Akcyza od samochodu osobowego – obowiązki przedsiębiorcy w zakresie zapłaty

Jednym z towarów, z którym wiąże się obowiązek zapłaty akcyzy są samochodowe osobowe. Przedsiębiorcy najczęściej spotykali się z obowiązkiem jej zapłaty, kiedy nabywali pojazdy za granicą. Możliwość rejestracji pojazdu wymaga zapłaty akcyzy. Z początkiem lipca 2021 r. ustawodawca dodał kolejne przypadki, które wiążą się z obowiązkiem przedsiębiorcy w zakresie zapłaty akcyzy.

Akcyza od samochodu osobowego – przepisy

Art. 100 ustawy o podatku akcyzowym wskazuje jakie czynności w odniesieniu do samochodu osobowego powodują obowiązek zapłaty akcyzy. Znajdziemy tu np. import oraz wewnątrzwspólnotowe nabycie samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej w kraju. Nowością jest zapis w ust. 1a powyższego artykułu. Zgodnie z art. 100 ust. 1a przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również:

“1) dokonanie w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy;
2) nabycie lub posiadanie samochodu osobowego niezarejestrowanego wcześniej na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, jeżeli nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, o której mowa w ust. 1 pkt 3 lit. b albo ust. 2, a w wyniku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony.”

W związku z powyższym do zapłaty akcyzy od samochodu osobowego zobowiązane będą osoby prawne, fizyczne i jednostki nieposiadające osobowości prawnej które:

• zakupiły lub posiadają niezarejestrowany samochód osobowy, od którego nie uiszczono akcyzy,
• mają obowiązek złożenia zawiadomienia do wydziału komunikacji o dokonanej zmianie konstrukcyjnej w pojeździe czyli do przerejestrowania samochodu ciężarowego na samochód osobowy (obowiązek ten wynika z kolei z art. 78 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym).

W sytuacji kiedy obowiązek zapłaty akcyzy wynika z wprowadzonych zmian konstrukcyjnych w pojeździe, powodujących konieczność jego przerejestrowania na samochód osobowy obowiązek podatkowy powstanie w dniu dokonania zmian w pojeździe.

Z kolei w przypadku zakupu lub posiadania niezarejestrowanego pojazdu osobowego, dla którego nie opłacono akcyzy obowiązek podatkowy powstanie w dniu nabycia lub wejścia w jego posiadanie.

Uwaga!

W obu powyższych wypadkach ustawa zmieniająca przewiduje przepisy przejściowe regulujące sytuację podmiotów, dla których obowiązek podatkowy powstałby w dniu wejścia w życia zmian.
Zgodnie z at. 29 ustawy zmieniającej – wprowadzenie zmian w samochodzie ciężarowym zarejestrowanym na terytorium kraju, powodujących zmianę rodzaju tego pojazdu na samochód osobowy, w tym samochód kempingowy, powoduje powstanie obowiązku podatkowego w dniu 01.07.2022 r. jeśli zmiany te zostaną wprowadzone przed 01.07.2022 r.
Z kolei wprowadzenie powyższych zmian konstrukcyjnych przed dniem 01.07.2021 r., czyli przed dniem wejścia w życie art. 100 ust. 1a ustawy o podatku akcyzowym nie powoduje powstania obowiązku w zakresie zapłaty akcyzy (o ile przerejestrowanie pojazdu nastąpi przed początkiem lipca).

Ustawa zmieniająca nie odsunęła w czasie terminu powstania obowiązku podatkowego, dla podmiotów, które na dzień 01.07.2021 r. były właścicielami pojazdów osobowych bez opłaconej akcyzy. Zgodnie z art. 26 ustawy – obowiązek podatkowy w tym wypadku powstanie w dniu wejścia w życie ustawy czyli 01.07.2021 r.

Jaką wyliczyć akcyzę?

Wartością, od której posiadacz pojazdu ustala kwotę akcyzy czyli podstawą opodatkowania będzie średnia wartość rynkowa pojazdu osobowego na rynku krajowym pomniejszona o kwotę VAT oraz akcyzy. Na jej definicję wskazuje art. 104 ust. 11: “jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym w dniu powstania obowiązku podatkowego średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, tego samego modelu, rocznika oraz – jeżeli jest to możliwe do ustalenia – z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym, co samochód odpowiednio powstały w wyniku dokonania w pojeździe samochodowym, innym niż samochód osobowy, zarejestrowanym na terytorium kraju zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj tego pojazdu na samochód osobowy”.

Ustalona przez przedsiębiorcę wartość pojazdu będzie mogła być weryfikowana przez organ podatkowy.

W oparciu o ustaloną podstawę opodatkowania właściciel pojazdu ustala kwotę akcyzy. Stawki akcyzy na podstawie art. 105 oraz z uwzględnieniem zwolnień wynikających z art. 163a oraz 109a ustawy o podatku akcyzowym prezentuje poniższa tabela.

Jak zgłosić zmiany i dokonać wpłaty akcyzy?

Wartość podstawy opodatkowania oraz kwotę podatku akcyzowego właściciel pojazdu wykazuje następnie w składanej deklaracji uproszczonej w sprawie podatku akcyzowego od samochodów osobowych (AKC-US). Składa ją naczelnikowi US w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, nie później jednak niż w dniu złożenia zawiadomienia o dokonaniu w pojeździe zmian konstrukcyjnych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym lub dniu sprzedaży pojazdu (jeśli ta miała miejsce przed dniem złożenia zawiadomienia). W przypadku kiedy składającym deklarację jest przedsiębiorca, deklaracja musi być złożona drogą elektroniczną. Na ten moment drogą elektroniczną deklaracje można złożyć za pomocą Platformy Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Wypełnioną deklarację będzie można podpisać podpisem kwalifikowanym, podpisem “celnym”, danymi autoryzującymi.

Kwotę akcyzy wynikającą z deklaracji podatnik wpłaca w terminie 30 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego. Wpłata musi jednak nastąpić nie później niż w dniu:

• złożenia zawiadomienia o dokonaniu zmian konstrukcyjnych zgodnie z przepisami o ruchu drogowym, a także nie później niż w dniu sprzedaży pojazdu, jeśli pojazd został sprzedany przed dniem złożenia zawiadomienia,
• rejestracji samochodu w przypadku posiadania samochodu, który nie został wcześniej zarejestrowany w kraju i nie miał wcześniej opłaconej akcyzy.

Zgodnie z art. 78 ust. 2 ustawy prawo o ruchu drogowym właściciel pojazdu jest zobowiązany zawiadomić o zmianie stanu faktycznego wymagającej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym w terminie 30 dni.

Przykład 1

Przedsiębiorca 11 lipca 2022 r. dokonał zmian konstrukcyjnych w samochodzie, w wyniku których zmieniono jego rodzaj na osobowy. Zawiadomienie o dokonaniu zmian konstrukcyjnych dokonuje najpóźniej do dnia 10.08.2022 r.

Deklarację uproszczoną przedsiębiorca składa w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku (od dnia 11.07.2022) czyli do 25 lipca 2022 r. Zapłaty podatku należy dokonać w terminie 30 dni liczonych od dnia 10.07.2022 r. czyli do 10.08.2022 r.

Przedsiębiorca dokonuje zawiadomienia w wydziale komunikacji 15 lipca 2022 r. w związku z tym do tego dnia opłaca podatek oraz składa deklarację uproszczoną w sprawie akcyzy. W przypadku gdyby zgłoszenie zostało dokonane 30 lipca wówczas deklarację składa do 25.07.2022 r. a podatek wpłaca najpóźniej do dnia 10.08.2022 r.

Wpłata dokonywana jest na rachunek bankowy Naczelnika US w Nowym Targu. Po dokonaniu wpłaty właściciel pojazdu musi uzyskać potwierdzenie zapłaty akcyzy. Wydanie potwierdzenia w urzędzie skarbowym wiąże się z wniesieniem opłaty skarbowej w kwocie 17 zł. Innym rozwiązaniem jest pobranie potwierdzenia za pomocą systemu PUESC. Potwierdzenie to jest niezbędne w celu zarejestrowania pojazdu/przerejestrowania go na osobowy.