Szkolenie BHP dla pracowników – najważniejsze kwestie

Do obowiązków pracodawcy należy również przeprowadzenie szkolenia BHP dla pracowników, co uregulowane zostało w przepisach ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej jako Rozporządzenie BHP).

Więcej na temat szkoleń, ich przedmiotu oraz rodzajów przeczytacie w niniejszym artykule.

Przeprowadzenie szkolenia BHP jako obowiązek pracodawcy

Zgodnie z przepisem art. 237(3) Kodeksu pracy:

• Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy [por. § 1];
• Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę [por. § 2];
• Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane [por. § 2(1)].

Zasadą jest, że:

• pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy, jeżeli nie posiada wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
• pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia szkoleń wstępnych (przed dopuszczeniem pracownika do pracy) oraz szkoleń okresowych przy przyjęciu założenia;
• szkolenia są przeprowadzanie w czasie pracy pracownika i na koszt pracodawcy;
• pracodawca zapewnia pracownikowi przekazanie mu informacji i instrukcji dotyczących zajmowanego stanowiska pracy lub wykonywanej pracy;
• szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę;
• brak wdrożenia przez pracodawcę odpowiednich zasad BHP w danym zakładzie pracy może być usankcjonowane karą grzywny od 1000 zł do 30 000 zł;
• odmowa potwierdzenia przez pracownika na piśmie, że został zapoznany z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy nie jest równoznaczna z odmową ich przestrzegania.

Zakres przedmiotowy szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

Szkolenie BHP zapewnia uczestnikom będącym pracownikami przede wszystkim:

• zaznajomienie się z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy oraz z odpowiednimi środkami i działaniami zapobiegawczymi;
• poznanie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy w zakładzie pracy i na określonym stanowisku pracy, a także związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy;
• nabycie umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób, postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz udzielenia pomocy osobie, która uległa wypadkowi.

Szkolenie BHP może być organizowane i prowadzone przez pracodawców lub przez jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy na zlecenie pracodawcy.

Rodzaje szkoleń BHP

Wśród rodzajów szkoleń wyróżnić należy:

• szkolenie wstępne, które jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje szkolenie wstępne ogólne;
• szkolenie okresowe.

Szkolenie wstępne

Szkolenie wstępne jest przeprowadzane w formie instruktażu według programów opracowanych dla poszczególnych grup stanowisk i obejmuje:

• szkolenie wstępne ogólne, inaczej jako instruktaż ogólny powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy lub w regulaminach pracy, z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym zakładzie pracy, a także z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku;
• szkolenie wstępne na stanowisku pracy, zwane dalej jako instruktażem stanowiskowym, powinien zapewnić uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska pracy występującymi na ich stanowiskach pracy i ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy na tych stanowiskach.

Instruktaż stanowiskowy przeprowadza się przed dopuszczeniem do wykonywania pracy na określonym stanowisku:

• pracownika zatrudnianego na stanowisku robotniczym oraz innym, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
• pracownika przenoszonego na stanowisko robotnicze oraz inne, na którym występuje narażenie na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia, uciążliwych lub niebezpiecznych;
• ucznia odbywającego praktyczną naukę zawodu oraz studenta odbywającego praktykę studencką.

Pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisku.

Szkolenie okresowe

Szkolenie okresowe ma na celu aktualizację i ugruntowanie wiedzy i umiejętności w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zaznajomienie uczestników szkolenia z nowymi rozwiązaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie. Odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika.

Szkolenie okresowe odbywają:

• osoby będące pracodawcami oraz inne osoby kierujące pracownikami, w szczególności kierownicy, mistrzowie i brygadziści;
• pracownicy zatrudnieni na stanowiskach robotniczych;
• pracownicy inżynieryjno-techniczni, w tym projektanci, konstruktorzy maszyn i innych urządzeń technicznych, technolodzy i organizatorzy produkcji;
• pracownicy służby bezpieczeństwa i higieny pracy i inne osoby wykonujące zadania tej służby;
• pracownicy na stanowiskach administracyjno-biurowych;
• pracownicy niewymienieni w powyższych punktach, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ze szkolenia okresowego może być zwolniona osoba, która:

Pierwsze szkolenie okresowe powinno zostać przeprowadzone następująco, tj.:

• dla osób będących pracodawcami i innych osób kierujących pracownikami powinno być przeprowadzone do 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy na określonym stanowisku;
• dla pozostałych osób podlegających szkoleniu okresowemu do 12 miesięcy od rozpoczęcia pracy na określonym stanowisku.

