Wypowiedzenie umowy o pracę wiąże się z wieloma formalnościami zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Jednym z często poruszanych zagadnień w tym kontekście jest kwestia urlopu wypoczynkowego, a w szczególności jego wykorzystania, rozliczenia oraz ewentualnej wypłaty ekwiwalentu. Czy pracownik może wykorzystać zaległy urlop w okresie wypowiedzenia, a pracodawca ma uprawnienie do jednostronnego udzielenia takiego urlopu bez zgody pracownika?
Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia został uregulowany w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy w przepisie art. 167(1), zgodnie z którym „W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli w tym okresie pracodawca udzieli mu urlopu. W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 155(1)”.
Z powyższego przepisu wynika:
Pracownik ma obowiązek wykorzystania urlopu – jeśli pracodawca udzieli pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, pracownik ma obowiązek go wykorzystać.
Wymiar urlopu jest ograniczony – liczba dni urlopu udzielonego w okresie wypowiedzenia, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać limitu określonego w przepisie art. 155(1) Kodeksu pracy, co oznacza, że w przypadku urlopu za niepełny rok kalendarzowy stosuje się odpowiednie przeliczenie proporcjonalne. Inaczej mówiąc – jeśli pracownik jest na wypowiedzeniu w trakcie roku, jego urlop za ten rok jest naliczany proporcjonalnie do okresu zatrudnienia i nie może zostać przekroczony przy udzielaniu go w okresie wypowiedzenia.
WAŻNE – w sytuacji, gdy pracownik nie skorzysta z całego urlopu wypoczynkowego w trakcie okresu wypowiedzenia, pracodawca będzie zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni. Więcej na temat ekwiwalentu za urlop przeczytasz w tym artykule.
W kontekście urlopu wypoczynkowego przyznanego w okresie wypowiedzenia warto również zapamiętać, że:
Jeśli pracodawca udzieli pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia, pracownik ma obowiązek go wykorzystać.
Pracodawca decyduje o udzieleniu urlopu w okresie wypowiedzenia, a pracownik nie może się temu sprzeciwić.
Pracownik musi skorzystać z urlopu w terminie wyznaczonym przez pracodawcę, ponieważ to pracodawca decyduje o terminie urlopu i może jednostronnie zobowiązać pracownika do jego wykorzystania w okresie wypowiedzenia.
Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia wynika bezpośrednio z rozwiązania umowy i nie należy go utożsamiać z urlopem udzielanym przed wypowiedzeniem – przede wszystkim wskazać należy, że wraz z wypowiedzeniem umowy o pracę zmienia się sposób udzielania urlopu wypoczynkowego – nie obowiązują już plany urlopowe pracownika.
Pobierz wzór polecenia pracodawcy do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia umowy o pracę.
Zaległy urlop przy wypowiedzeniu umowy o pracę
Pracownik, który znajduje się w okresie wypowiedzenia, ma prawo do wykorzystania nie tylko bieżącego urlopu wypoczynkowego, ale również zaległego, tj. z poprzedniego roku kalendarzowego.
Zgodnie z przepisem art. 155(1) Kodeksu pracy:
§ 1. W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:
u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:
proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
z zastrzeżeniem § 2.
§ 2. Pracownikowi, który przed ustaniem stosunku pracy w ciągu roku kalendarzowego wykorzystał urlop w wymiarze wyższym niż wynikający z § 1 pkt 1, przysługuje u kolejnego pracodawcy urlop w odpowiednio niższym wymiarze; łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być jednak niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców.
§ 21. Przepis § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio do pracownika podejmującego pracę u kolejnego pracodawcy w ciągu innego roku kalendarzowego niż rok, w którym ustał jego stosunek pracy z poprzednim pracodawcą.
Powyższy przepis jest istotny, bowiem w regulacji dotyczącej wykorzystania urlopu w okresie wypowiedzenia ustawodawca (art. 167(1) Kodeksu pracy) zdanie drugie, wskazał, że: „W takim przypadku wymiar udzielonego urlopu, z wyłączeniem urlopu zaległego, nie może przekraczać wymiaru wynikającego z przepisów art. 155(1)”.
Zatem pracownik, który zmienia pracodawcę w trakcie roku, ma prawo do proporcjonalnego urlopu u obu pracodawców, przy czym łączny wymiar urlopu nie może być mniejszy niż proporcja do przepracowanego okresu w danym roku.
OKOLICZNOŚĆ
URLOP U DOTYCHCZASOWEGO PRACODAWCY
URLOP U NOWEGO PRACODAWCY
PRACOWNIK ROZWIĄZUJE UMOWĘ W TRAKCIE ROKU
urlop proporcjonalny do przepracowanego okresu w danym roku
proporcjonalny do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym
PRACOWNIK WYKORZYSTAŁ URLOP W PEŁNYM WYMIARZE PRZED ZAKOŃCZENIEM PRACY
brak prawa do dodatkowego urlopu
brak wpływu na urlop, przyznawany proporcjonalnie do nowego okresu zatrudnienia
PRACOWNIK WYKORZYSTAŁ URLOP W WYŻSZYM WYMIARZE U DOTYCHCZASOWEGO PRACODAWCY
urlop proporcjonalny do przepracowanego okresu, bez wpływu na nowego pracodawcę
urlop proporcjonalny do okresu pracy, ale w niższym wymiarze – łączny wymiar nie może być mniejszy niż proporcja do przepracowanego okresu
Prawo pracodawcy do jednostronnego decydowania o wykorzystaniu przez pracownika urlopu wypoczynkowego
Z uwagi na okoliczność, że wypowiedzenie umowy o pracę zostało dokonane niezależnie przez którąkolwiek ze stron powoduje, że zmianie ulega tryb udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego, ponieważ nieistotne stają się plany urlopowe na dany rok pracownika (określone w planie urlopowym). Główną rolę odgrywa w takim przypadku pracodawca i jego ustawowe uprawnienie do jednostronnego decydowania o terminie wykorzystania przez pracownika urlopu wypoczynkowego. Udzielenie urlopu wypoczynkowego w terminie przypadającym w okresie wypowiedzenia umowy o pracę powoduje powstanie po stronie pracownika obowiązku jego wykorzystania.
WAŻNE – zaległy urlop to urlop niewykorzystany w poprzednich latach kalendarzowych i zgodnie z przepisami powinien być wykorzystany do 30 września kolejnego roku. Z kolei jeżeli zaległy urlop nie zostanie wykorzystany w trakcie wypowiedzenia, to pracodawca musi wypłacić pracownikowi ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni.
A jeśli zastanawiasz się, do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop za 2024 rok, to przeczytaj ten artykuł.
Wypowiedzenie umowy w styczniu a urlop
Wypowiedzenie umowy w styczniu wiąże się z koniecznością rozliczenia urlopu zarówno za poprzedni rok kalendarzowy oraz za część roku bieżącego, w zależności od długości zatrudnienia w danym roku.
Pracownik ma prawo do urlopu za rok poprzedni, jeśli nie wykorzystał go w całości i należy go udzielić w pełnym wymiarze (ważne – musi być wykorzystany lub rozliczony w przypadku jego niewykorzystania w formie ekwiwalentu za urlop).
W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę w styczniu, to pracownik ma prawo do urlopu proporcjonalnego za bieżący rok kalendarzowy (ważne – wymiar urlopu będzie zależny od czasu, który pracownik przepracuje w danym roku).
L4 w okresie wypowiedzenia umowy o pracę a urlop wypoczynkowy
W przypadku choroby pracownika w okresie wypowiedzenia i uzyskania od lekarza zwolnienia lekarskiego, pracownik nadal zachowuje prawo do urlopu wypoczynkowego. Czas przebywania na L4 nie jest traktowany jako okres, w którym pracownik traci prawo do urlopu – choroba przerywa czas urlopu wypoczynkowego.
WAŻNE – jeśli pracownik wskutek przebywania na L4 w okresie wypowiedzenia nie wykorzysta urlopu, to pracodawca będzie zobowiązany do wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop.
Obowiązki pracownika a urlop w okresie wypowiedzenia umowy
Zakres zastosowania trybu udzielania przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego przewidzianego w przepisie art. 167(1) Kodeksu pracy jest ograniczony z tego względu, że dotyczy wyłącznie urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi za dany rok kalendarzowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia u pracodawcy, który ma go udzielić oraz w całości urlopu zaległego.
Należy pamiętać, że udzielenie przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia umowy o pracę wiąże pracownika, jeżeli pracodawca określił dokładnie termin tego urlopu, co oznacza, że pracownik zobowiązany jest do jego wykorzystania.
Dodatkowo warto zwrócić uwagę, że udzielenie pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia nie powinno kolidować z jego uprawnieniami pracowniczymi, tj.:
prawem do płatnego zwolnienia na poszukiwanie pracy (por. art. 37 Kodeksu pracy),
prawem do wykorzystania ustawowych dwóch dni na opiekę nad dzieckiem w wieku do 14 lat (por. art. 188 Kodeksu pracy),
wypłaty ekwiwalentu za niewykorzystany urlop na rzecz pracownika w przypadku niewykorzystania części urlopu z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby (por. art. 166 w zw. z art. 171 Kodeksu pracy).
Nie ma przeszkód prawnych, aby w porozumieniu rozwiązującym stosunek pracy strony dobrowolnie uzgodniły obowiązek pracownika wykorzystania zarówno należnego, jak i zaległego urlopu wypoczynkowego do ustalonego dnia rozwiązania umowy o pracę [tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 października 2017 r., sygn.. akt II PK 287/16].
W praktyce to oznacza, że strony stosunku pracy mogą dojść do zawarcia stosownego porozumienia dotyczącego obowiązku wykorzystania urlopów wypoczynkowych.
Wyrażony przez ustawodawcę w analizowanym przepisie art. 167(1) Kodeksu pracy zwrot „w okresie wypowiedzenia” należy rozumieć jako czas od dokonania wypowiedzenia (złożenia pracownikowi przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu) do upływu okresu wypowiedzenia (rozwiązania umowy o pracę). Urlop wypoczynkowy może być więc wyznaczony przez pracodawcę od następnego dnia po wręczeniu pracownikowi wypowiedzenia.
Podsumowanie
Przepis art. 167(1) Kodeksu pracy wprowadza szczególny mechanizm udzielania urlopu w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, który zastosowanie ma do tego, że po wypowiedzeniu umowy o pracę przez którąkolwiek ze stron pracodawca ma prawo udzielić pracownikowi przysługującego mu urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia. Decyzja pracodawcy w przedmiocie udzielenia urlopu jest co do zasady wiążąca dla pracownika. Co istotniejsze, w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę ustalony w planie urlopów termin urlopu pracownika straci moc w momencie podjęcia przez pracodawcę decyzji o udzieleniu pracownikowi urlopu w okresie wypowiedzenia.
Źródła:
A. Sobczyk (red.), Kodeks pracy. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2020
Autorka tekstów prawnych na ifirma.pl. Prawnik posiadająca wieloletnie doświadczenie w doradztwie prawnym oraz podatkowym. Na co dzień swoją wiedzę i doświadczenie poszerza dzięki pracy jako specjalista do spraw prawnych, a czas wolny poświęca na podnoszeniu kwalifikacji w zakresie aspektów prawnych w e-commerce i social mediach oraz szeroko pojętym prawie autorskim.
Zachęcamy do komentowania naszych artykułów. Wyraź swoje zdanie i włącz się w dyskusje z innymi czytelnikami. Na indywidualne pytania (z zakresu podatków i księgowości) użytkowników ifirma.pl odpowiadamy przez e-mail, czat lub telefon – skontaktuj się z nami.
