Jak rozliczać się z kryptowalut w 2025 roku?

×

Rozliczanie podatkowe kryptowalut

Już od 2019 roku rozliczanie kryptowalut odbywa się na podstawie “nowych” zasad, które wymagają składania deklaracji PIT-38. Przychody, koszty oraz dochody/straty wykazuje się w dedykowanej kryptowalutom sekcji E w PIT-38 pt. Dochód/koszty -art.30B ust.1A ustawy.

W deklaracji tej przychody i koszty związane z kryptowalutami są klasyfikowane jako “odpłatne zbycie walut wirtualnych” oraz nie podlegają one łącznemu rozliczeniu wraz z pozostałymi kapitałami pieniężnymi wykazywanymi na PIT-38. Oznacza to, że:

• przychody uzyskiwane z kryptowalut należy zsumować i rozliczać można wyłącznie z przychodami uzyskiwanymi z tożsamego rodzajowo źródła – wraz z innymi kryptowalutami;
• koszty ponoszone w związku z obrotem kryptowalutami sumuje się i rozlicza się wyłącznie wraz z kosztami z tożsamego tytułu;
• dochód, a więc różnica między wspomnianymi przychodami i kosztami, rozliczać można wyłącznie w odniesieniu do kryptowalut;
• nadwyżki kosztów względem uzyskanego przychodu w odniesieniu do kryptowalut nie łączy się z nadwyżkami z innych tytułów; podczas gdy nadwyżka kosztów dla kryptowalut przenoszona jest na kolejny rok rozliczeniowy, zaś ta odnosząca się do pozostałych rodzajów kapitałów pieniężnych stanowi stratę rozliczaną w kolejnych latach, w szczególny sposób.

Co więcej, nie ma również możliwości rozliczenia kryptowalut w ramach prowadzonej działalności gospodarczej – kryptowaluty, jako kapitały pieniężne, to odrębne źródło przychodów względem tych pochodzących z pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zatem, jeśli przedsiębiorca uzyskuje także przychody z kryptowalut, to przychody z działalności rozlicza wedle wybranej formy opodatkowania, zaś te uzyskiwane z kryptowalut, wypełniając deklarację PIT-38.

Przychód z kryptowalut

Przychód z kryptowalut podlegający opodatkowaniu powstaje jeśli dokonujemy sprzedaży walut wirtualnych na giełdzie, w kantorze lub na wolnym rynku, czyli wymieniamy waluty wirtualne na prawny środek płatniczy. Co potwierdza ustawa o PIT w art. art. 17 ust. 1f, który brzmi, że “Przez odpłatne zbycie waluty wirtualnej rozumie się wymianę waluty wirtualnej na prawny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub regulowanie innych zobowiązań walutą wirtualną”.

Co zaś z tego wynika – wymiana kryptowaluty na kryptowalutę nie stanowi źródła przychodu (i opodatkowania) w podatku dochodowym ani kosztu.

Koszty uzyskania przychodów

Zgodnie art. 22 ust. 14 ustawy o PIT koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej stanowią udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, w tym udokumentowane wydatki poniesione na rzecz podmiotów, które pośredniczą w sprzedaży tych walut. Przepisy nie wskazują tu konkretnych dokumentów.

Do kosztów można zaliczyć wyłącznie wydatki bezpośrednio związane z nabyciem i sprzedażą walut wirtualnych co oznacza, że kosztem nie jest np. finansowanie zakupu walut wirtualnych (np. pożyczek, kredytów itp.)

Dodatkowo w przypadku pozyskiwania wirtualnych walut poprzez kopanie, nie można uznać za koszty uzyskania przychodów wydatków na zakup sprzętu do kopania, energii elektrycznej zużywanej w tym procesie oraz wydatków związanych z zamianą jednej waluty wirtualnej na inną.

Kryptowaluta a wysokość podatku

Dochód z kryptowalut opodatkowany jest podatkiem w wysokości 19%. Przez dochód należy zaś rozumieć różnicę między przychodem a poniesionymi kosztami. Obrazując rozliczanie kryptowalut w PIT-38 przykładem: jeśli w ciągu roku podatkowym nabyto kryptowalutę X za cenę 100 000 złotych, a następnie sprzedano kryptowalutę Y za cenę 150 000 złotych, dochód stanowić będzie różnica między ceną Y a ceną X – w tym przypadku 50 000 złotych.

Suma ta będzie stanowiła podstawę opodatkowania 19-procentowym podatkiem dochodowym – bez możliwości dokonywania odliczeń i korzystania z ulg.

Wszelkie rozliczenia dokonywane są w rocznej deklaracji PIT-38, bez konieczności podejmowania jakichkolwiek zgłoszeń w międzyczasie.

