Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej – nowy projekt ustawy

Rządowy projekt ustawy o konsumenckiej pożyczce lombardowej wpłynął do Sejmu w dniu 3 marca 2023 r. (druk 3071) i dotyczy kompleksowego uregulowania zasad wykonywania działalności lombardowej, zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego.

Przyczyny i potrzeba wprowadzenia rozwiązań planowanych w projekcie ustawy

Na oficjalnej stronie rządowej wskazuje się, że:

• informacji pozyskanych za pomocą prowadzonego monitoringu rynku finansowego, wpływających m.in. do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wynika, że w ostatnich latach wzrasta popularność pożyczek udzielanych pod „zastaw” (pożyczek lombardowych).
• Przedsiębiorcy unikają formalnego rejestrowania i funkcjonowania jako lombardy, dzięki czemu obchodzą rozwiązania zawarte w UKK. W wielu punktach dochodzi również do nieprawidłowości m.in. w zakresie przepisów RODO. Umowy niejednokrotnie nie zawierają klauzul o przetwarzaniu danych osobowych klientów.
• Ponadto brak regulacji zasad sprzedaży przedmiotu zastawu lombardowego jest istotnym problemem, z uwagi na potencjalne nadużycia związane z brakiem prawidłowego rozliczenia kwoty uzyskanej ze sprzedaży, w sytuacji gdy wartość przedmiotu zastawu lombardowego jest wyższa niż kwota zobowiązania.
• Brak jasnych zasad kalkulacji kosztów pożyczki to kolejna zidentyfikowana nieprawidłowość – zdarza się, że ustnie przekazywane informacje o kosztach pożyczki pod zastaw są rozbieżne z tym, co ostatecznie znajduje się w dokumentacji umownej. W efekcie zdarza się, że za pożyczkę lombardową trzeba zapłacić nawet 1,5 procent dziennie. Jest to jaskrawe naruszenie przepisów ograniczających wysokość kosztów, jakie mogą być pobierane od konsumentów, zarówno tych zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, określających maksymalną wysokość odsetek, jak i tych zawartych w UKK, regulujących maksymalną wysokość kosztów pozaodsetkowych.
• Dodatkowo brak jest zabezpieczeń w przypadku umów zawieranych na odległość (patrz pkt 1 w zakresie rozwoju usług internetowych), które stanowią rozwijający się segment tego rynku.

Istota rozwiązań ujętych w projekcie ustawy

W uzasadnieniu do projektu ustawy zaproponowano kompleksowe uregulowanie konsumenckiej pożyczki lombardowej przez określenie:

• zasad wykonywania działalności lombardowej;
• zasad i trybu zawierania umów konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umów sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego;
• praw i obowiązków konsumenta związanych z umową konsumenckiej pożyczki lombardowej;
• obowiązków przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową i skutków ich uchybienia.

Ustawa o konsumenckiej pożyczce lombardowej

Ustawa określa:

• zasady udzielania konsumenckiej pożyczki lombardowej, w tym: a) zawierania umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej oraz umowy sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego, b) prawa i obowiązki konsumenta oraz przedsiębiorcy wykonującego działalność lombardową związane z udzielaniem konsumenckiej pożyczki lombardowej;
• zasady wykonywania działalności lombardowej;
• skutki uchybienia obowiązkom przez przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową.

Przepisy ustawy stosuje się także do umów o pożyczkę lombardową zawieranych z osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 6 pkt 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2023 r. poz. 208, 337 i 641).

W ustawie zwrócono uwagę również na najważniejsze pojęcia występujące w akcie prawnym, przykładowo:

• sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia lombardowego – W przypadku braku zapłaty przez konsumenta całkowitej kwoty do spłaty przedsiębiorca wykonujący działalność lombardową dokonuje sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego w trybie określonym w ustawie.
• działalność lombardowa – działalność regulowana w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641 i 803) i wymaga wpisu do rejestru przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową, zwanego dalej „rejestrem”.
• konsument – konsument w rozumieniu art. 221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r.poz. 1360, 2337 i 2339 oraz z 2023 r. poz. 326 i 1285);
• kwota konsumenckiej pożyczki lombardowej – maksymalną kwotę wszystkich środków pieniężnych, nieobejmujących kwot przeznaczanych na pokrycie kosztów udzielanej konsumenckiej pożyczki lombardowej, które przedsiębiorca udzielający tej pożyczki oddaje do dyspozycji konsumentowi na podstawie umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej;
• umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej – umowę, na podstawie której przedsiębiorca zobowiązuje się oddać do dyspozycji konsumenta środki pieniężne, a konsument zobowiązuje się do zapłaty całkowitej kwoty do spłaty w oznaczonym terminie oraz do ustanowienia zabezpieczenia lombardowego;
• umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej zawierana na odległość – umowę konsumenckiej pożyczki lombardowej zawieraną bez jednoczesnej fizycznej obecności obu stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej włącznie;
• zabezpieczenie lombardowe – zabezpieczenie wykonania umowy konsumenckiej pożyczki lombardowej polegające na ograniczeniu prawa do dysponowania przedmiotem zabezpieczenia lombardowego przez konsumenta, w szczególności przez:

– przeniesienie przez konsumenta własności przedmiotu zabezpieczenia lombardowego na przedsiębiorcę zawierającego tę umowę;

– zobowiązanie konsumenta do przeniesienia własności przedmiotu zabezpieczenia lombardowego na przedsiębiorcę zawierającego tę umowę – w przypadku braku zapłaty całkowitej kwoty do spłaty w terminie;

– upoważnienie przedsiębiorcy zawierającego tę umowę do sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia lombardowego – w przypadku braku zapłaty całkowitej kwoty do spłaty w terminie;

– ustanowienie zastawu na rzecz przedsiębiorcy zawierającego tę umowę.

W szczególności w poszczególnych rozdziałach ustawy znajdziemy:

• Umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej;
• Umowa konsumenckiej pożyczki lombardowej zawierana na odległość;
• Sprzedaż przedmiotu zabezpieczenia lombardowego;
• Zasady wykonywania działalności lombardowej oraz rejestr przedsiębiorców wykonujących działalność lombardową;
• Przepisy karne.

Podsumowanie

Ustawa z 14.4.2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1285) została ogłoszona w dniu 6 lipca 2023 r. i wejdzie ona w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, czyli w dniu 7 stycznia 2024 r.

Z procesem legislacyjnym zapoznasz się tutaj.