Logo firmy a prawo autorskie – do kogo należy logo Twojej firmy?

×

Logo firmy a prawo autorskie

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych w artykule 1 definiuje utwór jako wynik twórczej działalności o unikalnym charakterze, utrwalony w jakiejkolwiek formie, niezależnie od jego wartości, przeznaczenia czy sposobu wyrażenia.

Aby logo mogło zostać zatem uznane za utwór w rozumieniu ww. ustawy i objęte ochroną prawnoautorską, to musi spełniać następujące warunki, tj.:

• musi być rezultatem twórczej działalności – powinno powstać w wyniku indywidualnej, kreatywnej pracy twórczej autora;
• musi mieć oryginalny charakter – musi być niepowtarzalne, co oznacza, że musi posiadać elementy, które będą to logo wyróżniać na tle innych;
• musi być utrwalone w dowolnej formie – np. w postaci cyfrowej czy w formie rysunku.

Ocena spełnienia tych kryteriów zależy m.in. od narzędzi wykorzystanych do stworzenia dzieła. Jeśli logo opiera się wyłącznie na prostych kształtach, standardowych fontach lub ogólnodostępnych motywach, a jego wygląd nie jest efektem indywidualnej kreatywności twórcy, może nie zostać uznane za utwór.

Współczesne aplikacje, takie jak Canva, zawierają szeroki wybór gotowych wzorów i elementów graficznych, które ułatwiają projektowanie treści do mediów społecznościowych, stron internetowych, czy logotypów. Choć logo można dostosować do indywidualnych potrzeb, efekty pracy nad projektami stworzonymi na podstawie szablonów mogą być podobne. Dlatego przed porównywaniem takich dzieł warto sprawdzić, czy użyto tych samych gotowych elementów. Jeśli oryginalny wzór został jedynie nieznacznie zmodyfikowany, może to prowadzić do powstania wielu niemal identycznych projektów. W takim przypadku twórcą uznaje się autora szablonu, a projekty oparte na tym wzorze mają charakter odtwórczy.

A jeśli chcesz wiedzieć, czy logo stworzone w Canva jest legalne, to przeczytaj ten artykuł.

Tym samym logo firmowe powinno być przede wszystkim indywidualne i oryginalne. Dodatkowo – aby stworzone logo podlegało chronione prawem autorskim, musi spełniać kryteria twórczości, tj. musi być efektem indywidualnej autora i nie przypominać szatą graficzną innych znaków graficznych. Dopiero spełnienie takich warunków daje możliwość ochrony zarówno w kontekście prawa autorskiego, jak i jako znaku towarowego.

Jak zastrzec logo firmy?

Logo jako znak towarowy

Znak towarowy regulują przepisy art. 120 i nast. ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej. Znakiem towarowym może być każde oznaczenie, które pozwala na identyfikację towarów danego przedsiębiorstwa i odróżnienie ich od produktów innych firm, a także może zostać zapisane w rejestrze znaków towarowych w sposób umożliwiający precyzyjne określenie zakresu przyznanej ochrony. Pamiętaj, że na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne.

Korzystanie ze znaku towarowego obejmuje w szczególności:

• umieszczanie go na produktach objętych ochroną prawną lub ich opakowaniach, a także oferowanie, wprowadzanie do obrotu, import, eksport oraz przechowywanie tych towarów w celu sprzedaży, jak również świadczenie usług pod danym znakiem;
• zamieszczanie znaku na dokumentach dotyczących dystrybucji towarów lub realizacji usług;
• wykorzystywanie go w celach reklamowych.

Rejestracja znaku towarowego krok po kroku

Aby zarejestrować logo firmowe jako znak towarowy, trzeba wykonać kilka kroków:

1. ZGŁOSZENIE ZNAKU TOWAROWEGO:
   • Zgłoszenie można złożyć:
     • osobiście,
     • przez pełnomocnika,
     • pocztą,
     • faksem,
     • za pomocą Platformy Usług Elektronicznych Urzędu Patentowego RP (PUEUP).
   • Wniosek o zgłoszenie znaku towarowego może złożyć:
     • osoba fizyczna – np. osoba prywatna, która posiada prawo do znaku towarowego,
     • osoba prawna – np. spółka z o.o., która ma prawo do znaku towarowego,
     • pełnomocnik – osoba działająca w imieniu zgłaszającego znak towarowy, np. rzecznik patentowy, radca prawny, adwokat lub współuprawniony członek rodziny.
2. DOKUMENTY WYMAGANE PRZY ZGŁOSZENIU:
• wniosek o przyznanie prawa ochronnego na znak towarowy,
• dowód pierwszeństwa, jeśli zgłaszający chce skorzystać z uprzedniego pierwszeństwa,
• oświadczenie o podstawie do korzystania z uprzedniego pierwszeństwa, jeśli dowód nie opiewa na zgłaszającego,
• regulamin, jeśli ubiega się o wspólny znak towarowy,
• pełnomocnictwo, jeśli zgłoszenie jest składane przez pełnomocnika (np. rzecznika patentowego),
• potwierdzenie opłaty skarbowej za pełnomocnictwo (o ile pełnomocnik został ustanowiony).
3. OPŁATY:
   • 450 zł – zgłoszenie w jednej klasie towarowej (papierowo),
   • 400 zł – zgłoszenie w jednej klasie towarowej (elektronicznie),
   • 120 zł – opłata za każdą dodatkową klasę towarową,
   • 100 zł – opłata za oświadczenie o korzystaniu z pierwszeństwa,
   • 17 zł – opłata skarbowa za pełnomocnictwo (o ile pełnomocnik został ustanowiony).
4. UJAWNIENIE ZGŁOSZENIA:
   • Zgłoszenie zostaje ujawnione w e-Wyszukiwarce Urzędu Patentowego do 2 tygodni od daty zgłoszenia.
5. OCENA ZGŁOSZENIA:
• Urząd Patentowy sprawdza, czy zgłoszenie spełnia wymogi formalne i może być przyjęte do rozpatrzenia.
6. DECYZJA URZĘDU PATENTOWEGO:
   • Po 3 miesiącach, jeśli nie wpłynie sprzeciw, Urząd wydaje decyzję o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy.
   • Jeśli sprzeciw wpłynie, po zakończeniu postępowania Urząd podejmuje decyzję o odmowie lub udzieleniu prawa ochronnego w odpowiednim zakresie.
7. OPŁATA ZA PRAWO OCHRONNE:
   • 400 zł – opłata za pierwszy okres ochrony znaku w zależności od liczby klas towarowych.
8. ŚWIADECTWO OCHRONNE:
   • Po uprawomocnieniu decyzji o przyznaniu prawa ochronnego Urząd Patentowy wydaje świadectwo ochronne i ogłasza informację w Wiadomościach Urzędu Patentowego.
   • 90 zł – opłata za publikację informacji o przyznanym prawie ochronnym.
9. CZAS OCZEKIWANIA:
   • Proces uzyskania prawa ochronnego trwa około 6 miesięcy.
   • W przypadku zgłoszenia w trybie Fast Track (za pośrednictwem PUEUP) trwa około 5 miesięcy.
10. ODWOŁANIE:
    • Istnieje możliwość złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeśli decyzja Urzędu Patentowego jest niekorzystna.
    • Termin na złożenie wniosku o ponowne rozpatrzenie wynosi 2 miesiące (decyzje) lub 1 miesiąc (postanowienia).