Zeznanie PIT-38 składa się w urzędzie skarbowym do 30 kwietnia, a jeśli dzień ten wypada w dzień wolny od pracy lub w sobotę, termin wydłuża się do pierwszego dnia roboczego następującego po tym dniu.

Czy można zapłacić bitcoinem za fakturę?

Jeśli kontrahent się na to zgadza, to nie ma przeszkód, aby za fakturę zapłacić bitcoinem, ethereum czy inną kryptowalutą. To sprzedawca i nabywca ustalają między sobą szczegóły transakcji, sposób i formę zapłaty. Prawnie nie ma przeszkód, aby zapłacić za fakturę kryptowalutą, niezależnie w jakiej walucie jest wyceniona usługa lub towar na danej fakturze. Co prawda, może to rodzić pewne komplikacje podatkowe, natomiast sam fakt zapłaty za fakturę kryptowalutą jest dopuszczalny

Czy można wystawić fakturę w kryptowalucie?

Obowiązkowe dane, jakie powinna zawierać faktura odnajdziemy w art. 106e ust. 1 ustawy o VAT. Wskazuje on m.in., że kwota podatku VAT na fakturze powinna być wyrażona w polskich złotych. Jeśli jest wyrażona w walucie obcej to trzeba ją przeliczyć na złotówki wg odpowiednich kursów.

Przepisy, co do zasady, nie określają natomiast sposobu regulowania należności (z paroma wyjątkami, np. mechanizm podzielonej płatności) stąd na fakturze jako sposób płatności możesz podać walutę wirtualną.

A zatem masz prawo wskazać dowolną formę płatności za wykonaną usługę/dostarczony towar, w tym płatność bitcoinem, czy inną walutą wirtualną.

Rozliczenie podatkowe faktury opłaconej kryptowalutą

Przypomnijmy, że podatek od kryptowalut należy zapłacić z tytułu tzw. odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, tj.

• wymiany krypto na walutę tradycyjną (pieniądz fiducjarny); np PLN, EUR itd. (czyli wyjście do FIAT),
• wymiany krypto na towar,
• wymiany krypto na usługę,
• wymiany krypto na prawo majątkowe,
• uregulowania innych zobowiązań kryptowalutą.

Przychodem do opodatkowania od zbycia kryptowalut jest kwota uzyskana z jej sprzedaży lub równowartość towaru/usługi otrzymanego w zamian za kryptowalutę.

Kosztem uzyskania przychodu jest zaś koszt nabycia oraz zbycia kryptowaluty (np. wydane pieniądze na zakup krypto, wartość dostarczonej usługi/towaru w zamian za krypto, niektóre prowizje pobierane na giełdzie lub w kantorze). Aby móc rozliczyć koszt musi on być udokumentowany.

Przykład 1.

Pan Kamil opodatkowany skalą podatkową wystawił fakturę za usługi programistyczne na kwotę 70 000 zł z datą sprzedaży “kwiecień 2024”. Kontrahent zapłacił mu bitcoinem. W roku 2025 pan Kamil wymienił BTC na 75 000 zł. Jak to rozliczyć?

Pan Kamil powyższe operacje rozliczy w następujący sposób:

• z działalności gospodarczej wykaże przychód 70 000 zł – w kwietniu 2024;
• ze sprzedaży BTC wykaże przychód 75 000 zł w zeznaniu rocznym PIT-38 za rok 2025 (składany dopiero w 2026), ponieważ sprzedaż BTC za PLN nastąpiła dopiero w roku 2025.
• w PIT-38 za rok 2025 wykaże również koszt uzyskania przychodu w kwocie 70 000 zł (czyli wartość z faktury przychodowej), ponieważ tyle “wydał” (w postaci wyświadczonej usługi) na zakup sprzedanego bitcoina.

Przyjęcie płatności przez przedsiębiorcę za towar/usługę w postaci waluty wirtualnej, traktowane jest jak dwie umowy (jest podobne do barteru). Każda ze stron zawartej umowy jest zarówno sprzedawcą, jak i nabywcą. Przychodem przedsiębiorcy ze sprzedaży np. towaru w zamian za krypto, będzie cena (wartość) tego towaru. Natomiast w momencie późniejszej sprzedaży przez przedsiębiorcę tak pozyskanych walut (zapłaty nimi), powstały przychód kwalifikowany jest do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych (zysków kapitałowych) rozliczany dopiero w rocznym PIT-38.

Wymiana krypto na walutę obcą – jak przeliczać?

