Umowa inwestycyjna – jak ją sporządzić i czym są klauzule inwestycyjne?

Czym jest umowa inwestycyjna?

Umowa inwestycyjna jest zawierana między dwoma lub więcej stronami, aby móc precyzyjnie określić warunki danej inwestycji. To formalny dokument, który określa prawa i obowiązki każdej ze stron, dotyczące wkładu finansowego i innych zasobów w ramach inwestycji. Umowa inwestycyjna obejmuje również klauzule dotyczące jej ochrony oraz mechanizmy rozstrzygania ewentualnych sporów. Celem takiej umowy jest zapewnienie pewności i stabilności dla inwestorów, a także promowanie wzajemnych korzyści dla zaangażowanych stron zaangażowanych W umowie inwestycyjnej mogą być określone różne warunki, takie jak terminy, wysokość inwestycji, podział zysków oraz prawa własności intelektualnej. Przy negocjowaniu i zawieraniu umowy inwestycyjnej ważne jest dokładne określenie celów inwestycji, oczekiwanych rezultatów oraz odpowiednich środków ochrony. Przeważnie z tego rodzaju umów korzystają start-upy bądź duże przedsiębiorstwa.

Klauzule inwestycyjne

Istotnym elementem każdej umowy inwestycyjnej są tzw. klauzule inwestycyjne, które określają prawa i obowiązki obu stron i ogólne jej warunki. Można je podzielić na kilka rodzajów.

Klauzula dot. wkładu finansowego

Określa, ile i w jaki sposób inwestor przeznacza swoje środki pieniężne na rzecz danego projektu. Porusza się tutaj aspekty związane z wysokością wkładu finansowego, formą inwestycji (czy będzie to gotówka, akcje czy nieruchomości), plan uiszczania płatności itd.

Klauzula dot. ochrony inwestycji

Ma na celu zapewnienie ochrony przed ryzykiem związanym z niepowodzeniem inwestycji. Może obejmować kwestie gwarancji, ubezpieczenia, zabezpieczenia majątkowego lub kar finansowych za naruszenie postanowień umowy.

Klauzula dot. zysków i strat

Dotyczy zazwyczaj ustalenia procentowego udziału w zyskach i stratach w ramach danej inwestycji.

Klauzula dot. własności intelektualnej

Jeżeli umowa inwestycyjna dotyczy kwestii związanych z wykorzystywaniem praw własności intelektualnej, taka klauzula będzie określać wynikające z tego tytułu prawa i obowiązki. Klauzula może poruszać zasady związane z zachowaniem tajemnicy handlowej, praw autorskich, ochrony patentowej, znaków towarowych.

Klauzula dot. rozstrzygania sporów

W trakcie trwania i realizacji umowy istnieje ryzyko, iż pojawią się spory, konflikty między stronami. Dlatego też warto zawrzeć w kontrakcie wzmiankę o możliwych sposobach polubownego rozwiązywania sporów jak np. mediację czy arbitraż. Takie działanie będzie zdecydowanie rozsądniejsze i korzystniejsze dla obu podmiotów – zaoszczędzić ich czas, pieniądze oraz ma duże szanse na zażegnanie nieporozumień.

Klauzula lock up

Ma na celu zapobieganie zbyciu udziałów w przedsiębiorstwie przez określony czas, czy to podczas trwania umowy, czy po jej zakończeniu. Tego rodzaju klauzula może dotyczyć wszystkich lub części udziałów. Jej celem jest ochrona przedsiębiorcy przed zbyt szybkim przekazaniem kontroli nad firmą innemu podmiotowi tuż po zakończeniu inwestycji.

Klauzula anti-dilution

Ma na celu ochronę inwestora przed możliwością zmniejszenia jego procentowego udziału w danym przedsiębiorstwie. Jej działanie polega na zapewnieniu inwestorowi automatycznego nabywania odpowiedniej liczby nowych udziałów w przypadku emisji takich udziałów przez spółkę. Dzięki temu udział procentowy inwestora w firmie pozostaje niezmieniony, co daje mu pewność, że jego udział nie zostanie zredukowany w wyniku takiej emisji.

Klauzula tag along

W umowie inwestycyjnej strony mogą zawrzeć klauzule ograniczające swobodę zbywania akcji lub udziałów, na co pozwala właśnie klauzula tag along. Jej celem jest ochrona interesów jednego z udziałowców, zwykle mniejszościowego, w przypadku gdy dominujący udziałowiec decyduje się zbyć swoje prawa udziałowe. Klauzula ta zapewnia mniejszościowemu udziałowcowi prawo do żądania zbycia swoich udziałów na tych samych warunkach co dominujący udziałowiec. Np. jeśli akcjonariusz decyduje się sprzedać swoje akcje, na żądanie pozostałych akcjonariuszy musi zapewnić, że nabywca jego akcji również odkupi proporcjonalną ilość akcji od pozostałych udziałowców. W rezultacie akcjonariusz, który negocjuje sprzedaż swoich akcji, musi także ustalić warunki zbycia akcji pozostałych akcjonariuszy.

Klauzula drag-along

Umożliwia określonemu akcjonariuszowi, który znalazł potencjalnego nabywcę akcji, „zmuszenie” pozostałych akcjonariuszy do sprzedaży swoich akcji na podobnych warunkach. Warto zaznaczyć, że prawo do skorzystania z klauzuli drag along często wiąże się z dodatkowymi warunkami, na przykład ustaleniem minimalnej ceny za akcje. Klauzula drag along może być również chronić interesy inwestorów mniejszościowych, zapewniając im równą możliwość sprzedaży swoich udziałów na korzystnych warunkach, gdy dominujący udziałowiec decyduje się na zbycie swoich udziałów.

Jak sporządzić umowę inwestycyjną?

Sporządzenie umowy inwestycyjnej jest procesem, który wymaga uwzględnienia kilku kluczowych kroków. Oto kilka wskazów, w jaki sposób ją przygotować:

1. Określenie stron umowy (inwestor, czyli osoba lub jednostka organizacyjna wnosząca swój kapitał finansowy) i celu inwestycji (np. rozwój firmy, sfinansowanie realizacji projektu).
2. Przedstawienie inwestycji – czego dotyczy, jej wartości, doprecyzowanie poszczególnych etapów projektu, procentowego udziału poszczególnych stron umowy, terminów płatności itd.
3. Określenie praw i obowiązków stron umów oraz umieszczenie w niej niezbędnych klauzul inwestycyjnych, zabezpieczających interesy przedsiębiorstwa/inwestora.
4. Zawarcie oświadczeń, które mają ułatwić sposób rozwiązywania możliwych sporów.
5. Postanowienia odnośnie do zakończenia umowy – okres obowiązywania, wypowiedzenia umowy itp.

Podsumowanie

Umowa inwestycyjna powinna być podpisana dopiero po dokonaniu analizy jej treści przez obie strony przyszłego zobowiązania. Takie kontrakty wiążą się zazwyczaj z dużą odpowiedzialnością i dotyczą dużych sum pieniężnych. Stąd też warto w razie wątpliwości skorzystać z pomocy prawnika. Niezależnie jednak od treści danego zobowiązania jego zaciągnięcie powinno być poprzedzone analizą rynkową. Inwestor powinien wiedzieć, czy pomysł potencjalnego kontrahenta na stworzenie konkretnej firmy lub rozbudowę już istniejącej ma szansę powodzenia i czy za kilka lat będzie można oczekiwać zwrotu pieniędzy.