Odpowiedzialność karna za naruszenie praw chronionych prawem własności przemysłowej

Więcej na ten temat przeczytasz w niniejszym artykule.

Prawo własności przemysłowej – co jest przestępstwem?

Przywłaszczenie autorstwa

Zgodnie z przepisem art. 303 Prawa własności przemysłowej:

• Kto przypisuje sobie autorstwo albo wprowadza w błąd inną osobę co do autorstwa cudzego projektu wynalazczego albo w inny sposób narusza prawa twórcy projektu wynalazczego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku [por. ustęp 1];
• Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 [por. ustęp 2].

Czynność sprawcza może polegać na przypisaniu sobie autorstwa cudzego projektu wynalazczego, wprowadzeniu w błąd co do autorstwa takiego projektu lub naruszeniu w inny sposób praw twórcy projektu wynalazczego. Poprzez przypisanie sobie autorstwa projektu wynalazczego należy rozumieć wskazanie siebie jako twórcy tego projektu. Chodzi zatem o każde zachowanie, które godzi w osobiste lub majątkowe prawa twórcy projektu wynalazczego określone w art. 8 Prawa własności przemysłowej [tak K. Osajda (red. serii), Ł. Żelechowski (red. tomu), Prawo własności przemysłowej. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2022].

Z kolei przez “inne naruszenie praw twórcy projektu wynalazczego”, o którym mowa w art. 303 ust. 2 ustawy Prawo własności przemysłowej, należy rozumieć także naruszenie praw przysługujących twórcy już po uzyskaniu prawa ochronnego w zakresie dotyczącym wzoru użytkowego [por. Wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie – VII Wydział Karny Odwoławczy z dnia 13 marca 2015 r., sygn. akt VII Ka 53/15].

Zastanawiasz, jak należy rozumieć prawa autorskie? Jeśli tak, to przejdź tutaj.

Zgłoszenie do rejestracji przez nieuprawnionego

Zgodnie z przepisem art. 304 Prawa własności przemysłowej:

• Kto, nie będąc uprawnionym do uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, zgłasza cudzy wynalazek, wzór użytkowy, wzór przemysłowy lub cudzą topografię układu scalonego w celu uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 [por. ustęp 1];
• Tej samej karze podlega, kto ujawnia uzyskaną informację o cudzym wynalazku, wzorze użytkowym, wzorze przemysłowym albo cudzej topografii układu scalonego lub w inny sposób uniemożliwia uzyskanie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji [por. ustęp 2];
• Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 2 działa nieumyślnie, będąc zobowiązanym do zachowania w tajemnicy uzyskanej informacji, podlega grzywnie [por. ustęp 3].

Przedmiotowy przepis chroni prawa twórcy projektu wynalazczego, patentu, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub topografii układu scalonego. Czynność sprawcza realizuje się poprzez uniemożliwienie uprawnionemu podmiotowi uzyskania prawa ochronnego, patentu czy prawa z rejestracji przez:

• zgłoszenie cudzego wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego lub cudzej topografii układu scalonego w celu uzyskania patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji;
• ujawnienie uzyskanej informacji o cudzym wynalazku, wzorze użytkowym, wzorze przemysłowym albo cudzej topografii układu scalonego.

Podrobiony znak

Zgodnie z przepisem art. 305 Prawa własności przemysłowej:

• Kto, w celu wprowadzenia do obrotu, oznacza towary podrobionym znakiem towarowym, w tym podrobionym znakiem towarowym Unii Europejskiej, zarejestrowanym znakiem towarowym lub znakiem towarowym Unii Europejskiej, którego nie ma prawa używać lub dokonuje obrotu towarami oznaczonymi takimi znakami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 [por. ustęp 1];
• W wypadku mniejszej wagi, sprawca przestępstwa określonego w ust. 1 podlega grzywnie [por. ustęp 2];
• Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełnienia przestępstwa określonego w ust. 1 stałe źródło dochodu albo dopuszcza się tego przestępstwa w stosunku do towaru o znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5 [por. ustęp 3].