Pamiętaj, że Urząd Patentowy może odmówić przyznania ochrony, jeśli logo:

• nie spełnia wymogów bycia znakiem towarowym,
• nie jest wystarczająco rozróżniające w obrocie towarami, do których zostało zgłoszone,
• zawiera wyłącznie elementy, które mogą wskazywać na charakterystyki towaru, takie jak rodzaj, pochodzenie, jakość, ilość, wartość, przeznaczenie, sposób wytwarzania, skład, funkcje lub przydatność,
• składa się z elementów powszechnie używanych w handlu lub które weszły do języka potocznego,
• ma formę kształtu lub innych cech towaru, które wynikają z jego natury i są niezbędne do uzyskania efektu technicznego lub znacznie zwiększają jego wartość,
• zostało zgłoszone w złej wierze,
• jest sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami,
• zawiera symbole religijne, patriotyczne lub kulturowe, które mogłyby obrażać uczucia społeczne,
• zawiera symbole Rzeczypospolitej Polskiej, takie jak godło, barwy lub hymn, albo inne oficjalne symbole, bez odpowiedniego zezwolenia organów państwowych lub organizacji uprawnionych,
• używa symboli obcego państwa, organizacji międzynarodowej lub urzędowych oznaczeń, które są zastrzeżone na mocy umów międzynarodowych,
• zawiera urzędowo uznane oznaczenia, takie jak znak jakości czy znak bezpieczeństwa, które mogłyby wprowadzać w błąd odbiorców,
• może wprowadzać w błąd co do charakterystyki towaru, w tym jego pochodzenia geograficznego,
• odtwarza nazwę zarejestrowanej odmiany roślin, mającej wcześniejsze pierwszeństwo,
• zawiera geograficzny element, który może sugerować, że towar pochodzi z innego miejsca niż rzeczywiście pochodzi, a to mogłoby wprowadzić konsumentów w błąd,
• jest wyłączone z rejestracji na mocy przepisów ochrony oznaczeń geograficznych, nazw pochodzenia lub tradycyjnych specjałów.

Chcesz wiedzieć dlaczego warto zarejestrować znak towarowy? Przeczytaj ten artykuł.

Majątkowe prawa autorskie do logo

Majątkowe prawa autorskie do logo zgodnie z przepisami prawa autorskiego przysługują pierwotnie twórcy, chyba że strony postanowią inaczej. W przypadku, gdy logo jest tworzone na zlecenie, niezbędne jest sporządzenie umowy, która precyzyjnie określi warunki przeniesienia tych praw na zleceniodawcę. W takiej umowie powinno się wyraźnie ustalić, czy przeniesienie praw odbywa się w całości, czy jedynie w określonym zakresie, co pozwala uniknąć przyszłych niejasności oraz sporów dotyczących własności logo.

Osobiste prawa autorskie do logo

Osobiste prawa autorskie do logo przysługują wyłącznie jego twórcy i pozostają niezbywalne, niezależnie od ewentualnego przeniesienia majątkowych praw autorskich.

Do osobistych praw autorskich należą przykładowo:

• prawo do autorstwa – twórca ma prawo być uznawany za autora logo i być wymienionym przy jego publikacji;
• prawo do nienaruszalności utworu – twórca może sprzeciwić się wszelkim zmianom lub modyfikacjom logo, które mogłyby naruszać jego integralność lub zaszkodzić reputacji;
• prawo do decydowania o sposobie prezentacji/ korzystania z utworu – twórca zachowuje kontrolę nad tym, jak logo jest wykorzystywane, nawet po przeniesieniu majątkowych praw autorskich.

Podsumowanie

Logo firmowe firmy stanowi niewątpliwie kluczowy element wizerunku przedsiębiorstwa, którego własność pierwotnie przysługuje twórcy na mocy przepisów prawa autorskiego. Jednak w przypadku zlecenia wykonania logo osobie trzeciej, np. grafikowi, przeniesienie majątkowych praw autorskich na zamawiającego wymaga zawarcia umowy cywilnoprawnej, przy czym należy pamiętać, że osobiste prawa autorskie twórcy, takie jak prawo do autorstwa czy nienaruszalności utworu, pozostają niezbywalne.

Jednocześnie warto mieć na uwadze, że logo firmowe może pełnić funkcję znaku towarowego. Rejestracja logo jako znaku towarowego daje dodatkową ochronę prawną, umożliwiając przedsiębiorstwu wyłączność w korzystaniu z logo na określonym terytorium.