Jaki model biznesowy dla start-upu? 5 sprawdzonych modeli

Modele biznesowe dla startupów - omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Omawiamy najlepsze modele, które w 2025 roku będą cieszyć się największym zainteresowaniem wśród startupów. Dowiesz się, jak działają, jakie mają zalety i które znane firmy z powodzeniem je wykorzystują.

Model biznesowy – co to?

Model biznesowy to sposób, w jaki organizacja tworzy, dostarcza i monetyzuje wartość. Jest on kluczowym elementem strategii każdej firmy, ponieważ wpływa na rentowność i skalowalność działalności.

Dobrze dobrany model biznesowy uwzględnia:

Branżę – inny model sprawdzi się w e-commerce, a inny w SaaS.
Rodzaj produktu – firmy oferujące usługi cyfrowe często korzystają z subskrypcji, a te oferujące produkty fizyczne mogą preferować model DIY.
Etap rozwoju firmy – startupy w fazie wczesnego wzrostu często bazują na modelach freemium lub „na żądanie”.

Oto 5 skutecznych modeli biznesowych, które warto rozważyć przy prowadzeniu startupu.

Model platformowy

Model platformowy (ang. marketplace) to jeden z najbardziej dochodowych i skalowalnych modeli biznesowych. Polega na pośredniczeniu w transakcjach między sprzedawcami a kupującymi, tworząc wartość poprzez łączenie obu stron rynku. Platformy mogą działać w różnych branżach – od e-commerce, przez usługi transportowe, aż po freelancing i edukację online.

Podstawę stanowi tutaj stworzenie przestrzeni cyfrowej – startup buduje platformę internetową, aplikację lub ekosystem, który łączy kupujących i sprzedających. Kluczowe jest pozyskanie jak największej grupy klientów, umożliwiając im przeprowadzenie różnego rodzaju transakcji (np. kupno produktów, rezerwacja usług). W efekcie platforma zaczyna zarabiać na prowizjach, subskrypcjach, reklamach lub modelach premium.

Platformy stają się więc szczególnie atrakcyjnym rozwiązaniem – zarówno biorąc pod uwagę potrzeby klienta, jak i dostępne narzędzia. Współcześnie model ten wykorzystują takie marki jak Amazon, Allegro, eBay, Vinted, Uber, Bolt, BlaBlaCar,Upwork, Fiverr, Useme czy Udemy.

W ostatnich latach ukształtowały się także nowe trendy w tym modelu biznesowym. Coraz częściej powstają platformy oparte na technologii blockchain, eliminujące pośredników (np. OpenSea dla NFT). Równie dużą popularnością cieszą się niszowe marketplace’y skupiające się na wąskich grupach klientów (np. dla influencerów, specjalistów IT, edukatorów). Dodatkowo znaczenia nabiera dostęp do sztucznej inteligencji na żądanie (np. ChatGPT API, Jasper AI).

The Jasper Platform — built for marketing success

Zalety modelu platformowego:

Efekt sieciowy – im więcej użytkowników, tym większa wartość platformy.
Niskie koszty własnej produkcji – platforma nie musi mieć własnych produktów czy usług.
Skalowalność – możliwa globalna ekspansja bez dużych kosztów operacyjnych.
Wiele źródeł przychodów – np. opłaty transakcyjne, subskrypcje, reklamy, sponsoring.

Wyzwania modelu platformowego:

Trudność w przyciągnięciu pierwszych użytkowników – tzw. problem „kury i jajka” (bez sprzedawców nie ma klientów, a bez klientów – sprzedawców).
Konkurencja – rynek platform jest bardzo nasycony, a dominujące firmy trudne do wyprzedzenia.
Wysokie wymagania technologiczne – platforma musi działać płynnie i zapewniać bezpieczeństwo transakcji.

Model biznesowy – freemium

Model freemium to jedna z najczęściej wybieranych strategii monetyzacji w startupach, zwłaszcza tych działających w branży SaaS (Software as a Service), aplikacji mobilnych oraz platform cyfrowych. Polega na oferowaniu darmowej wersji produktu z ograniczonymi funkcjami oraz płatnej wersji premium z dodatkowymi możliwościami.

Struktura tego modelu biznesowego pozwala na zainteresowanie odbiorców ofertą w drodze bezpośredniego zaproponowania im korzystania z produktu w ograniczonym zakresie. Ludzie chętniej testują produkty, jeśli są one dostępne za darmo. Gdy już się do nich przyzwyczają i dostrzegą ich wartość, część z nich zdecyduje się na płatne rozszerzenie, aby korzystać z dodatkowych funkcji lub pozbyć się ograniczeń.

Bardzo ważne w tym przypadku jest umiejętne balansowanie między dwoma wariantami produktu – ten podstawowy, mimo ograniczonej użyteczności, musi być pozytywny w odbiorze na tyle, aby zachęcić do wypróbowania jego rozbudowanej wersji, jednak nie do tego stopnia, aby przejście na wersję płatną wydawało się zbędne.

Przykładowo Canva pozwala w darmowej wersji na tworzenie grafik, ale użytkownicy muszą zapłacić za dostęp do premium szablonów i zdjęć. Równolegle Notion umożliwia bezpłatne tworzenie notatek i baz danych, jednak teamy muszą płacić za zaawansowane funkcje. Podobnie Dropbox udostępnia tylko ograniczoną darmową przestrzeń (2 GB). Za większą pojemność trzeba zapłacić.

Tego rodzaju ograniczenia należy więc wprowadzać w niezwykle inteligentny sposób, tak aby użytkownik nie czuł się sfrustrowany, ale jednocześnie miał motywację do płacenia.

Zalety modelu freemium:

niski próg wejścia – łatwe pozyskanie użytkowników,
efekt wirusowy – większa popularność i baza klientów,
możliwość testowania rynku bez dużych inwestycji,
różne metody monetyzacji,
skalowalność modelu.

Wyzwania modelu freemium:

wysokie koszty utrzymania darmowych użytkowników,
ryzyko, że darmowa wersja będzie “zbyt dobra”,
wolniejsza monetyzacja niż w modelach subskrypcyjnych,
możliwe nadużycia modelu i niezadowolenie użytkowników,
trudności z ustaleniem właściwego momentu przejścia na wersję płatną.

Model subskrypcyjny

Model subskrypcyjny opiera się na regularnych płatnościach (np. miesięcznych, kwartalnych, rocznych) w zamian za dostęp do produktów lub usług. W przeciwieństwie do tradycyjnej sprzedaży jednorazowej, subskrypcja pozwala firmom generować stały i przewidywalny dochód, a jednocześnie budować długoterminową relację z klientami.

To model biznesowy wykorzystywany zarówno przez podmioty oferujące produkty cyfrowe, jak też te fizyczne. Do najpopularniejszych rodzajów subskrypcji zalicza się:

Subskrypcja treści – dostęp do bibliotek filmów, muzyki, kursów online.
Subskrypcja SaaS (Software as a Service) – oprogramowanie w modelu abonamentowym.
Subskrypcja produktów fizycznych – dostarczanie produktów na zasadzie regularnych dostaw.
Subskrypcja premium (VIP Membership) – dodatkowe korzyści dla płacących użytkowników.

W oparciu o ten model biznesowy funkcjonuje np. Spotify, BookBeat, Disney+ czy Netflix.

Zalety modelu subskrypcyjnego:

Przewidywalność przychodów – regularne opłaty zwiększają stabilność finansową firmy.
Dłuższa żywotność klienta (LTV – Lifetime Value) – subskrybenci często pozostają lojalni przez długi czas.
Lepsze doświadczenie użytkownika – klient nie musi martwić się o ponowne zakupy.
Możliwość oferowania nowych funkcji – firmy mogą stale rozwijać produkt i udostępniać aktualizacje.

Wyzwania modelu subskrypcyjnego:

Utrzymanie klientów (Churn Rate) – klienci mogą anulować subskrypcję w dowolnym momencie.
Konieczność ciągłego dostarczania wartości – firmy muszą regularnie aktualizować ofertę, aby zatrzymać użytkowników.
Konkurencja – rynek subskrypcji jest coraz bardziej nasycony.

Model DIY – personalizacja i unikalność

Model DIY (Do It Yourself) opiera się na personalizacji i zaangażowaniu klienta w proces tworzenia produktu lub usługi. Zamiast dostarczać gotowe rozwiązania, firma umożliwia użytkownikowi samodzielne dostosowanie produktu do swoich potrzeb, co podnosi jego wartość w oczach odbiorcy.

To podejście jest szczególnie atrakcyjne w branżach takich jak moda, design, biżuteria, technologia oraz e-commerce, gdzie klienci oczekują unikalnych rozwiązań dopasowanych do ich gustu i stylu życia. Personalizowane produkty nie tylko cieszą się dużym zainteresowaniem, ale też ograniczają koszty produkcyjne i kształtują się w oczach odbiorcy jako bardziej wartościowe, a co za tym idzie – droższe, kiedy mowa o kategoriach cenowych.

Przykładem zastosowania tego modelu biznesowego jest np. marka biżuteryjna Lilou, oferująca klientom opcję personalizowanego graweru, czy Obag, który pozwala dostosować materiał, kształt i wykończenie torebek. Również klienci Nike By You mogą projektować własne buty, wybierając kolory, materiały i personalizowane detale.

Współcześnie personalizacja idzie jeszcze o krok dalej, wykorzystując druk 3D na zamówienie czy AI w konfiguracji produktów.

Zalety modelu DIY:

wyższa marża i większa satysfakcja klientów,
brak nadprodukcji,
unikalność i przewaga konkurencyjna,
silniejsza więź emocjonalna z marką.

Wyzwania modelu DIY:

dłuższy czas realizacji – personalizacja wymaga dodatkowego czasu na produkcję,
kompleksowość procesów – potrzeba dobrze zaprojektowanych systemów konfiguracji,
ograniczona skalowalność – im bardziej spersonalizowany produkt, tym trudniej szybko zwiększyć produkcję,
nie każdy klient chce się angażować – część klientów preferuje gotowe rozwiązania zamiast poświęcać czas na personalizację.

Model biznesowy na żądanie

Model „na żądanie” (on-demand) to strategia, w której klienci mają natychmiastowy dostęp do produktów lub usług, bez konieczności długoterminowego zobowiązania. W dobie cyfryzacji, szybkości i wygody, użytkownicy oczekują, że wszystko – od transportu po jedzenie i usługi – będzie dostępne tu i teraz.

W 2025 roku rozwój technologii AI, blockchain i automatyzacji jeszcze bardziej usprawni ten model, umożliwiając inteligentne rekomendacje, dostawy dronami oraz całkowicie zautomatyzowane zamówienia.

Model on-demand zrewolucjonizował sposób przemieszczania się po miastach, nauki, kupowania jedzenia czy rezerwowania różnego rodzaju wizyt. Klienci oczekują szybkich i elastycznych usług, które można zamówić z poziomu aplikacji. Marki jak Uber, Bolt, FreeNow umożliwiają zamawianie przejazdów w czasie rzeczywistym, a Glovo, Uber Eats, Pyszne.pl specjalizują się w ekspresowej dostwie jedzenia.

Plusy modelu na żądanie:

Natychmiastowa dostępność usług i produktów
Brak długoterminowych zobowiązań
Łatwość skalowania biznesu
Niski koszt wejścia na rynek
Wysoka elastyczność dla klientów i pracowników

Wyzwania modelu na żądanie:

Duża konkurencja i trudność w wyróżnieniu się
Wysokie koszty pozyskania klientów
Problemy logistyczne i z regulacjami prawnymi
Ryzyko niskiej lojalności klientów

Podsumowanie

Wybór odpowiedniego modelu biznesowego jest kluczowy dla sukcesu każdej firmy. Współczesne przedsiębiorstwa mogą korzystać z różnych strategii, takich jak model platformowy, który buduje wartość poprzez pośrednictwo w transakcjach, freemium pozwalający na stopniowe przyciąganie klientów, czy subskrypcja zapewniająca stabilne i przewidywalne przychody.

Modele takie jak DIY odpowiadają na rosnącą potrzebę personalizacji, natomiast usługi „na żądanie” umożliwiają szybki i wygodny dostęp do produktów bez długoterminowych zobowiązań. Każda z tych strategii ma swoje zalety i może być dostosowana do specyfiki działalności oraz oczekiwań klientów.

Warto więc pamiętać, że sam dobór modelu powinien uwzględniać branżę, grupę docelową oraz etap rozwoju firmy, maksymalizując szanse na sukces rynkowy i długoterminowy rozwój.