Szkolenie okresowe należy przeprowadzić w określonych terminach dla następujących pracowników, tj.:

• minimum raz do roku – dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne;
• raz na 3 lata – dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych;
• raz na 5 lat – dla pracodawców oraz innych osób kierujących pracownikami, w szczególności kierowników, mistrzów i brygadzistów; pracowników na stanowiskach inżynieryjno-technicznych, w tym projektantów, konstruktorów maszyn i innych urządzeń technicznych, technologów i organizatorów produkcji; pracowników służby BHP i innych osób wykonujących zadania tej służby; pracowników, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne oraz pracowników, których praca wiąże się z odpowiedzialnością w zakresie BHP;
• raz na 6 lat – dla pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych.

Instrukcje i wskazówki pracodawcy

Zgodnie z przepisem art. 237(4) Kodeksu pracy:

• Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac [por. § 1];
• Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy [por. § 2];
• Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy [por. § 3].

Dodatkowo zgodnie z § 41 Rozporządzenia BHP pracodawca jest obowiązany udostępnić pracownikom, do stałego korzystania, aktualne instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące:

• stosowanych w zakładzie procesów technologicznych oraz wykonywania prac związanych z zagrożeniami wypadkowymi lub zagrożeniami zdrowia pracowników;
• obsługi maszyn i innych urządzeń technicznych;
• postępowania z materiałami szkodliwymi dla zdrowia i niebezpiecznymi;
• udzielania pierwszej pomocy.

Nie ulega zatem wątpliwości, że instrukcje i wskazówki dla pracowników powinny charakteryzować się czytelnością, jasnością w zakresie czynności związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy na określonych stanowiskach. Z kolei na pracowniku spoczywa obowiązek potwierdzenia na piśmie zapoznania się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. W myśl § 3 Rozporządzenia BHP w sprawie akt osobowych przed dopuszczeniem pracownika do pracy pracodawca uzyskuje jego pisemne potwierdzenie o zapoznaniu się z przepisami i zasadami BHP.

Jeśli chcesz wiedzieć czym jest świadectwo pracy, kiedy należy przekazać je pracownikowi i jaką powinno zawierać treść, to przejdź tutaj.

Programy szkoleń BHP

Załącznik nr 1 do Rozporządzenia BHP określa następujące rodzaje ramowych szkoleń wraz z opisem:

• celu szkolenia;
• określenia uczestników szkolenia;
• sposobu organizacji szkolenia;
• przedstawienia w formie tabelarycznej ramowego programu szkolenia.

Wśród rodzajów ramowych szkoleń wyróżnić należy:

• Ramowy program instruktażu ogólnego;
• Ramowy program instruktażu stanowiskowego;
• Ramowy program szkolenia pracodawców wykonujących zadania służby bezpieczeństwa i higieny pracy;
• Ramowy program szkolenia okresowego pracodawców i innych osób kierujących pracownikami;
• Ramowy program szkolenia okresowego pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych;
• Ramowy program szkolenia okresowego pracowników inżynieryjno-technicznych;
• Ramowy program szkolenia okresowego pracowników służby bezpieczeństwa i higieny pracy i osób wykonujących zadania tej służby;
• Ramowy program szkolenia okresowego pracowników na stanowiskach administracyjno-biurowych oraz pracowników, o których mowa w § 14 ust. 2 pkt 6 rozporządzenia.

Podsumowanie

W kwestii szkoleń BHP najważniejszy jest fakt, iż każdy zatrudniony podlega szkoleniu czy to wstępnym czy też okresowym, a każde ze szkoleń jest przeprowadzane w czasie pracy pracownika i na koszt pracodawcy. Co szczególnie istotne, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez odbycia przez niego stosownego szkolenia BHP.

Pracodawca chcąc zatrudnić pracownika na podstawie umowy o pracę musi spełnić kilka obowiązków. W tym artykule sprawdzisz z czym wiąże się zatrudnienie pracownika na umowę o pracę, tj. jakich formalności trzeba dopełnić zatrudniając pracownika.

Adrianna Glapiak,  
Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl

 

Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.

Autor ifirma.pl

Adrianna Glapiak

Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.