Odliczenie VAT w przypadku prowadzenia działalności w mieszkaniu

Prowadzenie działalności gospodarczej we własnym mieszkaniu nie należy do rzadkości. Jest to szczególnie popularna forma w początkowej fazie, kiedy rozkręcamy swoją firmę, a zasoby finansowe nie są wystarczające. Można w ten sposób zaoszczędzić na wynajmie. Rodzi się pytanie, czy w takiej sytuacji przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków związanych z utrzymaniem mieszkania. W dzisiejszej publikacji będziemy szukali odpowiedzi na to pytanie.

Jak rozliczyć koszty prowadząc firmę w mieszkaniu?

Mówiąc o kosztach mamy tutaj na myśli przede wszystkim wszelkiego rodzaju wydatki na media typu energia elektryczna, cieplna, gazowa, opłaty za wodę, wywóz nieczystości, opłaty czynszowe. Najczęściej w takich sytuacjach musi dojść do miarodajnego ustalenia klucza podziałowego. Powszechną praktyką jest ustalenie powierzchni mieszkania przeznaczonej na działalność gospodarczą w stosunku do całej powierzchni mieszkania. Takim procentem najczęściej są przyporządkowywane koszty do działalności gospodarczej.

Przykład 1

Pan Jakub prowadzi firmę projektową i na potrzeby prowadzonej działalności wydzielił jedno pomieszczenie o powierzchni 10 m2. Całkowita powierzchnia mieszkania wynosi 100 m2, a więc w tym przypadku do kosztów można będzie zaliczyć 10% (10/100×100%) poniesionych wydatków.

Czy można odliczyć VAT jeśli firma prowadzona jest w mieszkaniu?

Rozliczenie podatku VAT od faktur prywatnych obejmujących koszty utrzymania mieszkania jak do tej pory nie zostało uregulowane wprost w przepisach. Jak zawsze w takich przypadkach pozostaje nam bazować na wydawanych interpretacjach podatkowych czy wyrokach sądowych. Kluczowe w tej sprawie jest to, że dysponujemy fakturą, na której nie znajduje się numer NIP przedsiębiorcy, ponieważ umowy są podpisywane z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej. Zanim zaczniemy się na nie powoływać spójrzmy na zasady ogólne odliczania podatku VAT naliczonego od zakupów. Zgodnie z przepisami odliczenie podatku VAT przysługuje w takim zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych w VAT (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). No i oczywiście musi istnieć bezsporny związek pomiędzy poniesionymi wydatkami a prowadzoną działalnością gospodarczą.

Częściowe odliczenie VAT w przypadku prowadzenia działalności w mieszkaniu

Tak jak już wspomniano powyżej będziemy odnosili się do podejścia organów podatkowych i sądów w tym zakresie. Otóż jak można przeczytać w jednej z interpretacji podatkowych z dnia 18.08.2021 r. nr 0112-KDIL1-2.4012.287.2021.2.DS, przedsiębiorca ma prawo do częściowego odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków ponoszonych w części na prowadzoną działalność gospodarczą, pomimo że faktura jest wystawiona na osobę fizyczną i nie zawiera numeru NIP. Z uzasadnienia Dyrektora KIS wynika, że w sytuacji, gdy na otrzymanej fakturze dokumentującej faktycznie dokonaną transakcję nie zostanie umieszczony numer NIP nabywcy, ale pozostałe elementy faktury będą spełniały wymogi ustawy, Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego. Mamy więc jednoznaczne stanowisko, że brak numeru NIP na fakturze, w przypadku prowadzenia działalności w mieszkaniu, nie powinno pozbawiać przedsiębiorcy prawa do odliczenia w części podatku VAT naliczonego.

Przykład 2

Pani Karolina, czynny podatnik VAT, prowadzi działalność gospodarczą w mieszkaniu, na którą wydzielono pomieszczenie o powierzchni 8 m2, a całe mieszkanie ma 64 m2. W tym przypadku będzie mogła odliczyć podatek VAT naliczony w wysokości 12,5% (8/64×100%). W miesiącu maju 2022 r. pani Karolina otrzymała fakturę za energię elektryczną w wysokości 246 zł brutto (w tym 46 zł podatek VAT). W takiej sytuacji będzie można odliczyć 5,75 zł podatku VAT naliczonego (46 x 12,5%).

Podsumowanie

Jak widać organy podatkowe pozwalają na odliczenie podatku VAT w takiej proporcji, w jakiej mieszkanie jest wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej. Brak numeru NIP na fakturze nie jest przesłanką negatywną w takim przypadku, ponieważ nie znalazł się w katalogu wyłączeń wymienionych w art. 88 ustawy o podatku VAT. Ważne jest też, żeby przyjęty klucz podziałowy był wyliczony w sposób obiektywny, w zgodzie ze stanem faktycznym. Nie należy jednak zapominać, że nie ma przepisów, które wprost pozwalałby na odliczanie podatku VAT od faktur wystawionych bez numeru NIP w przypadku prowadzenia działalności w mieszkaniu. Przedsiębiorca jeżeli chce mieć pewność, że może w ten sposób postępować przy rozliczaniu faktur wystawionych na osobę fizyczną powinien wystąpić o wydanie interpretacji podatkowej.