Administratorem Twoich danych osobowych jest IFIRMA S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Dodając komentarz na blogu, przekazujesz nam swoje dane: imię i nazwisko, adres e-mail oraz treść komentarza. W systemie odnotowywany jest także adres IP, z wykorzystaniem którego dodałeś komentarz. Dane zostają zapisane w bazie systemu WordPress. Twoje dane są przetwarzane na podstawie Twojej zgody, wynikającej z dodania komentarza. Dane są przetwarzane w celu opublikowania komentarza na blogu, jak również w celu obrony lub dochodzenia roszczeń. Dane w bazie systemu WordPress są w niej przechowywane przez okres funkcjonowania bloga.
O szczegółach przetwarzania danych przez IFIRMA S.A dowiesz się ze strony polityki prywatności serwisu ifirma.pl.
Wypowiedzenie umowy o pracę a urlop - jak to wygląda w praktyce?
Warunkiem do udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia jest fakt, iż pracownik posiada prawo do niewykorzystanego w danym roku kalendarzowym i w latach ubiegłych urlopu wypoczynkowego.
Od wielu lat toczy się dyskusja na temat oskładkowania wszystkich umów cywilnoprawnych, jednak jak do tej pory żaden rząd tego nie wprowadził. Jak można przeczytać w licznych doniesieniach prasowych na ten temat wprowadzenie zmian zbliża się do nas wielkimi krokami.
Rząd debatuje nad zmianami w prawie, które mają otworzyć drzwi dla REIT-ów w Polsce. Te zmiany mogą być przełomowe dla polskiego rynku nieruchomości i otworzyć nowe możliwości inwestycyjne także dla osób niedysponujących dużym kapitałem.
Nowości/ulepszenia: data zmiana 27.11.2024 Obsługa Wakacji składkowych ZUS (sprawdź instrukcję) Możliwość opłacania zobowiązań ZUS i podatkowych bezpośrednio z serwisu Nowa wersja e-deklaracji PIT-11 Usprawnienia w obsłudze zaliczek w wydatkach Dowody sprzedaży na kontach nierejestrowanej działalności Przeglądanie / usuwanie wpisów z danymi pracownika Przypisanie transakcji bankowej od strony dokumentu Ponadto zestaw poprawek i usprawnień między innymi […]
Czterodniowy tydzień pracy w Polsce coraz bliżej. Tak przynajmniej wynika z zapowiedzi Agnieszki Dziemianowicz-Bąk, minister pracy i polityki społecznej. A zatem kiedy możemy spodziewać się pracy od poniedziałku do czwartku i co to oznacza dla polskich pracowników i przedsiębiorców?
Z ifirma.pl masz księgowość w swoim telefonie. Wysyłaj dokumenty, sprawdzaj salda i terminy online, gdziekolwiek jesteś. Aplikację znajdziesz na najpopularniejszych platformach.
Klauzula informacyjna –
kontakt
telefoniczny marketing
Jeżeli wyrazisz zgodę, zadzwonimy do Ciebie, aby przybliżyć Ci naszą
ofertę. Wyrażoną zgodę możesz wycofać w dowolnym momencie, wysyłając
wiadomość e-mail na adres iod@ifirma.pl. Administratorem Twoich
danych
osobowych będzie IFIRMA SA z siedzibą we Wrocławiu przy ul.
Grabiszyńskiej 241G, 53-234 Wrocław. Więcej o tym, jak chronimy
Twoje
dane dowiesz się na stronie: https://www.ifirma.pl/rodo
Adrianna Glapiak 
Składki ZUS od umów śmieciowych w 2025 roku?
Małgorzata Jagusiak
Czy będą REIT-y w Polsce?
Dorota Łesak
Lista zmian w aplikacji: listopad 2024
Zespół IFIRMA
Czterodniowy tydzień pracy w Polsce – czy zostanie wprowadzony i co to oznacza dla przedsiębiorców?
Adam Sawicki
