Analiza ryzyka – czym jest? Metody analizy ryzyka

Jak się przed nimi bronić? Wykorzystując metody analizy ryzyka, które przedstawiamy w poniższym artykule!

Czym jest analiza ryzyka?

Na samym początku, warto wyjaśnić, czym jest ryzyko dla przedsiębiorstwa?

Ryzyko biznesowe jest zagrożeniem, w wyniku którego firma nie będzie w stanie zrealizować swoich celów, poniesie straty finansowe, a w ostateczności – doprowadzi do jej bankructwa.

Ryzyko może być efektem nieudolnego zarządzania, popełnianych błędów głównie przez kierownictwo, a także czynników zewnętrznych, których nie jesteśmy każdorazowo przewidzieć i odpowiednio zareagować.

Najczęstszymi przyczynami wystąpienia niepewności są np.:

• Konkurencja na rynku;
• Zmieniające się popyt i preferencje konsumentów;
• Ceny surowców;
• Zmiany technologiczne i gospodarcze;
• Regulacje prawne;
• Relacje z interesariuszami np. dostawcami;
• Nieefektywne zarządzanie firmą, jakość świadczonych usług
  .

W celu przewidywania pewnych scenariuszy i przygotowania planu działania na wypadek wystąpienia zagrożenia przedsiębiorstwa powinny przeprowadzać analizę ryzyka.

Polega ona na rozpoznaniu – za pomocą określonych metod – możliwych ryzyk, mogących zaburzyć funkcjonowanie firmy lub realizację projektu, określenia ich wagi oraz ewentualności wystąpienia. Do tej procedury wykorzystuje się dostępne dane, takie jak sprawozdania finansowe, plany i wszelką inną, niezbędną dokumentację. Dzięki takiemu postępowaniu możliwe jest wykrycie nieprawidłowości na wczesnym etapie, aby zminimalizować lub usunąć ich negatywne skutki.

Metody analizy ryzyka

Dobór metody analizy ryzyka w dużej mierze jest uzależniony od rodzaju badanego przedsiębiorstwa i jego struktury organizacyjnej. Poniżej przedstawimy kilka najczęściej stosowanych w praktyce:

Metoda delficka

Jest to jakościowa technika badawcza, o której mieliśmy już okazję wspomnieć w tym artykule. Ze względu na jej charakter, może być ona wykorzystana w wielu obszarach analizy strategicznej firmy.

Do jej przeprowadzenia konieczne jest stworzenie zespołu, składającego się z np. analityków, specjalistów ds. zarządzania ryzykiem, bezpieczeństwem, aby zebraniu ich opinii odnośnie do poruszanej tematyki. Zakłada się, iż doświadczenie i wiedza zebranych ekspertów pozwala na scharakteryzowanie i ocenę potencjalnych zagrożeń. Następnie, na tej podstawie sporządzany jest tzw. Rejestr Ryzyka, który zawiera najistotniejsze ustalenia członków zespołu i opracowywana jest strategia zarządzania ryzykiem.

Macierz ryzyka

Kolejne rozwiązanie pozwala na określenie prawdopodobieństwa wystąpienia oraz wpływu poszczególnych ryzyk. W tym celu wykorzystywana jest podobna do tej poniżej matryca ryzyka i mnoży się przez siebie wspomniane czynniki.

analiza ryzyka – macierz ryzyka

Analiza muszki

Dzięki niej w przejrzysty sposób możemy określić zdarzenia, które mogą wystąpić w związku z danym rodzajem ryzyka. Tutaj również zazwyczaj korzysta się z ekspertyzy członków stworzonego zespołu. Należy wymienić możliwe przyczyny (po lewej stronie) i skutki (po prawej stronie). Najważniejszym krokiem, jest zastanowienie się nad możliwościami zapobiegania przyczyną występowania ryzyka oraz zminimalizowanie konsekwencji z niego wynikających.

analiza ryzyka – metoda muszki

Analiza drzewa decyzyjnego

Zastosowanie tej metody analizy pozwala na podejmowanie kluczowych decyzji dla powodzenia danego przedsięwzięcia. Zespół ma szansę przyjrzeć się dostępnym możliwościom, prawdopodobnym rezultatom swoich działań, przy jednoczesnym uniknięciu niepotrzebnego ryzyka biznesowego. Tworzy ona swego rodzaju ścieżkę postępowania, które powinno przynieść jak najwięcej korzyści.

analiza ryzyka – drzewo decyzyjne

Analiza SWIFT

Analiza SWIFT w największym skrócie polega na sukcesywnym zadawaniu pytania „a co jeśli…?” badanemu aspektowi. Ponownie, zespół specjalistów ds. analizy ma za zadanie przeprowadzić burzę mózgów, aby ocenić poszczególne kroki projektu i oszacować ryzyko niepowodzeń. Jak wyglądają poszczególne etapy tego procesu?

1. Zapoznaj się z obecną sytuacją, zebranie wszelkich potrzebnych informacji, przeprowadzenie rozmów z pracownikami firmy, przejrzenie dokumentacji, raportów.
2. Sporządź prawdopodobnego scenariusza wydarzeń, skutków, zagrożeń dotychczasowego postępowania („a co jeśli…?”)
3. Zastanów się, jakie mogą być przyczyny zaistniałych scenariuszy.
4. Określ, jak poważne będą konsekwencje wystąpienia określonych zdarzeń, a następnie prawdopodobieństwo ich wystąpienia. Może Ci w tym pomóc wcześniej wspomniana macierz ryzyka.
5. Przedstaw w postaci raportu zgromadzone informacje – zagrożenia oraz zalecenia dotyczące poprawy aktualnych warunków.

Przykład analizy ryzyka dla e-commerce

Każda z wymienionych powyżej metod analizy pozwoli Ci ocenić, z jakimi wyzwaniami może zmagać się Twój biznes oraz podpowiedzieć, jak zapobiegać sytuacjom kryzysowym. Teraz zastanówmy się – z jakimi zagrożeniami mierzy się handel elektroniczny i w związku z tym, jakie działania zaradcze powinieneś podjąć?

Możliwe ryzyka

• Atak hakerski, utrata danych – współcześnie pojawiają się coraz bardziej wyrafinowane techniki wykradania cennych informacji, a nawet tajemnic handlowych przedsiębiorstw. Oszuści mogą podszywać się pod np. osoby decyzyjne w celu uzyskania od pracowników danych wrażliwych bądź wprowadzać złośliwe oprogramowanie paraliżujący systemy informatyczne;
• Nieprzewidziane problemy techniczne, aktualizacje – skutkują nieplanowanymi przerwami w pracy, które negatywnie wpływają na efektywność;
• Kary finansowe wynikające z nieprzestrzegania regulacji prawnych;
• Błędy ludzkie skutkujące np. wyciekiem informacji;
• Negatywny UX (user experience) – długie ładowanie strony, niska jakość zdjęć produktów, niekompletne opisy, niska jakość i unikalność zamieszczanych treści, brak informacji kontaktowych;
• Awarie, przerwy w dostawie prądu, wypadki, kryzysy gospodarcze itd.

Działania zaradcze

• Zadbaj o narzędzia i zaplecze informatyczne, umożliwiające walkę z próbami popełnienia przestępstwa. Wprowadź politykę prywatności serwisu oraz uświadamiaj swój personel o istniejącym ryzyku;
• Regularnie sprawdzaj aktualność używanych przez Ciebie programów, systemów operacyjnych, stosuj ochronę antywirusową;
• Zapoznaj się z obowiązującymi przepisami (zwłaszcza dot. ochrony danych osobowych) i stosuj się do nich;
• Twórz kopie zapasowe, aby nie stracić dostępu do niezbędnych danych;
• Dostosuj swoją witrynę internetową do urządzeń mobilnych;
• Twórz teksty na stronę, które rozwieją wątpliwości Twoich odbiorców i zachęcą do zakupów;
• Zadbaj o jakość filmów i zdjęć, które umieszczasz na swojej stronie;
• Oferuj kilka kanałów komunikacji (formularz na stronie, e-mail, kontakt telefoniczny);
• Zwróć uwagę na projekt graficzny swojej strony, aby był on spójny i przyjazny dla użytkownika.

Podsumowanie

Ochrona i bezpieczeństwo firmy powinny stanowić zawsze kwestię priorytetową, w którą warto inwestować. Lekceważenie zagrożeń związanych z prowadzeniem działalności może znacząco zaszkodzić finansom czy procesom operacyjnym. W tym celu warto regularnie przeprowadzać analizę ryzyka biznesowego, aby zawsze mieć kontrolę nad sytuacją i móc w porę reagować na zmiany.