Projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

Więcej na temat założeń projektu zmiany ustawy przeczytasz w niniejszym artykule.

Istota rozwiązań z projektu

Jak wskazuje się na stronie rządowej projektowana ustawa wprowadza zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Proponuje się by ZUS prowadził działalność badawczą i naukową w zakresie zabezpieczenia społecznego, w tym w szczególności prowadzenie we własnym zakresie lub zamawianie przeprowadzenia przez inne podmioty badań naukowych, analiz oraz innych działań badawczych dotyczących problematyki zabezpieczenia społecznego oraz udział w przedsięwzięciach związanych z prowadzeniem tych badań. Proponowana zmiana ustawy odblokuje możliwość uczestnictwa i realizacji przez Zakład projektów badawczych finansowanych z grantów polskich oraz europejskich programów rozwojowych, w tym na rzecz badań i innowacji. Zmiana będzie również wzmocnieniem realizowanych przedsięwzięć edukacyjnych, takich jak konkursy, turnieje i olimpiady z zakresu ubezpieczeń społecznych. Wprowadzenie projektowanych przepisów spowoduje że ZUS obok Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, będzie kolejną jednostką podległą Ministrowi Rodziny i Polityki Społecznej, mającą kompetencje naukowo-badawcze.

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że w zakresie prowadzenia działalności badawczej i naukowej w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych:

• Nadanie ZUS uprawnień w zakresie prowadzenia działalności badawczej i naukowej będzie miało węższy charakter, ograniczony do problematyki zabezpieczenia społecznego. Oznacza to również, że finansowanie tej działalności nie będzie mogło wykraczać poza obszar zabezpieczenia społecznego.
• Głównym celem wprowadzenia proponowanego rozwiązania jest możliwość wykorzystania badań inicjowanych i realizowanych przez ZUS do szybkiego reagowania na zachodzące zmiany społeczne, ekonomiczne i inne oraz wsparcie działań związanych z realizacją przepisów o ubezpieczeniach społecznych czy szerzej zabezpieczenia społecznego.

Dodatkowo od stycznia 2023 roku ulegają zmianie daty księgowania składek ZUS pracodawców. W tym artykule sprawdzisz jakie będą rodziły konsekwencje u przedsiębiorców.

Działania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – obecne przepisy ustawy

Zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w szczególności przepisem art. 68 ust. 1:

Do zakresu działania Zakładu należy między innymi:

• realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności:
• stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych;
• ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń, chyba że na mocy odrębnych przepisów obowiązki te wykonują płatnicy składek;
• wymierzanie i pobieranie składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
• prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek z tytułu należnych składek i wypłacanych przez nich świadczeń podlegających finansowaniu z funduszy ubezpieczeń społecznych lub innych źródeł;
• prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek;
• orzekanie przez lekarzy orzeczników Zakładu oraz komisje lekarskie Zakładu dla potrzeb ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
• opiniowanie projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego;
• realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych;
• wystawianie osobom uprawnionym do emerytur i rent z ubezpieczeń społecznych imiennych legitymacji emeryta-rencisty, potwierdzających status emeryta-rencisty;
• dysponowanie środkami finansowymi funduszów ubezpieczeń społecznych oraz środkami Funduszu Alimentacyjnego 30;
• opracowywanie aktuarialnych analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych;
• kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy;
• kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi;
• wydawanie Biuletynu Informacyjnego;
• popularyzacja wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.

Proponowane zmiany

Projekt przewiduje zmianę przepisu art. 68 ust. 1 i art. 77 ust. 2 poprzez wprowadzenie następujących regulacji, tj.:

• dodanie do art. 68 ust. 1 pkt 9 w brzmieniu: prowadzenie działalności badawczej i naukowej w zakresie zabezpieczenia społecznego, w szczególności prowadzenie we własnym zakresie lub zamawianie przeprowadzenia przez inne podmioty badań naukowych, analiz i innych działań badawczych dotyczących problematyki zabezpieczenia społecznego, oraz udział w przedsięwzięciach związanych z prowadzeniem tych badań, analiz i działań
• dodanie do art. 77 ust. 2 pkt 10 w brzmieniu: wydatki związane z prowadzeniem działalności badawczej i naukowej w zakresie zabezpieczenia społecznego, o której mowa w art. 68 ust. 1 pkt 9, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 4 i 5 oraz art. 37 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2189).

W uzasadnieniu do projektu ustawy wymieniono korzyści będące skutkiem wprowadzenia ww. proponowanych regulacji. Wśród tych korzyści wymienia się:

• rozszerzenie potencjału ZUS jako instytucji zarządzania ryzykiem społecznym przez rozwiązywanie zagadnień problemowych zidentyfikowanych w organizacji ZUS, jak i ogólnie – w systemie ubezpieczeń społecznych;
• możliwość zobiektywizowania przewidywanych skutków proponowanych rozwiązań poprzez wzmocnienie współpracy z przedstawicielami świata nauki, badaczami i niezależnymi ekspertami;
• opracowanie potwierdzonych metodą naukową rekomendacji dla zarządu ZUS lub ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego oraz innych instytucji rządowych;
• uzyskanie oryginalnych danych i ewentualne dostarczenie doktrynie nowych teorii w obszarze zabezpieczenia społecznego.

Dodatkowo projektodawca wskazał, że dzięki nowelizacji ZUS dołączyłby do szeregu jednostek administracyjnych, które realizują zadania o charakterze badawczym i naukowym, m.in.: Ministerstwa Finansów, Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Zdrowia czy podległych ministerstwom: Centralnego Ośrodka Informatyki, Urzędu Komunikacji Elektronicznej czy Polskiego Laboratorium Antydopingowego.

Podsumowanie

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Z procesem legislacyjnym zapoznasz się tutaj.

Z kolei w dniu 27 września 2022 r. do Sejmu wpłynął druk nr 2650 stanowiący rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Proponowane zmiany mają dotyczyć m.in. przepisów dotyczących doręczeń pism procesowych przedsiębiorcom wpisanym do CEIDG, a także pism procesowych doręczanych przez komorników. Więcej na ten temat przeczytasz w tym artykule.