Faktura dotarła do podatnika po likwidacji działalności – czy można odliczyć?

Otrzymanie faktury po likwidacji działalności a odliczenie VAT

Zgodnie z ustawą o VAT, odliczenie podatku przysługuje przedsiębiorcom zarejestrowanym jako czynni podatnicy VAT. Likwidacja działalności powoduje zaś, że przedsiębiorca traci ten status.

Powyższe oznacza, że jeśli faktura dotarła już po likwidacji firmy, to dotarła ona do “zwykłej” osoby, która już nie jest podatnikiem VAT, więc nie ma już sposobności, aby odliczyć od niej podatek. Nie ma tu znaczenia fakt, że spóźniony dokument dotyczył okresu, w którym firma działała, były wykonywane czynności opodatkowane i wydatek był z tą działalnością jednoznacznie powiązany.

A zatem podmiot, który nie jest już zarejestrowany jako czynny podatnik VAT nie ma prawnej, ustawowej możliwości odliczenia VAT ani występowania o zwrot podatku, ponieważ nie może już składać deklaracji.

Przykład 1.

Pani Anna zlikwidowała działalność z dniem 31.08.2021. Dnia 07.09.2021 (w ustawowym terminie) otrzymała fakturę za usługi telekomunikacyjne za okres 01.08 – 31.08.2021. Czy pani Anna może rozliczyć fakturę otrzymaną po likwidacji działalności?

Pomimo że faktura dotyczy okresu, w którym była prowadzona działalność gospodarcza, to pani Anna nie ma prawa aby odliczyć fakturę ze względu na fakt, że w czasie, kiedy ją otrzymała, nie była już podatnikiem VAT.

Otrzymanie faktury korygującej po likwidacji firmy a odliczenie VAT

Na podstawie art. 14 ust. 9a ustawy vatowskiej, osobom, które rozwiązały firmę przysługuje zwrot podatku wykazany w deklaracji za okres, w którym dana osoba była zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

Natomiast urzędy skarbowe nie dają takiej możliwości. Powołują się na art. 88 ust. 4 wyżej wskazanej ustawy, który mówi, że odliczenie przysługuje tylko czynnym podatnikom VAT. Zaś po likwidacji firmy traci się ten status. Więc w konsekwencji, podatnik nie ma możliwości dokonania korekty deklaracji. A zatem wykreślenie z rejestru podatników VAT zamyka jakąkolwiek możliwość składania deklaracji VAT i tym samym dokonania jej korekty.

Z powyższym stanowiskiem fiskusa, nie zgadzają się jednak sądy. W jednym z wyroków (sygn.I FSK 209/17) wskazują, że ustawa dopuszcza możliwość korekty deklaracji VAT przez przedsiębiorcę, mimo że utracił on status czynnego podatnika VAT.

Zgodnie z opinią Sądu, wykreślenie z rejestru podatników VAT czynnych nie może wykluczać prawa do złożenia korekty deklaracji. Pomimo zakończenia działalności gospodarczej, danej osobie przysługuje prawo do złożenie korekty JPK za okres, w którym prowadziła działalność. A przy składaniu korekty – twierdzi dalej Sąd – należy przypisać jej taki status, jaki miała w okresie, którego dotyczyła korekta JPK.

Faktura otrzymana po zakończeniu działalności a podatek PIT

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT:

• kosztem uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia ich źródła,
• koszty są potrącane w tym roku, w którym zostały poniesione (z pewnymi wyjątkami),
• koszty związane bezpośrednio z przychodami odnoszące się do przychodów poprzedniego roku, a poniesione po jego zakończeniu lecz jeszcze przed złożeniem zeznania rocznego – są potrącane w tym roku, w którym uzyskano przychody odpowiadające tym kosztom,
• koszty bezpośrednie, które odnoszą się do przychodów poprzedniego roku, a poniesione po zakończeniu tego roku, jak i po złożeniu zeznania rocznego są potrącane w roku, w którym je poniesiono,
• koszty pośrednie (np.paliwo, wynajem, media) są potrącalne w dacie ich poniesienia,
• jeżeli korekta, która nie jest spowodowana błędem rachunkowym lub oczywistą omyłką, następuje po likwidacji działalności, zmniejszenia lub zwiększenia kosztów dokonuje się w ostatnim okresie rozliczeniowym przed likwidacją firmy.

Na podstawie powyższych przepisów można wysnuć wniosek, który potwierdza Krajowa Informacja Skarbowa, że jeśli faktura została otrzymana po likwidacji firmy, to zasadniczo, należy ją wpisać w koszty KPIR na ostatni dzień przed zamknięciem firmy. Jeśli zaś księgi już zostały zamknięte, wtedy taki wydatek można ująć w kosztach uzyskania przychodu w zeznaniu rocznym, składanym za rok, w którym firma była prowadzona.

Przykład 2.

Pani Aniela zlikwidowała firmę z dniem 10.12.2021 roku. Fakturę kosztową otrzymała 14.01.2022 r. Ponieważ, pani Aniela już zamknęła KPIR, to wydatek z tej faktury w kwocie brutto (ponieważ nie ma prawa do odliczenia VAT) może wpisać w koszty uzyskania przychodu w rocznym PIT za rok 2021 (czyli składanym w roku 2022).

Podsumowując:

1. VAT: faktura otrzymana po likwidacji działalności nie może być rozliczona ze względów na przeszkody formalne,
2. VAT: faktura korygująca otrzymana po likwidacji firmy:
   • fiskus stoi na stanowisku, że nie może być rozliczona,
   • ustawa nie wskazuje, że nie można takiej faktury rozliczyć
   • sądy są zdania, że przysługuje prawo do rozliczenia takiej faktury,
3. PIT: faktura otrzymana po likwidacji firmy może zostać rozliczona poprzez ujęcie jej w kosztach uzyskania przychodu w kwocie brutto w zeznaniu rocznym.