Jaki podatek PCC na pierwsze mieszkanie, a jaki podatek od 6. mieszkania?

Czym jest i kto płaci PCC – podstawowe informacje

Podatek PCC to podatek od czynności cywilnoprawnych (potocznie nazywany także podatkiem od wzbogacenia). Płacony on jest przez osoby będące stronami czynności cywilnoprawnych, czyli w skrócie; przez osoby zawierające wskazane w ustawie umowy (np. zakupu, darowizny, pożyczki).

Stawki podatku (które są różne dla różnych czynności) są określone w art. 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W większości przypadków podatkiem PCC obciążony jest nabywca (biorca).

Zniesienie PCC na pierwsze mieszkanie

W drodze nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami* zniesiony zostaje 2% podatek PCC dla osób kupujących pierwsze mieszkanie na rynku wtórnym.

Pisząc “mieszkanie” mamy na myśli:

• prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
• prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego,
• spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego,

Zwolnienie z PCC od zakupu pierwszego mieszkania dotyczy tych osób, które w dniu zakupu i przed tym dniem nie były właścicielami innych mieszkań, chyba że własność w posiadanym już mieszkaniu nie przekracza 50% i zostało ono nabyte w drodze dziedziczenia.

Należy tu zauważyć, że zniesienie 2% PCC dotyczy zakupu pierwszego mieszkania na rynku wtórnym, a zatem jeśli jest już się właścicielem innego mieszkania takie zwolnienie z PCC nie będzie przysługiwać. Co oznacza, że od kupna drugiego (i dalszego) mieszkania należy zapłacić PCC w dotychczasowej wysokości, czyli 2% od kwoty zakupu, a dokładnie od wartości rynkowej nieruchomości. Wyjątkiem jest posiadanie co najwyżej 50% udziału w mieszkaniu nabytego drogą dziedziczenia – w tym przypadku zakup mieszkania również będzie zwolniony z 2% podatku PCC, choć będzie to już drugie mieszkanie.

Przykład 1.

Pani Anna kupuje swoje pierwsze mieszkanie (nie posiada innych mieszkań) od osoby prywatnej. Jest ona zwolniona z zapłaty PCC.

Przykład 2.

Pani Patrycja kupuje drugie mieszkanie na rynku wtórnym (pierwsze mieszkanie kupiła parę lat temu). Jest ona zobowiązana do zapłaty 2% podatku PCC od zakupu mieszkania.

Przykład 3.

Pani Joanna kupuje mieszkanie od osoby prywatnej. Jest ona już właścicielką 50% mieszkania, które odziedziczyła wraz z bratem po rodzicach. Pani Joanna jest zwolniona z 2% podatku PCC od zakupu pierwszego mieszkania, ponieważ mieści się w limicie (maksymalnie 50% odziedziczonego mieszkania) uprawniającym do niepłacenia PCC od nabycia nieruchomości.

Przykład 4.

Pani Paulina kupuje mieszkanie na rynku wtórnym. Jest ona już właścicielką 50% innego mieszkania nabytego w drodze darowizny. Kupująca powinna zapłacić podatek PCC w wysokości 2% kwoty zakupu, ponieważ pierwsze jej mieszkanie pochodzi z darowizny, a nie ze spadku.

Wyższy PCC – 6 mieszkanie i kolejne

Wzrasta stawka podatku PCC w przypadku zakupu szóstego i kolejnego mieszkania (stanowiących odrębne nieruchomości) – w jednej inwestycji. Za jedną inwestycję należy rozumieć jeden budynek (kupno kilku mieszkań w jednym budynku) lub jeden grunt (zakup kilku mieszkań na jednej nieruchomości gruntowej). Reguła ta dotyczy tych mieszkań, które są opodatkowane VAT, czyli w zasadzie tych na rynku pierwotnym.

Co ważne, 6% podatek PCC od 6. mieszkania (i kolejnych) płacony powinien być także, gdy dana sprzedaż jest opodatkowana VAT. A zatem w tej sytuacji opodatkowanie danej transakcji VAT nie znosi obowiązku zapłaty PCC.

Przykład 5

Pan Szymon zakupił sześć mieszkań na jednej nieruchomości gruntowej od developera. Jest on zobowiązany do zapłaty podatku PCC w wysokości 6% od wartości rynkowej szóstego mieszkania. Ponadto, jako nabywca poniesie również ekonomiczny koszt podatku VAT (wliczony w cenę mieszkania).

Przykład 6

Pan Bartosz zakupił sześć mieszkań w różnych sześciu miejscowościach. Nie musi on płacić 6% podatku PCC od szóstego mieszkania, ponieważ lokale nie dotyczą jednej inwestycji.

Kiedy zniesienie PCC na pierwsze mieszkanie?

Zwolnienie z 2% PCC ma zacząć obowiązywać 30 dni po ogłoszeniu ustawy, zaś 6-procentowy podatek od szóstego i kolejnego mieszkania – od 1.01.2024 roku.

Obecnie ustawa czeka już tylko na podpis Prezydenta, który ma na to 30 dni od daty, kiedy mu ją dostarczono. Nowe przepisy zostały przekazane głowie państwa 11 lipca, czyli najpóźniej 11 sierpnia ustawa powinna być podpisana.

*Pełny tytuł ustawy to “Ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw”