GIA, czyli akt o infrastrukturze gigabitowej, już od listopada 2025 roku!

×

Akt o infrastrukturze gigabitowej – główne założenia

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1309 z dnia 29 kwietnia 2024 r. w sprawie środków mających na celu zmniejszenie kosztów wdrażania gigabitowych sieci łączności elektronicznej, zmieniające rozporządzenie (UE) 2015/2120 i uchylające dyrektywę 2014/61/UE (akt w sprawie infrastruktury gigabitowej) weszło w życie 11 maja 2024 r. i stosowane będzie od listopada 2025 roku.

Wśród głównych założeń należy wyróżnić:

• wspólne korzystanie z infrastruktury – promowanie współdzielenia istniejących zasobów, takich jak kanały i słupy, przy budowie sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN), co pozwala na lepsze wykorzystanie zasobów i obniżenie kosztów;
• współrozmieszczanie i koordynacja robót budowlanych – umożliwienie współpracy operatorów telekomunikacyjnych w ramach projektów robót publicznych, co pozwala na jednoczesną instalację kabli światłowodowych, redukcję zakłóceń i przyspieszenie rozwoju sieci szerokopasmowych;
• usprawnienie procedur administracyjnych – uproszczenie procedur administracyjnych związanych z wdrażaniem sieci w całej Unii Europejskiej w celu zmniejszenia barier biurokratycznych i poprawy efektywności;
• wyposażenie budynków w szybkie połączenia – zachęcanie do udostępniania budynków wyposażonych w nowoczesną infrastrukturę, co ułatwia rozwój sieci szerokopasmowych i zapewnia łatwiejszy dostęp do szybkiego Internetu.

Zasady dostępu do infrastruktury technicznej a przepisy GIA

Przepisy rozporządzenia mają na celu ułatwienie operatorom sieci elektronicznych uzyskanie dostępu do istniejącej już infrastruktury, co powinno przyspieszy rozwój tychże sieci i obniżyć koszty ich wdrażania.

Etapy postępowania z udzieleniem dostępu do infrastruktury technicznej uregulowane zostały w przepisie art. 3 rozporządzenia i przedstawiają się następująco:

1. Wnioski o dostęp do infrastruktury technicznej

   operatorzy sieci oraz podmioty sektora publicznego będą zobowiązani do pozytywnego rozpatrzenia wniosków o dostęp do infrastruktury technicznej, pod warunkiem że będą one uzasadnione (ważne – wnioski muszą zawierać szczegółowe informacje, takie jak rodzaj infrastruktury oraz harmonogram realizacji, a państwa członkowskie mogą ustalić szczegółowe wymagania administracyjne związane z tymi wnioskami).

2. Negocjacje z właścicielami gruntów

   w przypadku gdy operatorzy sieci będą planować instalacje urządzeń na dzierżawionych gruntach, właściciele tych gruntów są zobowiązani do prowadzenia negocjacji w dobrej wierze, w tym w zakresie ceny i warunków dostępu, zgodnie z obowiązującym prawem krajowym. Operatorzy oraz właściciele gruntów mają obowiązek poinformować krajowy organ regulacyjny o zawarciu takich umów, w tym o uzgodnionej cenie.

3. Dostęp do budynków prywatnych

   operatorzy mogą ubiegać się o dostęp do dachów lub innych przestrzeni budynków komercyjnych w celu instalacji elementów VHCN, pod warunkiem że budynki te znajdują się na obszarach wiejskich lub odległych, gdzie brakuje podobnej infrastruktury, a państwa członkowskie mają prawo zwolnić niektóre kategorie budynków z tego wymogu, biorąc pod uwagę ich wartość historyczną, religijną lub kwestie związane z bezpieczeństwem.

4. Określanie warunków dostępu

   przy ustalaniu „sprawiedliwych i rozsądnych warunków” dostępu operatorzy i właściciele infrastruktury powinni brać pod uwagę różnorodne czynniki, w tym: obowiązujące umowy, koszty związane z udzieleniem dostępu, inwestycje w infrastrukturę, potrzebę uzyskania odpowiedniego zwrotu z inwestycji oraz wpływ na konkurencję.

5. Możliwość odmowy dostępu

   operatorzy i właściciele infrastruktury mogą odmówić dostępu do swojej infrastruktury, jeśli uznają, że:

   • infrastruktura nie jest odpowiednia do umieszczenia elementów VHCN,
   • brakuje miejsca na urządzenia,
   • istnieją uzasadnione powody związane z bezpieczeństwem, ochroną zdrowia publicznego lub integralnością sieci.
6. Alternatywne środki dostępu

   w przypadku gdy istnieją alternatywne środki dostępu (np. dostęp do innej sieci, która może pełnić tę samą rolę), operatorzy mogą odmówić dostępu na podstawie tych alternatywnych rozwiązań, pod warunkiem że są one oferowane na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach.

7. Dostęp do infrastruktury

   operatorzy mają również prawo do oferowania dostępu do swojej infrastruktury technicznej w celu realizacji innych celów niż budowa sieci łączności, takich jak instalowanie urządzeń towarzyszących.

Uproszczony proces uzyskiwania zezwoleń

Uproszczenie procesu uzyskiwania zezwoleń na prace budowlane związane z wdrażaniem sieci VHCN, czyli sieci o bardzo dużej przepustowości, oraz zmniejszenie obciążenia administracyjnego dla organów odpowiedzialnych za wydawanie tych zezwoleń regulują obowiązujące przepisy, które dają możliwość otrzymania zwolnienia z obowiązku uzyskania pozwolenia na niektóre prace budowlane. Zwolnienia mają dotyczyć określonych rodzajów infrastruktury, na przykład masztów, anten czy podziemnych kabli, pod warunkiem spełnienia pewnych wymagań, tak aby te mniej skomplikowane roboty nie wymagały długotrwałych procedur administracyjnych, co ma przyspieszyć rozwój infrastruktury VHCN.

W przepisie art. 9 ust. 1 aktu o infrastrukturze gigabitowej (GIA) wskazano, że „roboty budowlane, które obejmują którykolwiek z poniższych elementów, nie podlegają procedurze udzielania zezwoleń w rozumieniu art. 7, chyba że takie zezwolenie jest wymagane zgodnie z innymi aktami prawnymi Unii:

• roboty naprawcze i konserwacyjne o ograniczonym zakresie, np. pod względem wartości, wielkości, oddziaływania lub czasu trwania;
• ograniczone techniczne ulepszenia istniejących robót lub instalacji, o ograniczonym oddziaływaniu;
• roboty budowlane na małą skalę, których zakres jest ograniczony, np. pod względem wartości, wielkości, oddziaływania lub czasu trwania, wymagane do wdrożenia VHCN”.

Z kolei w przepisie art. 9 ust. 3 rozporządzenia wskazano, że „Na zasadzie odstępstwa od ust. 1 i z zastrzeżeniem procedury określonej w ust. 2, właściwe organy mogą wymagać zezwoleń na wdrożenie elementów VHCN lub urządzeń towarzyszących w następujących sytuacjach:

• gdy dotyczy to infrastruktury technicznej lub kategorii infrastruktury technicznej chronionych ze względu na wartość architektoniczną, historyczną, religijną lub przyrodniczą lub z innych względów chronionych zgodnie z prawem krajowym lub
• gdy jest to konieczne ze względu na bezpieczeństwo publiczne, obronność, bezpieczeństwo, środowisko lub zdrowie publiczne, lub w celu ochrony bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej”.

Natomiast należy pamiętać, że nie wszystkie prace budowlane mogą być zwolnione z zezwoleń, bowiem np. prace związane z infrastrukturą o szczególnej wartości historycznej, architektonicznej lub ze względu na bezpieczeństwo publiczne mogą wciąż wymagać spełnienia procedur. Dlatego rekomenduje się, aby państwa członkowskie w tym zakresie opublikowały roboty, które będą objęte zwolnieniami, a operatorzy powinni informować odpowiednie władze o zamiarze przeprowadzenia takich robót.

