Osoba niepełnosprawna a możliwość zwolnienia i refundacji składek w ramach prowadzonej działalności

Osoby niepełnosprawne mogą na takich samych zasadach, jak pozostałe osoby, zakładać i prowadzić działalność gospodarczą. Mają jednak pewne dodatkowe przywileje. Jednym z nich jest możliwość skorzystania ze zwolnienia z zapłaty składek ZUS i to zagadnienie będzie przedmiotem naszych rozważań w publikacji.

Jakie mamy stopnie niepełnosprawności?

Podstawą do uznania osoby za niepełnosprawną jest wyłącznie orzeczenie wydane przez powiatowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności lub orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Na tej podstawie określane są stopnie posiadanej niepełnosprawności:

1. Lekki – częściowa niezdolność do pracy – III grupa inwalidzka.
2. Umiarkowany – częściowa lub całkowita niezdolność do pracy – II grupa inwalidzka.
3. Znaczny – całkowita niezdolność do pracy i do samodzielnej egzystencji – I grupa inwalidzka.

Jaki ZUS opłaca osoba niepełnosprawna?

Przedsiębiorca, który posiada stopień niepełnosprawności podlega pod rozliczanie składek ZUS na zasadach ogólnych stosowanych również w stosunku do innych właścicieli firm, może więc podlegać pod:

1. Ulgę na start przez pierwsze 6 pełnych miesięcy.
2. ZUS preferencyjny przez 24 miesiące.
3. Mały ZUS plus, który jest wyliczany na podstawie osiągniętego dochodu, pod warunkiem, że przychód w danym roku podatkowym nie przekroczył 120.000 zł.
4. Duży ZUS.

Bez względu na sposób opłacania składek społecznych, każdy przedsiębiorca, również niepełnosprawny, ma obowiązek opłacania składek zdrowotnych. Jednak w przypadku osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności składka zdrowotna nie zawsze musi być opłacana, o czym napiszemy później.

Kiedy osoba niepełnosprawna może ubiegać się o refundację w 100% składek społecznych?

Osoba niepełnosprawna może ubiegać się o refundację składki emerytalnej i rentowej, co szczegółowo jest uregulowane w obowiązujących przepisach.

Wysokość refundacji uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności. O refundację z opłacania składki emerytalnej i rentowej w pełnej wysokości mogą się ubiegać jedynie osoby, które posiadają znaczny stopień niepełnosprawności.

Przedsiębiorca otrzymujący rentę z tytułu niezdolności do pracy, która może wiązać się ze stopniem niepełnosprawności nie zostaje zwolniony z zapłaty składek społecznych.

Kiedy osoba niepełnosprawna jest zwolniona z opłacania składki zdrowotnej?

Osoba niepełnosprawna może również, przy spełnieniu określonych warunków, korzystać ze zwolnienia z opłacania składki zdrowotnej. Również w tym przypadku będzie miało znaczenie orzeczony stopień niepełnosprawności.

Zwolnione z obowiązku opłacania składki zdrowotnej są osoby o:

1. Umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, pod warunkiem, że:
   • przychody z tytułu działalności nie przekraczają miesięcznie 50 proc. kwoty najniższej emerytury. Minimalna emerytura w 2023 roku wynosi – 1588,44 zł brutto a więc 50% tj. 794,22 zł lub
   • opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Warunki opisane powyżej nie muszą być spełnione łącznie.

2. Osoby niepełnosprawne, które nie mają ustalonego stopnia niepełnosprawności, ale posiadają wydane przez lekarza ZUS orzeczenie o niezdolności do pracy.

Zwolnienie ze składki zdrowotnej nie obejmuje osób o lekkim stopniu niepełnosprawności.

Szczegółowe informacje w zakresie zwolnienie ze składki zdrowotnej znajdują się w naszej stronie.

Kiedy osoba niepełnosprawna ma prawo do opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne obniżonej do wysokości należnego podatku?

Przedsiębiorcy którzy legitymują się umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności, dla których działalność gospodarcza jest jedynym źródłem dochodu mogą skorzystać z ulgi wynikającej się art. 82 ust.10 ustawy zdrowotnej. Ustawa wskazuje, że przedsiębiorca może opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy. Należy podkreślić, że ze zwolnienia mogą korzystać przedsiębiorcy rozliczający się miesięcznie z zaliczki na podatek dochodowy. Przedsiębiorca, który wybierze kwartalne rozliczanie podatkowe, nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia.

Według interpretacji ( sygn. DI/100000/43/477/2023, decyzja nr 292 ) z dnia 14 czerwca 2023 wydanej przez ZUS ,przedsiębiorca, który posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności i uzyskuje równocześnie przychody z jednoosobowej działalności gospodarczej opodatkowanej zasadami ogólnymi oraz przychody z najmu opodatkowany ryczałtowo nie ma prawa do skorzystania z obniżenia wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości zaliczki na podatek dochodowy.

Z treści wyżej cytowanej interpretacji wynika, że co do zasady prawo do opłacania rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości nieprzekraczającej należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy bądź prawo do opłacania miesięcznej składki na ubezpieczenie zdrowotne do wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługuje jedynie przedsiębiorcom, którzy posiadają orzeczenie o niepełnosprawności (o stopniu umiarkowanym bądź znacznym) i prowadzą działalność opodatkowaną na zasadach ogólnych według skali podatkowej i uzyskują przychody z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, które są opodatkowane według zasad ogólnych i nie stanowią nowego tytułu do ubezpieczeń.

W jaki sposób wyliczyć przychód jeżeli osoba niepełnosprawna prowadzi kilka rodzajów działalności?

W ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zostało opisane, jakie rodzaje działalności są brane pod uwagę do sumowania przychodów z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej w formie:

• spółki cywilnej,
• jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• spółki jawnej,
• spółki komandytowej,
• spółki partnerskiej,
• działalności twórczej lub artystycznej jako twórca lub artysta,
• wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym,
• wolnego zawodu, z którego przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• inna pozarolnicza działalność gospodarcza prowadzona na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Suma przychodów ze wszystkich wyżej wymienionych rodzajów działalności gospodarczej nie może przekraczać 50% minimalnej emerytury. Minimalna emerytura w 2023 roku wynosi – 1588,44 zł brutto a więc 50% tj. 794,22 zł

Podsumowanie

Osoby niepełnosprawne otrzymają refundację składek społecznych w 100% i są zwolnione z opłacenia składki zdrowotnej w 100%, jeżeli spełnią warunki opisane poniżej: