Plan działań Państwowej Inspekcji Pracy na 2023 rok

W 2023 roku Państwowa Inspekcja Pracy będzie miała do pokonania wiele nowych wyzwań, które zostały przedstawione na posiedzeniu Rady Ochrony Pracy przez kierownictwo. W ciągu kolejnych lat przyjęto trzy priorytety, które będą kierunkiem działalności PIP: strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego, strategia kontroli zagrożeń środowiska pracy chemicznymi czynnikami oraz strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy. Nowe zadania dotyczą problematyki emerytur pomostowych i pracy zdalnej. Z kontrolami przeprowadzanymi przez inspektorów PIP musi się liczyć aż 60 000 zakładów pracy. Przeczytaj artykuł i dowiedz się szczegółów na temat najbliższych planów PIP.

Kogo zamierza kontrolować PIP w 2023?

Państwowa Inspekcja Pracy przyjęła trzy kluczowe strategie działalności. Dotyczą one:

• Sektora budowlanego – ma zostać skontrolowanych m.in. 100 budów i 900 placów budowy pod kątem eliminowania zagrożeń wypadkowych.
• Zakładów pracy, w których są produkowane lub stosowane środki chemiczne – w 240 firmach będzie sprawdzane, czy przestrzegają zasad BHP, a kolejne 200 kontroli ma dotyczyć narażenia na działanie substancji chemicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
• Firm z różnych branż – 51 kontroli ma objąć w 2023 r. zakłady pracy z różnych sektorów z wysokimi wskaźnikami wypadkowości.

Kontrole bezpieczeństwa w fabrykach i zakładach pracy chronionej

PIP w najbliższym roku pracy skupi swoje działania na branżach i zakładach pracy, w których występują problemy związane z poziomem bezpieczeństwa. Inspektorzy PIP będą przeprowadzać kontrole, których celem będzie usunięcie zagrożeń. W 2023 roku szczególną uwagę zwrócą na maszyny, rękawice ochronne i warunki ochrony w tych miejscach pracy, w których wykorzystuje się środki pirotechniczne.

Urząd zamierza też kontynuować kontrolowanie warunków zatrudnienia i pracy osób z niepełnosprawnościami w zakładach pracy chronionej, aktywności zawodowej i zakładach otwartego rynku pracy, aby ocenić czy pracodawcy przygotowali stanowiska pracy odpowiednio dla tej grupy pracowników.

Przeciwdziałanie nielegalnemu zatrudnieniu

Państwowa Inspekcja Pracy będzie nadal działać przeciwko nielegalnemu zatrudnieniu. Podczas kontroli inspektorzy pracy będą sprawdzać legalność zatrudnienia zarówno polskich obywateli, jak i przyjezdnych z innych krajów. Szczególnie sprawdzane będą zakłady pracy zatrudniające obywateli Ukrainy, którzy masowo poszukują pracy na terytorium Polski. Kontrole będą przeprowadzane systematycznie przez cały rok, w zależności od potrzeb i możliwości.

Działania skupią się nie tylko na ujawnieniu przypadków pracy niezgłoszonej (czyli potocznie mówiąc o zatrudnieniu „na czarno”), ale też niezgodnej z rzeczywistością, np. poprzez zaniżanie wysokości wynagrodzenia na umowie.

PIP skontroluje pod kątem zatrudniania na umowy cywilnoprawne zamiast umowę o pracę

PIP będzie kontynuować kontrole w przedsiębiorstwach, agencjach zatrudnienia, agencjach pracy tymczasowej i u pracodawców, którzy korzystają z ich usług. Będzie szczególnie uważnie przyglądać się stosowaniu umów cywilnoprawnych zamiast umów o pracę oraz problemom związanym z obejściem przepisów dotyczących pracy tymczasowej poprzez outsourcing. Sprawdzane będą nie tylko podstawy prawne zawartych umów, ale i stosowanie minimalnych stawek godzinowych dla osób zatrudnionych na podstawie umów zlecenia lub o dzieło.

Spóźnienia z wypłatą, zbyt długi czas pracy

W 2023 r. Państwowa Inspekcja Pracy ma się pochylić nad problemami opóźnień wypłaty wynagrodzeń i nadużyć w zakresie czasu pracy. Tylko te dwie kwestie stanowią prawie połowę wszystkich skarg, które trafiają do PIP, dlatego urząd zamierza poświęcić im prawie 2 000 kontroli.

Kontrole związane z pracą zdalną

W związku ze zmianami w Kodeksie Pracy w 2023 r. i umieszczeniu w ustawie przepisów dotyczących pracy zdalnej, PIP zamierza kontrolować pracodawców, czy respektują nowe warunki. Przypomnijmy, że nowelizacja zakłada, że:

• m.in. kobiety w ciąży i pracownicy wychowujący dziecko do 4 roku życia mogą występować z wnioskiem o przejście na pracę zdalną, a pracodawca może odmówić tylko w sytuacji, kiedy taki tryb jest niemożliwy ze względu na specyfikę pracy (np. z odmową mogą się spotkać pracownicy sklepów stacjonarnych),
• pracodawca pokryje koszt energii elektrycznej i usług telekomunikacyjnych (może być w formie ekwiwalentu).

Nowe zadania PIP związane z nowelizacją ustawy o emeryturach pomostowych

W 2023 r. Państwowa Inspekcja Pracy będzie realizować nowe zadania wynikające ze zmian prawa. Nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych wprowadziła ważne zmiany dotyczące działalności PIP. Ustawa rozszerza zadania PIP w obszarze emerytur pomostowych i zmienia kompetencje inspektora pracy w zakresie nowego obszaru. Dzięki tym zmianom inspektor pracy będzie miał większą rolę w procesie kwalifikowania przez pracodawcę prac jako prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wg ustawy o emeryturach pomostowych.

Organ rentowy będzie musiał zawiesić postępowanie w sprawie emerytury pomostowej, jeśli będzie prowadzone postępowanie w sprawie kontroli wykazu stanowisk pracy lub ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli postępowanie PIP ma wpływ na ustalenie prawa do emerytury pomostowej.

Nie tylko kontrola, ale i edukacja

Uzupełnieniem działań kontrolnych PIP ma być aktywność doradcza i prewencyjna. W 2023 r. urząd zamierza poszerzyć zakres bezpłatnych porad prawnych, a także przeprowadzić kampanię edukacyjną wśród młodych osób, które dopiero będą szukać pierwszego zatrudnienia. Kampania ma na celu uświadamianie i kształtowanie rynku pracy respektującego praworządność.