W orzecznictwie wskazuje się, że:

• W przypadku przestępstwa z art. 305 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2017 poz. 776) w postaci dokonywania obrotu towarami (np. papierosami) sprawca musi działać w zamiarze bezpośrednim bądź ewentualnym, innymi słowy musi chcieć lub godzić się na to, że nie mając do tego uprawnień dokonuje obrotu towarami oznaczonymi podrobionym znakiem towarowym [por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – II Wydział Karny z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. akt II AKa 133/17];
• Wykładnia językowa wskazuje, że przedmiotem czynności sprawczej w obu formach popełnienia przestępstwa stypizowanego w art. 305 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1410 ze zm.) są równocześnie – towar i znak towarowy ale w integralnym funkcjonalnie powiązaniu. Zakazane jest wszak oznaczanie towaru podrobionym znakiem towarowym albo znakiem zarejestrowanym przy braku uprawnienia do jego używania, bądź też dokonywanie obrotu towarem oznaczonym takimi znakami. Wynika stąd, że wypełnienie normy sankcjonowanej w obu jej postaciach następuje nie wcześniej, niż przed naniesieniem na towar znaku towarowego podrobionego albo zarejestrowanego lecz bez prawa do jego używania. Przepis ten nie penalizuje natomiast podrabiania znaku towarowego, ani obrotu podrobionym znakiem towarowym, czyli czynności przygotowawczych. Zachowania takie nie mogą więc być uznane za karalne (art. 16 § 2 KK). Wykładnia rozszerzająca przepisów prawa karnego materialnego nie jest dopuszczalna, a normy penalizujące określone zachowania są ustanawiane przy respektowaniu przez ustawodawcę zasady ultima ratio, charakteryzującej funkcję prawa karnego [por. Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 8 lutego 2017 r., sygn. akt III KK 374/16].

Prawo własności przemysłowej – co jest wykroczeniem?

Pozory istnienia ochrony

Zgodnie z przepisem art. 307 Prawa własności przemysłowej:

• Kto w celu wprowadzenia do obrotu oznacza przedmioty niechronione patentem, dodatkowym prawem ochronnym, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne, napisami lub rysunkami mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny lub aresztu [por. ustęp 1];
• Tej samej karze podlega, kto przedmioty wymienione w ust. 1, wiedząc o mylnym ich oznaczeniu, wprowadza do obrotu albo do celów obrotu przygotowuje lub przechowuje, albo podaje w ogłoszeniach, zawiadomieniach lub w inny sposób wiadomości mające wywołać mniemanie, że te przedmioty korzystają z ochrony prawnej [por. ustęp 2].

Czynność sprawcza spenalizowana w przepisie art. 307 ust. 1 Prawa własności przemysłowej polega na oznaczaniu w celu wprowadzenia do obrotu przedmiotów niechronionych prawem wyłącznym (patentem, dodatkowym prawem ochronnym, prawem ochronnym na wzór użytkowy lub prawem z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne) napisami lub rysunkami mającymi wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z ochrony przewidzianej w Prawie własności przemysłowej.

Czyn zabroniony z art. 307 ust. 2 Prawa własności przemysłowej może być popełniony w kilku równorzędnych formach sprawczych poprzez:

• wprowadzanie do obrotu przedmiotów wymienionych w art. 307 ust. 1, tj. patent, dodatkowe prawo ochronne, prawo ochronne na wzór użytkowy lub prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego lub rejestracji na oznaczenie geograficzne albo przygotowanie dla celów obrotu takich przedmiotów;
• przechowywanie dla celów obrotu takich przedmiotów;
• zawiadomienie lub podanie wiadomości mających wywołać mniemanie, że takie przedmioty korzystają z ochrony prawnej.

Wprowadzenie do obrotu

Zgodnie z przepisem art. 308 Prawa własności przemysłowej:

• Kto wprowadza do obrotu towary oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny.

Przedmiotem ochrony jest rzetelność oznaczeń znakami towarowymi i zaufanie do nich. Czynność sprawcza polega na wprowadzeniu do obrotu towarów oznaczonych znakiem towarowym z bezprawnie umieszczonym na nim wyróżnikiem wskazującym na fakt, że znak korzysta z ochrony prawnej przewidzianej w Prawie własności przemysłowej [tak K. Osajda (red. serii), Ł. Żelechowski (red. tomu), Prawo własności przemysłowej. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2022].

Tym samym przedmiotem komentowanego wykroczenia są towary oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z ochrony przewidzianej dla znaków towarowych.

Podsumowanie

W Prawie własności intelektualnej znajduje się katalog przestępstw i wykroczeń, za które grozi odpowiedzialność karna za naruszenia tychże praw. Powstaje wówczas obowiązek rozpatrywania ich w kontekście Kodeksu karnego oraz Kodeksu wykroczeń. Pamiętaj, że ściganie sprawców przestępstw określonych w powyższych regulacjach następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Kradzież własności intelektualnej w sieci nie jest niczym zaskakującym w dobie aktualnych czasów i zasadniczo pełnej swobody w korzystaniu z Internetu. Jednakże już samo pojęcie kradzieży przywozi na myśl czynność godzącą w przepisy obowiązującego prawa. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, to przejdź do tego artykułu.