Rozliczenie księgowe, jak i podatkowe musi być w złotówkach, stąd jeśli krypto wymieniliśmy na walutę obcą (np. EUR, USD), należy to przeliczyć na PLN. Podobnie jak koszt zakupu krypto. Sposób ustalania odpowiednich wartości, przedstawiliśmy w artykułach:

• Jak przeliczać przychody i koszty w walutach obcych w PIT
• Jak przeliczać przychody i koszty w walutach obcych w VAT?

Należy tutaj jednak pamiętać, że zdarzeniem podatkowym będzie tu już moment sprzedaży krypto, czyli dzień kiedy wychodzimy do FIAT na swoim rachunku giełdowym, a nie dopiero dzień, kiedy przelewamy uzyskany FIAT (wyprowadzenie środków z rachunku wirtualnego) na rachunek bankowy.

Przykład 2.

Pan Piotr 20.10.2023 kupił 1 LTC za 10 000 EUR. Następnie sprzedał go w grudniu 2023 za 20 000 EUR, ale środki z giełdy wypłacił na swój rachunek bankowy dopiero w 2024. Kiedy pan Piotr powinien wykazać transakcję?

Pan Piotr powinien rozliczyć tę transakcję już w rozliczeniu PIT-38 za rok 2023, ponieważ wtedy “spieniężył” kryptowalutę. Jako przychód wykaże 20 000 EUR w przeliczeniu na PLN, a jako koszt: 10 000 EUR – w przeliczeniu na PLN.

A co z różnicami kursowymi?

Różnice kursowe pojawiają się, gdy transakcja rozliczana była w walucie obcej, a księgowość musi być prowadzona w walucie polskiej. To natomiast wiąże się z koniecznością przeliczania kwot należności i zobowiązań na PLN, w wyniku czego mogą pojawić się różnice kursowe. Jak dokładnie powstają – omówiliśmy w artykule: Różnice kursowe – jak rozliczyć?

Różnice kursowe natomiast raczej nie będą mieć zastosowania w przypadku wymiany krypto na EUR, USD i inne waluty obce. Dlaczego?

Ponieważ przepisy podatkowe (np. art. 24c ustawy o PIT) mówią o przychodach/kosztach wyrażonych w walucie obcej a kryptowaluty nie spełniają tej definicji. Znajdziemy ją w art. 2 pkt ust.10 ustawy Prawo dewizowe, który mówi, że “walutami obcymi są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym, a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami obcymi traktuje się wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR)”

Definicję kryptowalut odnajdziemy natomiast w artykule: Kryptowaluty – co to takiego?

Przykładowe interpretacje potwierdzające brak różnic kursowych przy transakcjach kryptowalutowych:

• sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.496.2022.2.MGR,
• sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.452.2017.1.AC,

Pamiętajmy jednak, że są to interpretacje indywidualne wydane dla konkretnego stanu faktycznego opisanego w danym wniosku.

Czy trzeba płacić podatek od darowizny kryptowaluty?

Tak, darowizna kryptowaluty podlega podatkowi. Jednak nie podatkowi PIT, ale podatkowi od spadku i darowizn. A podatek płaci obdarowany, a nie darczyńca.Do darowizny kryptowaluty należy stosować takie same zasady, jak dla innych darowizn.

Jaki podatek od darowizny kryptowaluty?

Wysokość podatku zależy od dwóch czynników:

• od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Wyróżniamy je trzy:
  • grupę 1, czyli małżonka, zstępnych (potomków), wstępnych (rodziców, dziadków), pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
  • grupę 2, czyli zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych
  • grupę 3, czyli pozostałe osoby
• wartości darowizny

W przypadku podatku od spadków i darowizn kwota wolna od podatku wynosi (art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn, dalej ustawa psd)

1. 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Zaś podatek kształtuje się następująco (art. 15 ustawy psd):

Podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według następujących skal:

Przykład 3.

Pan Tomasz przekazał siostrze Anecie darowiznę bitcoina o wartości 50 000 zł. Jaki podatek od darowizny kryptowaluty zapłaci pani Aneta?

Siostra należy do grupy podatkowej nr 1, stąd kwota wolna od podatku to 36 120 zł, a to, co powyżej (czyli 13 880 zł) jest opodatkowane odpowiednią stawką. Dla kwoty 13 880 zł (w 1. grupie podatkowej) podatek wynosi 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł. Czyli (13 880 -11 833)*5%+355=457,35 zł

A zatem, pani Aneta od darowizny kryptowaluty otrzymanej od brata zapłaci podatek w wysokości 457,35 zł

Przykład 4.

Pan Jan otrzymał w prezencie od narzeczonej kryptowalutę o wartości 10 000 zł. Jaki podatek od darowizny waluty wirtualnej powinien zapłacić pan Jan?

Narzeczeni należą do grupy podatkowej nr 3, stąd kwota wolna od podatku to 5 733 zł, a to, co powyżej, czyli 4 267 zł należy opodatkować odpowiednią stawką. Dla kwoty 4 267 i 3. grupy, podatek wynosi 12%.

Pan Jan powinien więc zapłacić 512,04 zł podatku od otrzymanej w prezencie kryptowaluty od narzeczonej.

Informację o darowiźnie podlegającej opodatkowaniu należy złożyć na druku SD-3 w ciągu jednego miesiąca od powstania obowiązku podatkowego (w uproszczeniu: dzień przekazania darowizny). Formularza ten składa do urzędu skarbowego obdarowany.

Jak ustalić wartość darowizny?

Wartość darowizny należy ustalić wg cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Wartość otrzymanych praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych praw.

Wartość rynkową praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Jeżeli obdarowany nie określił wartości darowizny albo wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny naczelnika urzędu skarbowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie nabywcę do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.

Jeżeli nabywca, pomimo wezwania, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, naczelnik urzędu skarbowego dokona jej określenia z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez nabywcę wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się o więcej niż 33% od wartości podanej przez nabywcę, koszty opinii biegłego ponosi nabywca.

Wartość darowizny w postaci kryptowaluty można ustalić w oparciu o obiektywnie dostępne informacje – np. coinmarketcap, coinpaprika itd.

Kiedy nie będzie podatku od darowizny waluty wirtualnej?

Zwolnienie z podatku od darowizny przysługuje w dwóch sytuacjach:

• jeśli obdarowanym jest osoba z najbliższej rodziny, czyli małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha (potocznie nazywa się ją grupą 0), pod warunkiem, że nabywca złoży w urzędzie zgłoszenie darowizny na formularzu SD-Z2 w ciągu 6 miesięcy.
• jeśli wartość darowizny nie przekracza kwoty wolnej od podatku:
  • w grupie 1. – 36 120 zł
  • w grupie 2. – 27 090 zł
  • w grupie 3. – 5 733 zł
    • w tym przypadku nie trzeba składać żadnych zgłoszeń do urzędu.

Przykład 5.

Pan Jan, już po ślubie, otrzymał w prezencie od żony kryptowaluty o wartości 50 000 zł. Jaki podatek od darowizny od otrzymanych kryptowalut zapłaci pan Jan?

Ponieważ małżonkowie należą do grupy zerowej, to pan Jan będzie zwolniony od podatku, jeśli w ciągu 6 miesięcy od otrzymania darowizny zgłosi ten fakt w urzędzie skarbowym na formularzu SD-Z2. Jeśli nie dopełni tego obowiązku w wymaganym terminie – zapłaci podatek wg stawek dla grupy 1.

Zobacz także, czym jest ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn.

Sprzedaż kryptowaluty przez obdarowanego

Gdy osoba obdarowana zdecyduje się sprzedać otrzymane kryptowaluty, będzie zobowiązana do zapłaty 19% podatku PIT od przychodów z kapitałów pieniężnych, zgodnie z informacjami przedstawionymi w pierwszej części artykułu.

W tej sytuacji nie będzie możliwości rozliczenia kosztów zakupu kryptowaluty, ponieważ obdarowany nie poniósł wydatków na nabycie waluty wirtualnej. W koszty można będzie natomiast zaliczyć np. prowizje giełdy, kantoru za sprzedaż krypto.

Nie będzie miał zastosowania w tym przypadku przepis stanowiący, że sprzedaż rzeczy po upływie 6 miesięcy od dnia nabycia jest zwolniona z podatku PIT. Ponieważ jest w nim mowa o “innych rzeczach” (art. 10 ust.1 pkt 8d ustawy o PIT). A dla ustawy o PIT kryptowaluta nie spełnia definicji rzeczy, a kapitałów pieniężnych.

Na koniec artykułu warto odnotować ciekawostkę, że w zależności od ustawy, waluta wirtualna ma inną definicję:

• dla ustawy o VAT jest środkiem płatniczym (na podstawie Wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE ),
• dla ustawy o PIT nie jest ani środkiem płatniczym, ani prawem majątkowym (po zmianie przepisów), a jest kapitałem pieniężnym,
• dla ustawy od podatku spadków i darowizn jest prawem majątkowym.

Stąd:

• od sprzedaży kryptowaluty należy zapłacić PIT, ponieważ odpłatne zbycie kapitałów pieniężnych podlega podatkowi PIT,
• od otrzymanej darowizny waluty wirtualnej należy zapłacić podatek od spadków i darowizn, ponieważ nabycie praw majątkowych podlega pod podatek od spadków i darowizn.
• nie będzie zwolnienia dla sprzedaży darowanej rzeczy, ponieważ dla podatku PIT kryptowaluta nie jest rzeczą.