Działalność gospodarcza będzie wliczana do stażu pracy?

Obecnie staż pracy obejmuje głównie czas zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, co ogranicza dostęp do niektórych uprawnień pracowniczych osobom pracującym na innych podstawach czy prowadzących wcześniej działalność gospodarczą.

Aby wyrównać szanse wobec zarabiających na różnych formach zatrudnienia, proponowane są zmiany w Kodeksie pracy w zakresie wliczania jednoosobowej działalności oraz umów zlecenie i o dzieło do stażu pracy.

Staż pracy

W ustawach nie znajdziemy definicji stażu pracy. Przyjmuje się, że jest to okres zatrudnienia, podczas którego dana osoba świadczy pracę na podstawie umowy o pracę, mianowania, wyboru lub innej podobnej umowy.

Można wyróżnić dwa rodzaje stażu pracy: ogólny, który uwzględnia całą karierę zawodową pracownika, oraz zakładowy, który dotyczy okresu zatrudnienia u konkretnego pracodawcy.

Na co ma wpływ staż pracy?

Odpowiedni staż pracy wpływa na wiele uprawnień pracowniczych, jak np.:

• dłuższy urlop wypoczynkowy,
• dodatek stażowy,
• prawo do nagrody jubileuszowej,
• odpowiedni okres wypowiedzenia,
• wysokość odprawy.

Staż pracy ma również istotne znaczenie w administracji, gdzie wysokość pensji zależy często od stażu pracy.

Jak jest obecnie – co się wlicza do stażu pracy?

Do stażu pracy (ogólnego) wlicza się okres:

• zatrudnienia na podstawie umowy o pracę,
• zatrudnienia na podstawie powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę,
• pracy w gospodarstwie rolnym,
• zatrudnienia w formacjach mundurowych.

A co nie wlicza się do stażu pracy?

Obecnie do stażu pracy nie wlicza się czasu pracy na innych podstawach niż wymienionych powyżej. Do stażu pracy nie jest więc wliczany okres:

• prowadzenia działalności gospodarczej,
• zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło.

Działalność gospodarcza oraz umowy „śmieciowe” wliczane do stażu pracy?

Planuje się, aby do okresu zatrudnienia – poza wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy i stosunków służbowych – wliczane były także okresy m.in.:

• prowadzenia jednoosobowej działalności,
• wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej,
• wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia,
• zarobkowania na podstawie innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia,

jeśli stanowiły tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Wymienione okresy mają być potwierdzone zaświadczeniem wydawanym przez ZUS, którego przedmiotem będzie podleganie ubezpieczeniom społecznym z wymienionych tytułów.

Dlaczego staż pracy jest istotny?

Obecnie prace tego samego rodzaju są wykonywane na różnych podstawach prawnych i w różnych formach, co prowadzi do nierównego traktowania pracowników w zakresie nabywania uprawnień pracowniczych.

Aktualne rozwiązanie jest niekorzystne dla pracowników, którzy wcześniej pracowali na innych podstawach niż umowa o pracę.

Osoby z doświadczeniem zawodowym zdobytym na innej podstawie niż umowa o pracę po rozpoczęciu zatrudnienia pracowniczego nie mają możliwości nabycia wielu świadczeń i uprawnień z powodu braku uwzględnienia wcześniejszego stażu pracy.

Jest to również problematyczne w przypadku rekrutacji do administracji publicznej, gdzie osoby pracujące na umowie zleceniu lub prowadzące własną działalność gospodarczą nie są atrakcyjne dla pracodawców.

Proponowane zmiany w Kodeksie pracy mają na celu wyrównanie szans tych grup w dostępie do uprawnień pracowniczych oraz stanowisk wymagających doświadczenia zawodowego.

Od kiedy prowadzenie JDG będzie wliczane do stażu pracy?

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, na platformie X poinformowała, że prace nad projektem są finalizowane.

Nie ma konkretnej daty wejścia przepisów w życie, choć słyszy się pogłoski, że proponowane rozwiązanie miałoby zacząć obowiązywać od 2026 roku.

Co ciekawe, Rzecznik Praw Obywatelskich od paru lat podejmuje tę kwestię. W przeszłości ministerstwo odrzucało postulaty Rzecznika, twierdząc, że czas pracy w ramach działalności gospodarczej nie powinien być wliczany do stażu pracy.

Tym razem postulat Rzecznika nie został odrzucony. Pozostało nam więc czekać na finalizację projektu… oraz ostateczne decyzje, czy projekt zostanie przyjęty, czy odrzucony.