Wewnątrzbudynkowa infrastruktura techniczna i kable światłowodowe

W przepisie art. 10 rozporządzenia GIA uregulowano kwestie z wewnątrzbudynkową infrastrukturą i kablami światłowodowymi, z których wynika, że:

• Wszystkie nowe budynki oraz budynki przechodzące generalne remonty, w tym te, których części są współwłasnością, które będą ubiegać się o pozwolenie na budowę po dniu 12 lutego 2026 r., muszą być wyposażone w wewnętrzną infrastrukturę techniczną przystosowaną do technologii światłowodowej oraz okablowanie światłowodowe, obejmujące połączenia aż do punktu, w którym użytkownik końcowy łączy się z siecią publiczną.
• Wszystkie nowe budynki wielorodzinne, a także budynki wielorodzinne przechodzące generalne remonty, dla których wnioski o pozwolenie na budowę zostaną złożone po 12 lutego 2026 r., muszą posiadać punkt dostępu do sieci.
• Do 12 lutego 2026 r. wszystkie budynki, w tym ich elementy będące współwłasnością, przechodzące generalne remonty, zgodnie z definicją w art. 2 pkt 10 dyrektywy 2010/31/UE, muszą zostać wyposażone w wewnętrzną infrastrukturę techniczną dostosowaną do technologii światłowodowej i okablowanie światłowodowe, obejmujące połączenia aż do punktu, w którym użytkownik końcowy łączy się z siecią publiczną, jeśli wykonanie tych prac nie podnosi nieproporcjonalnie kosztów remontu i jest technicznie możliwe. Dodatkowo, wszystkie budynki wielorodzinne muszą mieć zainstalowany punkt dostępu.
• Do 12 listopada 2025 r. państwa członkowskie, we współpracy z zainteresowanymi stronami i w oparciu o najlepsze branżowe praktyki, mają przyjąć odpowiednie normy lub specyfikacje techniczne, które umożliwią realizację punktów 1, 2 i 3. Normy te powinny pozwalać na łatwą konserwację kabli światłowodowych stosowanych przez operatorów sieci VHCN i obejmować co najmniej:
  • specyfikacje punktu dostępu budynku oraz interfejsu światłowodowego,
  • specyfikacje kabli,
  • specyfikacje gniazd,
  • specyfikacje przewodów lub mikrokanalizacji,
  • specyfikacje techniczne zapobiegające ingerencjom w okablowanie elektryczne,
  • minimalny promień zgięcia,
  • specyfikacje instalacji okablowania.

Obowiązki dla przedsiębiorców wynikające z rozporządzenia GIA

Rozporządzenie GIA nakłada szereg obowiązków dla przedsiębiorców, a w szczególności dla operatorów sieci łączności elektronicznej oraz podmiotów zajmujących się infrastrukturą techniczną, tj.:

• obowiązek zapewnienia dostępu do infrastruktury technicznej;
• koordynacja i umożliwienie wspólnego korzystania z infrastruktury technicznej;
• negocjowanie w dobrej wierze dostęp do gruntów na potrzeby instalacji urządzeń towarzyszących;
• dostępność i sprawiedliwe warunki dla operatorów (w przypadku, gdy infrastruktura techniczna jest już wykorzystywana przez innych operatorów przedsiębiorcy muszą dążyć do zapewnienia dostępu innym podmiotom na zasadach niedyskryminujących i zgodnych z warunkami rynkowymi);
• zapewnienie dostępu do swojej infrastruktury w celu instalacji elementów VHCN;
• ustalenie ceny dostępu na sprawiedliwych i rozsądnych warunkach, uwzględniając różne modele biznesowe oraz zapewniając godziwy zwrot z inwestycji;
• ochrona konkurencji i unikanie nadużyć (unikanie praktyk, które zakłócałyby konkurencję, np. odmowa dostępu do infrastruktury w sytuacjach, które wymagają tego dostępu);
• zapewnienie dostępu do informacji i udostępnianie informacji za pośrednictwem tzw. “pojedynczego punktu informacyjnego;
• przeprowadzanie inspekcji;
• zapewnienie dostępu do informacji georeferencyjnych dotyczących lokalizacji istniejącej infrastruktury oraz planowanych robót budowlanych.

Akt o infrastrukturze gigabitowej – podsumowanie

Rozporządzenie GIA ma na celu wsparcie rozwoju sieci o bardzo dużej przepustowości (VHCN) poprzez zachęcanie do wykorzystywania istniejącej infrastruktury technicznej oraz umożliwienie bardziej efektywnego wdrażania nowej infrastruktury, co pozwoli na szybsze wdrażanie takich sieci i obniżenie związanych z nimi kosztów. Chociaż weszło ono w życie już w dniu 11 maja 2024 r., to jego stosowanie datowane jest na listopad 2025 roku.