of Social Issue. Użył go amerykański psychiatra, Herbert J. Freudenberger, który wymienił wiele zachowań specyficznych dla tego zjawiska. Znalazły się wśród nich m.in. drażliwość, zmęczenie, apatia oraz objawy somatyczne, jak zawroty i bóle głowy, nudności, skłonność do przeziębień.

Proces wypalenia zawodowego rozwija się prawie niezauważalnie i towarzyszy mu niezadowolenie z pracy czy zmęczenie, które mogą się przytrafić każdemu. Jednak nagle uderza z dużą intensywnością, zmęczenie staje się chroniczne, a codzienne obowiązki są zbyt przytłaczające. W takiej sytuacji należy się zastanowić czy nie grozi nam wypalenie w pracy.

Stadia wypalenia zawodowego wg Maslach

Christina Maslach, psycholog i badacz wypalenia zawodowego, wskazała trzy jego fazy:

• Wyczerpanie emocjonalne – poczucie przemęczenia, przepracowania, braku zasobów i obniżenie chęci do pracy.
• Depersonalizacja i cynizm – pojawienie się dystansu w relacji ze współpracownikami i klientami.
• Brak poczucia osobistych osiągnięć – dewaluacja własnych dokonań, obniżanie swoich kompetencji, uczucie marnowania czasu

Jak pracować, żeby uniknąć wypalenia zawodowego?

Higiena życiowa

Ważne jest, aby zadbać o odpowiedni wypoczynek i aktywność fizyczną. Należy oddzielić swoje życie zawodowe od czasu wolnego i nie pozwalać, aby praca wkradała się wtedy, gdy nie powinna. Pamiętaj o przerwach w pracy, urlopie i spędzaniu czasu z bliskimi. Również istotna jest regularna aktywność fizyczna, która pozwala złapać oddech oraz zdrowa dieta i wystarczająca ilość snu.

Priorytety

Ustalenie hierarchii zadań od najważniejszych do mniej ważnych to dobre rozwiązanie, aby nie przejmować się wszystkimi obowiązkami na raz i zaplanować swoją pracę w taki sposób, aby zadania były wykonane nie „na już”, ale „na czas”.

Rozwój zawodowy

Znajdź sfery Twojej pracy, które szczególnie Cię interesują i spróbuj się rozwijać w ich kierunku. Poszukaj darmowych kursów online lub zaproponuj szefowi, aby wysłał Cię na szkolenie (jego firma również na tym zyska). Jeśli chcesz zmienić branżę, to zorientuj się jakie masz możliwości i zacznij działać.

Ustalenie granic

Jeżeli masz już wystarczającą ilość obowiązków, nie pozwalaj żeby ktoś przydzielał Ci ich jeszcze więcej. Bądź asertywny i znaj swoje możliwości. Naucz się odmawiać, ponieważ zbyt duża ilość zadań będzie powodować stres

Godziny pracy

Nie przekraczaj 40 godzin pracy w tygodniu jeżeli nie jest to konieczne. Przy realizacji jakiegoś projektu czasem może zdarzyć się potrzeba poświęcenia mu większej ilości godzin, jednak trzeba zachować równowagę i nie przemęczać organizmu. Zbytnia częstotliwość takich zadań może doprowadzić do chronicznego zmęczenia.

Realne cele

Nie podejmuj się zadań, jeśli wiesz, że nie nadajesz się do ich realizacji. Trudniejsze zadania są oczywiście rozwijające i pozwalają poszerzyć umiejętności, jednak zbyt trudne mogą okazać się nie tylko czasochłonne, ale również niewykonalne. Nie gwarantuj przełożonym lub klientom czegoś, czego nie jesteś w stanie wykonać.

Działania prewencyjne dla pracodawców

• przydzielanie pracownikom zadań adekwatnych do ich umiejętności i możliwości,
• obiektywna i konstruktywna ocena pracy,
• odpowiednie wynagrodzenie za wykonywaną pracę,
• umożliwianie rozwoju zawodowego,
• budowanie pozytywnych relacji w firmie

Widząc pierwsze objawy syndromu BurnOut, pracodawca może zastanowić się nad jego przyczynami i wspólnie z pracownikiem wypracować jakieś rozwiązanie. Możliwe, że pracownik potrzebuje zmiany zakresu zadań, zwiększenia samodzielności na wykonywanym stanowisku, a nawet dłuższego urlopu. W takiej sytuacji duże znaczenie ma indywidualne podejście. Najgorszym rozwiązaniem będzie bagatelizowanie problemu, a nawet dodatkowe zwiększenie ilości obowiązków zatrudnionego.