Prawo do składników wynagrodzenia w czasie niezdolności do pracy a ustalanie podstawy wymiaru zasiłku

W przypadku zatrudniania pracowników każdy pracodawca musi posiadać niezbędną wiedzę na temat obliczania wynagrodzenia za czas pracy, ale również za czas nieobecności pracownika z różnych przyczyn. Oczywiście, w jaki sposób należy to zrobić wynika wprost z przepisów, które trzeba znać. Tematem naszej dzisiejszej publikacji będzie opisanie, jakie składniki wynagrodzenia znajdą się w podstawie wymiaru zasiłku w czasie niezdolności do pracy.

Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego

W ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych opisane zostało w pełnej szczegółowości kto i na jakich zasadach podlega pod obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Na pewno pod to ubezpieczenie podlegają osoby zatrudnione na umowę o pracę.Przedsiębiorca natomiast ma wybór, może ale nie musi zgłaszać się do ubezpieczenia chorobowego. Opłata składki na ubezpieczenie chorobowe w wysokości 2,45%. Jeśli będzie płacona składka chorobowa, to daje nam to określone przywileje, w szczególności osoba ubezpieczona ma prawo do wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy a po upływie ustawowych terminów również do wypłaty zasiłku chorobowego. Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników muszą znać zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłku.

Zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków

Nie ma dowolności w przypadku ustalania podstawy wymiaru zasiłków, ponieważ jest ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w której zostało to szczegółowo wyjaśnione. Należy zaznaczyć, że nie wszystkie składniki znajdą się w podstawie, ale o tym napiszemy szczegółowo poniżej. Przepisy przewidują również okres wyczekiwania na wypłatę zasiłku chorobowego.

Składniki wynagrodzenia, które są uwzględniane w podstawie do naliczania zasiłku

Składniki wynagrodzenia uwzględniane w podstawie zasiłku mogą obejmować okresy miesięczne i dłuższe niż miesiąc. W zależności od składników wynagrodzenia wypłacanych u danego pracodawcy te wyliczenia będą różne. Zobaczmy jednak najpierw, jakie ogólne zasady obowiązują w tym obszarze.

Wszystkie zasady obliczania podstawy wymiaru zasiłku zostały szczegółowo opisane w ustawie.

Składniki wynagrodzenia, które nie są uwzględniane w podstawie do naliczania zasiłku

W podstawie wymiaru zasiłku nie są uwzględniane te składniki wynagrodzenia, co do których pracownik zachowuje prawo również w okresie pobierania zasiłku. Powinno to być uregulowane w przepisach płacowych obowiązujących u danego pracodawcy, a jeżeli nie ma obowiązku ich tworzenia, to w umowie o pracę. Jeżeli w żadnym dokumencie nie ma takiej informacji, to taki składnik wynagrodzenia ujmuje się w podstawie do naliczania zasiłku, chyba że pracodawca udowodni, że wypłata określone składnika wynagrodzenia odbywa się również w okresie niezdolności pracownika do pracy.

Oczywiście jest to tylko przykładowy katalog, przepisy w żaden sposób nie ograniczają pracodawcy, co do charakteru składników wynagrodzenia. Poza wymienionymi składnikami wynagrodzenia należy pamiętać, że w podstawie nie znajdą się również m.in.:

• wypłata ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
• wynagrodzenie za czas choroby,
• zasiłek macierzyński, opiekuńczy, chorobowy,
• nagrody jubileuszowe,
• premie uznaniowe, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania zasiłku.

W jaki sposób wyliczyć podstawę wymiaru zasiłku?

Wyliczanie podstawy wymiaru zasiłku będzie wyglądało nieco odmiennie, jeżeli będą brane pod uwagę składniki wynagrodzenia wypłacane miesięcznie lub za okresy dłuższe niż jeden miesiąc. Zobaczmy co przepisy mówią na ten temat.

Wyliczanie podstawy wymiaru zasiłku na przykładach

Dla lepszego zobrazowania przepisów opiszemy w kilku przykładach, w jaki sposób takie wyliczenie będzie wyglądało w praktyce.

Przykład 1

Pan Piotr jest zatrudniony na umowę o pracę od 3 lat, pobiera tylko wynagrodzenie miesięczne w stałej miesięcznej wysokości. W czerwcu 2023 r. zachorował i przebywał na zwolnieniu lekarskim przez 10 dni. Do wyliczenia podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby pracodawca przyjmie okres 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pan Piotr zachorował. Niezdolność do pracy powstała w czerwcu, a więc w podstawie znajdzie się przeciętne miesięczne wynagrodzenia za okres czerwiec 2022 r. do maj 2023 r.

Przykład 2

Pani Lucyna zatrudniała się 15 października 2022 r. na umowę o pracę. W miesiącu lutym 2023 r. poszła na zwolnienie lekarskie. W takim przypadku nie ma możliwości uwzględnienia w podstawie do naliczania 12 miesięcy, ponieważ jeszcze tyle nie upłynęło od zatrudnienia. W podstawie znajdzie się więc wynagrodzenia za pełne miesiące kalendarzowe – od listopada 2022 r. do stycznia 2023 r.

Przykład 3

Pani Halina jest zatrudniona na umowę o pracę od 5 lat. Poza miesięcznym wynagrodzeniem otrzymuje również premie kwartalne regulaminowe. W miesiącu maju 2023 roku pani Halina przebywała na zwolnieniu lekarskim. W takim przypadku w podstawie do naliczania znajdzie się średnie miesięczne wynagrodzenia za okres maj 2022 r. – kwiecień 2023 r. Z tego samego okresu do podstawy przyjmie się również 1/12 wypłaconych premii.

Przykład 4

Pani Janina została zatrudniona 1 czerwca, ale tak się niefortunnie złożyło, że 20 czerwca złamała nogę i musiała iść na zwolnienie lekarskie. W takim przypadku nie minęło jeszcze 30 dni od momentu zatrudnienia, ale pani Janina podlegała wcześniej pod ubezpieczenie chorobowego u innego pracodawcy i nie minęło jeszcze 30 dni od wyrejestrowania z ubezpieczenia chorobowego. W takim przypadku w podstawie przyjmuje się wynagrodzenie za miesiąc czerwiec po uzupełnieniu do kwoty, jaką pani Janina otrzymałaby, gdyby przepracowała pełen miesiąc kalendarzowy.

Podsumowanie

Każda osoba, która posiada tytuł do ubezpieczenia chorobowego – obowiązkowy lub dobrowolny, będzie miała prawo do wypłaty wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego. W ustawie dedykowanej tej tematyce zostało w sposób szczegółowy opisane, w jaki sposób powinna być ustalana podstawa wymiaru zasiłku. Nie wszystkie składniki wynagrodzenia znajdą się w podstawie, natomiast te które będa uwzględniane muszą zostać odpowiednio przeliczone w zależności, czy są wypłacane za okresy miesięczne czy dłuższe. Jeżeli jakieś składniki wynagrodzenia są wypłacane również w okresie pobierania zasiłku, to nie będa uwzględniane w podstawie. Zasady dotyczące obliczania podstawy wymiaru zasiłku będą mniej lub bardziej zawiłe, w zależności od tego czy uwzględniane są tylko stałe składniki wynagrodzenia wypłacane miesięcznie, czy należy również wziąć pod uwagę zmienne składniki wypłacane w okresach dłuższych niż miesiąc. Co prawda najczęściej osoby zajmujące się płacami korzystają z programów, które przeliczają wynagrodzenia, jednak nie zmienia to faktu, że znajomość przepisów i obowiązujących zasad jest niezbędna.