Wymiar czasu pracy w 2020 roku – jak obliczyć?

Zagadnienia związane z pracownikami, które dotyczą m. in. norm czasu pracy, nadgodzin, pracy w godzinach nocnych, urlopów pracowniczych oraz systemów czasu pracy są uregulowane przez kodeks pracy. W jaki sposób należy ustalić liczbę godzin do przepracowania? Jak wygląda wymiar czasu pracy w 2020 roku?

Normy czasu pracy 2020

Czas pracy to okres, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy zarówno w zakładzie pracy, jak i w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania obowiązków zawodowych.

Według kodeksu pracy:

“Art. 129. § 1. Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy”.

W każdym systemie czasu pracy okres rozliczeniowy może zostać wydłużony do 12 miesięcy, gdy przyczyny są obiektywne lub techniczne. Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w danym okresie rozliczeniowym ustalamy mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni, które należy przepracować w danym okresie rozliczeniowym. Dodajemy to tego wyniku iloczyn 8 godzin i ilości dni, które pozostają do przepracowania w tym okresie, poza pełnymi tygodniami kalendarzowymi. Gdy w danym okresie rozliczeniowym wypada święto w inny dzień niż niedziela, odejmujemy 8 godzin od wymiaru czasu pracy.

Przykład 1

Wymiar czasu pracy w styczniu 2020 roku:

W styczniu wypadają trzy pełne tygodnie (piętnaście dni roboczych) oraz dwa niepełne tygodnie po pięć dni, w tym osiem dni roboczych. Dodatkowo na styczeń przypadają również dwa dni ustawowo wolne od pracy:

• 1 stycznia – Nowy Rok
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli.

Jak obliczyć wymiar czasu pracy w styczniu 2020?

(40 godzin x 3 tygodnie) + (8 dni x 8h) – (2 x 8h) = 120 + 64 – 16 = 168h

Święto w sobotę – dzień wolny

Według kodeksu pracy: “Art. 130. § 2. Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin”. Oznacza to, że gdy święto wypada w sobotę, czyli dzień wolny od pracy, pracodawca ma obowiązek udzielić osobom zatrudnionym dnia wolnego od pracy w innym dniu roboczym, który przypada w tym samym okresie rozliczeniowym, co dane święto. W 2020 tylko dwa święta wypadają w sobotę, Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (15 sierpnia) oraz Drugi dzień Bożego Narodzenia (26 grudnia).

Dni ustawowo wolne od pracy w 2020 roku:

• 1 stycznia – Nowy Rok (środa)
• 6 stycznia – Święto Trzech Króli (poniedziałek)
• 12 kwietnia – Wielkanoc (niedziela)
• 13 kwietnia – Drugi dzień Wielkiej Nocy (poniedziałek)
• 1 maja – Święto Pracy (piątek)
• 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja (niedziela)
• 31 maja – Zielone Świątki (niedziela)
• 11 czerwca – Boże Ciało (czwartek)
• 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny (sobota)
• 1 listopada – Wszystkich Świętych (niedziela)
• 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości (środa)
• 25 grudnia – Pierwszy Dzień Bożego Narodzenia (piątek)
• 26 grudnia – Drugi Dzień Bożego Narodzenia (sobota)

Rozkład czasu pracy

Obowiązkiem pracodawcy jest sporządzenie harmonogramu czasu pracy pracowników na okres nie krótszy niż jeden miesiąc, w wersji papierowej lub elektronicznej. Musi on zostać przedstawiony pracownikowi przynajmniej tydzień przed rozpoczęciem pracy w okresie, na który został sporządzony rozkład czasu pracy. Według Kodeksu pracy, pracodawca nie ma obowiązku sporządzania harmonogramu, gdy rozkład czasu pracy wynika z:

• prawa pracy,
• obwieszczenia o systemach i rozkładach czasu pracy, o których mowa w art. 150 § 1 kp,
• umowy o pracę,
• systemu czasu pracy pracownika (np. zadaniowego, indywidualnego lub ruchomego).

Odpoczynek dobowy i tygodniowy

Według Kodeksu pracy, osoba zatrudniona ma prawo do odpoczynku między kolejnymi dniami i tygodniami pracy. W każdej dobie, pracownikowi przysługuje prawo do co najmniej 11-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku. Ta zasada nie odnosi się jednak do pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy oraz w przypadku konieczności przeprowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska czy usunięcia awarii.

W każdym tygodniu, pracownik ma również prawo do co najmniej 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku. W przypadku zmiany pory wykonywania pracy u pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz w związku z jego przejściem na inną zmianę, nieprzerwany odpoczynek tygodniowy może być krótszy, ale musi wynosić minimum 24 godziny.

Przykład 2

Wymiar czasu pracy w styczniu 2020 roku:

Gdy pracownik pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. Aby zachować 11-godzinny odpoczynek dobowy może on świadczyć pracę do godziny 21.00.

Godziny nadliczbowe

Wykonywanie przez pracownika pracy w godzinach nadliczbowych jest dopuszczalne w dwóch przypadkach:

• w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
• w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy.

Warto pamiętać o tym, że tygodniowy czas pracy łącznie z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać 48 godzin w danym okresie rozliczeniowym.

Pracodawca ma możliwość ustalenia innego limitu liczby godzin nadliczbowych w ciągu roku kalendarzowego, jeśli nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest zobowiązany do ustalenia regulaminu pracy.

Dodatek przysługujący pracownikowi za pracę w godzinach nadliczbowych:

• 100% wynagrodzenia – za nadgodziny przepracowane w nocy, w niedziele i święta, gdy są to dla pracownika dni wolne od pracy oraz w dzień wolny od pracy udzielony w zamian za pracę w niedzielę lub święto;
• 50% wynagrodzenia – za nadgodziny przepracowane w każdy inny dzień niż określony powyżej.

Przykład 3

Pracownik, pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. W jednym z dni w pracy, pracownik świadczył pracę od godziny 8.00 do godziny 18.00 – z polecenia pracodawcy. Za dwie nadgodziny pracodawca powinien wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 50% wynagrodzenia.

Przykład 4

Pracownik, pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 16.00. Pracownik świadczył pracę przez 4 godziny w sobotę – z polecenia pracodawcy. Za cztery nadgodziny pracodawca powinien wypłacić pracownikowi dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia.