Umorzenie udziałów w spółce z o.o. – jak pozbawić wspólnika udziałów?

Zasady umarzania udziałów w spółce z o.o.

Zgodnie z przepisem art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych:

• udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki [por. § 1];
• umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie [por. § 2].

Tym samym umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością składa się z kilku kroków, tj.:

• wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców;
• potwierdzenia istnienia zapisu w umowie spółki z o.o. – umorzenie może nastąpić, o ile umowa spółki tak stanowi;
• podjęcia uchwały zgromadzenia wspólników o umorzeniu;
• wyrażenia zgody wspólnika na umorzenie (wówczas mówimy o dobrowolnym umorzeniu, z kolei umorzenie przymusowe nie wymaga zgody wspólnika, ale zarówno jego przesłanki, jak i tryb umorzenia muszą zostać określone w umowie spółki z o.o.);
• zawarcia umowy nabycia udziałów przez spółkę.

Zasadą jest, że dobrowolne umorzenie udziałów następuje za wynagrodzeniem, chyba że wspólnik wyrazi zgodę na umorzenie bez wynagrodzenia. Z kolei w przypadku umorzenia przymusowego wynagrodzenie wypłacane będzie w minimalnej wysokości.

Istnieje również tzw. umorzenie automatyczne udziałów i następuje, gdy umowa spółki przewiduje automatyczne umorzenie udziału wskutek ziszczenia się określonego zdarzenia. Nie trzeba wówczas podejmować żadnej uchwały zgromadzenia wspólników, a jedynie uchwałę zarządu (niezwłocznie) o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku.

W orzecznictwie sądowym wskazuje się, że szczególny charakter automatycznego umorzenia udziałów wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wymaga wprowadzenia w umowie spółki ścisłego oznaczenia zdarzenia stanowiącego przesłankę umorzenia, wyraźnego wyłączenia konieczności podejmowania uchwały przez wspólników czy przyznania w tym zakresie kompetencji zarządowi. Zdarzenie to powinno mieć charakter jednostkowy, obiektywnie sprawdzalny i pozwalający na łatwe ustalenie czasu jego wystąpienia [tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 9 lutego 2010 r., sygn. akt I ACa 937/08].

Zastanawiasz się, czy likwidacja spółki kapitałowej może mieć wpływ na podatek dochodowy? Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

Tym samym należy zapamiętać, że:

Umorzenie udziału a kapitał zakładowy spółki z o.o.

Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego. Z kolei w przypadku gdy umorzenie wymaga obniżenia kapitału zakładowego, to następuje ono z chwilą obniżenia kapitału zakładowego.

Więcej na temat kapitału zakładowego przeczytasz tutaj.

Podsumowanie

Umorzenie udziału w spółce z o.o. powoduje wygaśnięcie udziału, a co za tym idzie, uniemożliwia dalsze uczestnictwo pozbawionego udziału wspólnika. Należy pamiętać, że umorzenie może nastąpić pod warunkiem, że taki zapis został zawarty w umowie spółki z o.o. Jeśli dojdzie do przymusowego albo automatycznego umorzenia udziału w spółce z o.o., to należy pamiętać, że muszą ziścić się przesłanki określone w umowie spółki, które umożliwią przymusowe umorzenie udziałów. Przykładem może być podjęcie działalności konkurencyjnej przez wspólnika pozbawionego udziału czy też działanie na szkodę spółki.

A jeśli zastanawiasz się, kiedy jest możliwe wyłączenie wspólnika ze spółki z o.o., to przejdź tutaj. Możesz również pobrać za darmo wzór pozwu wraz z komentarzem.