Choć niekiedy spotkać się można z ich zamiennym stosowaniem, mimo wielu cech wspólnych, ajencja i franczyza to odmienne i w znacznej mierze różniące się formy prowadzenia działalności. Na czym polega każda z nich? Dla kogo są dedykowane? Która jest bardziej opłacalna? Zapraszamy do dalszej lektury.

Ajencja a franczyza

Punktem wyjścia można uczynić definicję franczyzy i ajencji. Poprzez ajencję należy rozumieć prowadzenie punktu handlowego lub usługowego na podstawie umowy dzierżawy odpowiednio przygotowanego lokalu wraz jego wyposażeniem. Franczyza sprowadza się zaś do zorganizowanego systemu sprzedaży produktów – towarów lub usług – u którego podstaw znajduje się ścisła, skoordynowana i ciągła współpraca odrębnych podmiotów będacych przedsiębiorcami – franczyzodawcy i franczyzobiorcy. 

W związku z tym, że definicje te same w sobie nie obrazują w pełni istoty każdej z omawianych form współpracy, celowe wydaje się pogłębienie każdej z nich.

Na czym polega ajencja? 

Zastanawiasz się, jak działa umowa ajencyjna? W jej wykonaniu, ajent – a więc dzierżawca – otrzymuje od swojego kontrahenta do użytku w pełni wyposażoną i zatowarowaną placówkę, przeznaczoną do sprzedaży towarów lub oferowania usług. Nie ponosi w związku z tym kosztów licencyjnych ani kosztów utrzymania lokalu. Jego głównym zadaniem jest sprzedaż produktów oraz usług na rzecz podmiotu, który w ten sposób udostępnia mu swój lokal – to na jego rachunek działa w wykonaniu umowy ajencji.

Oprócz tego na ajencie spoczywają ciężary związane z założeniem własnej działalności gospodarczej, zatrudnianiem pracowników, zapewnieniem kas fiskalnych, prowadzeniem placówki zgodnie z wytycznymi właściciela/ inwestora i regularne rozliczanie się z nim. W zamian otrzymuje określoną w umowie stałą kwotę pieniężną, ewentualne prowizje i bonusy.

Na czym polega franczyza?

W przypadku franczyzy to franczyzobiorca jest właścicielem swojej inwestycji. To na jego barkach spoczywa zapewnienie lokalu, uiszczanie związanych z nim opłat, czy zakup towaru. Obciąża go też obowiązek uiszczania opłat licencyjnych na rzecz franczyzodawcy oraz comiesięcznych opłat franczyzowych, w zamian za które uzyskuje dostęp do know-how i wsparcia w zakresie prowadzenia działalności ze strony kontrahenta.

Ajent a franczyzobiorca

W związku ze spoczywającym na nim większym nakładem inwestycyjnym, ale też większym ryzykiem biznesowym, ma on większą swobodę działania aniżeli ajent – to on podejmuje decyzje w przedmiocie zatowarowania, cen, czy podejmowanych działań promocyjnych. Ma też zdecydowanie wyższy udział w zyskach względem ajenta. 

Ajencja i franczyza – wady i zalety 

Trudno jednoznacznie wskazać, która z omawianych form współpracy jest korzystniejsza, gdyż zależy to bezpośrednio od sytuacji, w jakiej znajduje się potencjalny ajent lub franczyzobiorca.

Ajencja jest formą przyjazną początkującym przedsiębiorcom, którzy nie mają znacznych środków inwestycyjnych i doświadczenia w zarządzaniu dużymi inwestycjami. W związku z ograniczonym ryzykiem, jakie z niej wynika, będzie też atrakcyjna dla osób o niskiej tolerancji na poczucie niepewności. Należy jednak liczyć się z tym, iż rola ajenta w zakresie decyzyjności biznesowej jest zdecydowanie mniejsza niż ta franczyzobiorcy. Mniejsze są też zyski.

Przechodząc do wad i zalet franczyzy, z pewnością jest to opcja dla osób doświadczonych w danym sektorze, z odpowiednim zapleczem finansowym, którym zależy na zorientowaniu swojej działalności wokół zaufanej, silnej marki. Dzięki uzyskiwanemu, sprawdzonemu know-how i bieżącej obsłudze doradczej, będzie to też forma korzystna dla tych, którym zależy na pozyskaniu prosperujących narzędzi i środków, bez konieczności zgłębiania tajników branży na własną rękę. Kusząca jest też swoboda, jaką zapewnia umowa franczyzy – mimo konieczności spełniania określonych przez franczyzodawcę standardów, franczyzobiorcy wciąż pozostawiony jest znaczna przestrzeń na własne decyzje biznesowe. Wiąże się to jednak z koniecznością poniesienia określonych nakładów, a co za tym idzie – bezpośrednim przełożeniu ryzyka franczyzodawcy na własny biznes. 

Przykłady ajencji i franczyzy w Polsce

Przykładem marki podejmującej współprace ajencyjne i franczyzowe jest Carrefour. Na podstawie franczyzy w Polsce działa również sieć sklepów Żabka. Ajencyjną formę współpracy oferuje z kolei Kolporter. Przykłady te można mnożyć.

Choć każda z marek formułuje zasady współpracy w nieco odmienny sposób, wszystkie one realizują wspomniane powyżej założenia. Od potencjalnego kontrahenta zależy jednak, która z form jest dla niego osobiście atrakcyjniejsza. Każda z nich stanowi przy tym szansę na podążanie sprawdzoną ścieżką biznesową, zapewniającą pełne wsparcie ekspertów z danej dziedziny, a co za tym idzie – większą szansę na zysk. Warto więc rozważyć tę formę inwestycji.