Amortyzacja środków trwałych 2025. Jakie są metody amortyzacji?| ifirma.pl

Amortyzacja środków trwałych 2025 - omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Prowadzenie działalności gospodarczej w dzisiejszych czasach jest dużym wyzwaniem. Praktycznie każdego dnia przedsiębiorcy muszą podejmować kluczowe dla firmy decyzje. Inwestycja w środki trwałe i wartości niematerialne i prawne są jedną z takich decyzji. Każdy taki zakup wiąże się z dużym wydatkiem, który trzeba zaplanować i przewidzieć, czy nie przekracza możliwości finansowych. Tym bardziej że taki wydatek nie zawsze znajdzie się od razu w kosztach uzyskania przychodów. W dzisiejszej publikacji opiszemy temat amortyzacji środków trwałych, czym jest i z jakich metod można skorzystać.

Definicja środka trwałego

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) nie ma typowej definicji środka trwałego. Pośrednio z przepisów wynika, że do środków trwałych zalicza się te składniki majątku firmy, które spełniają następujące warunki:

są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,
zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
ich okres używania jest dłuższy niż rok,
są wykorzystywane na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą lub oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy.

Środkami trwałymi w firmie są:

Budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością.
Maszyny, urządzenia i środki transportu.
Inne przedmioty.

Wartość początkowa środków trwałych

Zanim środek trwały zostanie wprowadzony do ewidencji, w pierwszej kolejności przedsiębiorca musi w sposób prawidłowy ustalić jego wartość początkową. W ustawie PIT (art. 22g) zostało wymienione, co należy uwzględnić w wartości początkowej w zależności od sposobu nabycia, poniżej opisujemy przykładowe sposoby nabycia środka trwałego.

Sposób nabycia środka trwałego	Ustalenie wartości początkowej
Odpłatne nabycie	Cena nabycia Jeżeli ŚT był używany przez przedsiębiorcę przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie był wcześniej amortyzowany, cena nabycia nie może być wyższa od wartości rynkowej. Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności: koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, cła i podatku akcyzowego w przypadku importu, podatku VAT niepodlegającego odliczeniu (np. podatnik VAT zwolniony, nabycie samochodu osobowego, sprzedaż mieszana w VAT). Wartość początkową pomniejsza się o podatek VAT, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek VAT nie stanowi podatku naliczonego albo przedsiębiorcy nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony.
Częściowo odpłatne nabycie	Cena nabycia powiększona o różnicę pomiędzy wartością nieodpłatnych świadczeń a odpłatnością ponoszoną przez przedsiębiorcę
Wytworzenie we własnym zakresie	Koszt wytworzenia Uważa się wartość zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Nie zalicza się: wartości pracy własnej przedsiębiorcy, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania
Nabycie w drodze spadku, darowizny lub inny nieodpłatny sposób	Wartość rynkowa z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości
Aport do spółki niebędącej osobą prawną – spółki cywilnej	Wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie – jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany, Wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne – jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany, wartość rynkowa, jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu jest niemożliwe.

Jeżeli przedsiębiorca z jakiś powodów nie może ustalić wartości początkowej środka trwałego, wartość początkową ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych przez biegłego powołanego przez przedsiębiorcę. Ten sposób wyceny dotyczy jedynie przypadków, w których środek trwały został nabyty przed dniem założenia ewidencji lub gdy został wytworzony przez przedsiębiorcę.

W podlinkowanej publikacji można przeczytać, w jaki sposób ustalić wartość rynkową środka trwałego.

Przykład 1

Pan Michał, czynny podatnik VAT, kupił samochód osobowy wykorzystywany w działalności gospodarczej w sposób mieszany za kwotę 123.000 zł brutto, w tym VAT 23%, kwota netto wynosi 100.000 zł, VAT 23.000 zł. Samochód był sprowadzony z innej miejscowości, dlatego zostały doliczone koszty transportu w wysokości 615 zł brutto, kwota netto 500 zł i 115 zł podatek VAT. Dodatkowo samochód był ubezpieczony na czas transportu 200 zł.
Wartość początkowa środka trwałego:

111.500 zł – kwota należna zbywcy – 100.000 zł + 11.500 zł nieodliczone 50% podatku VAT,
557,50 zł – koszty transportu – 500 zł + 57,50 zł nieodliczone 50% podatku VAT,
200 zł – ubezpieczenie,
112.257,50 zł – wartość początkowa środka trwałego – 111.500 zł + 557,50 zł + 200 zł.

Przykład 2

Pan Jakub otrzymał jako spadek 5 maszyn do szycia, których jednostkowa cena rynkowa wynosi 5.000 zł za każdą. W takim przypadku wartość początkowa każdej maszyny będzie wynosiła 5.000 zł.

Przykład 3

Pani Ilona otrzymała maszynę produkcyjną, za którą musiała częściowo zapłacić. Maszyna według cen rynkowych kosztuje 30.000 zł, z czego 10.000 zł zostało zapłacone przez panią Ilonę. W takim przypadku wartość początkowa środka trwałego wynosi 30.000 zł, jest to suma 10.000 zł i 20.000 zł, który jest przychodem z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

Ulepszenie środka trwałego a wartość początkowa

Przedsiębiorca musi pamiętać, że jeśli dojdzie do ulepszenia środka trwałego, to zmienia się jego wartość początkowa, od której są naliczane odpisy amortyzacyjne. Oznacza to, że pewne kategorie wydatków, nawet po wprowadzeniu środka trwałego do ewidencji i dokonywania odpisów amortyzacyjnych, zwiększą wartość początkową.

Do ulepszenia środka trwałego dochodzi wskutek:

przebudowy,
rozbudowy,
rekonstrukcji,
adaptacji,
modernizacji

Za wydatki na ulepszenie środka trwałego uważa się wydatki na nabycie części składowych lub peryferyjnych, których jednostkowa cena nabycia przekracza kwotę 10.000 zł

Środki trwałe uważa się za ulepszone, gdy suma wydatków poniesionych na ich przebudowę, rozbudowę, rekonstrukcję, adaptację lub modernizację w danym roku podatkowym przekracza 10 000 zł

Po zwiększeniu wartości początkowej środka trwałego odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wyższej kwoty, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano ulepszenia

Wydatki, których jednostkowa cena nabycia nie przekracza 10.000 zł zalicza się od razu do kosztów uzyskania przychodów

W podlinkowanej publikacji zostało wyjaśnione, czy się różni remont od ulepszenia środka trwałego.

Poniższe przykłady zostały oparte na założeniu, że każdorazowo wartość nakładów na ulepszenie przekracza kwotę 10.000 zł.

Przykład 4

Przedsiębiorca dokonał ocieplenia pomieszczeń biurowych wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej. Taki wydatek będzie stanowił ulepszenie środka trwałego, jakim jest budynek, co zwiększy wartość początkową środka trwałego.

Przykład 5

W uwagi na wysoki temperatury panujące w okresie letnim przedsiębiorca zdecydował się na zainstalowanie klimatyzacji na hali produkcyjnej. Jest to inwestycja podnosząca wartość budynku pierwotnie przyjętą do odpisów amortyzacyjnych.

Przykład 6

Przedsiębiorca postanowił dokonać rozbudowy pomieszczeń garażowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Poniesione wydatki zaliczają się do ulepszenia dotychczas istniejące środka trwałego i podwyższają jego wartość.

Metody amortyzacji 2025

Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne mogą być amortyzowane według wybranej metody amortyzacji, pod warunkiem że spełnione zostały ustawowe wymagania.

Zgodnie z ustawą o podatku PIT (art.22i-22k) mamy do wyboru kilka metod amortyzacji:

Liniowa.
Degresywna.
Według indywidualnych stawek.
Jednorazowa.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się według stawek amortyzacji określonych w Wykazie stanowiącym załącznik do ustawy PIT.

Będą to przykładowo stawki amortyzacji w skali roku:

środki transportu – 20%,
komputer – 30%,
drukarka – 30%,
lokal – 2,5%,
aparat fotograficzny – 10%,
kasy fiskalne – 20%,
wyposażenie biura – 20%

Odpisy amortyzacyjne mogą być dokonywane najwcześniej od następnego miesiąca po miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji środków trwałych. Przedsiębiorcy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc, co kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego

Od używanych sezonowo środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w okresie ich wykorzystywania wysokość odpisu miesięcznego ustala się przez podzielenie rocznej kwoty odpisów amortyzacyjnych przez liczbę miesięcy w sezonie albo przez 12 miesięcy w roku

Od ujawnionych ŚT i WNP odpisów amortyzacyjnych dokonuje się począwszy, od miesiąca następującego po miesiącu, w którym te środki lub wartości zostały wprowadzone do ewidencji

Odpisy amortyzacyjne są dokonywane do końca miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór

Wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego, z wyjątkiem amortyzacji degresywnej

W przypadku amortyzacji jednorazowej odpis amortyzacyjny jest dokonywany w miesiącu wprowadzenia do ewidencji środków trwałych

Metoda liniowa

Metoda liniowa amortyzacji jest najbardziej popularna, polega na równomiernym rozłożeniu w czasie odpisów amortyzacyjnych przez cały okres użytkowania środka trwałego. Ustalenia rocznej stawki amortyzacji dokonuje się na podstawie Klasyfikacji Środka Trwałego (KŚT). Pełen wykaz rocznych stawek amortyzacji znajduje się na załączniku nr 1 do ustawy PIT.

Amortyzacja liniowa pozwala na stosowanie przez cały okres amortyzacji takiej samej stawki amortyzacyjnej

Ustawodawca pozwala podwyższyć stawki amortyzacji liniowej (art.22i ustawy PIT) w odniesieniu do:

Budynków i budowli używanych w warunkach:
a. pogorszonych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2,
b. złych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4.
Dla maszyn, urządzeń i środków transportu używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej – przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4.
Dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4–6 i 8 Klasyfikacji, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0

Za pogorszone warunki używania budynków i budowli, uważa się używanie tych środków trwałych pod ciągłym działaniem wody, par wodnych, znacznych drgań, nagłych zmian temperatury oraz innych czynników powodujących przyspieszenie zużycia obiektu.

Za złe warunki używania budynków i budowli, uważa się używanie tych środków trwałych pod wpływem niszczących środków chemicznych, a zwłaszcza gdy służą one produkcji, wytwarzaniu lub przechowywaniu żrących środków chemicznych. Dotyczy to również przypadków silnego działania na budynek lub budowlę niszczących środków chemicznych rozproszonych w atmosferze, wodzie lub wydzielających się w postaci oparów, których źródłem są inne obiekty znajdujące się w pobliżu. Przez maszyny, urządzenia i środki transportu wymagające szczególnej sprawności technicznej, rozumie się te obiekty, które używane są w pracy na trzy zmiany, mimo że nie działają ze swej istoty w ruchu ciągłym, używane w warunkach terenowych, w warunkach leśnych, pod ziemią lub innych wskazujących na bardziej intensywne zużycie. Przez maszyny i urządzenia poddane szybkiemu postępowi technicznemu, rozumie się maszyny, urządzenia i aparaturę, w których zastosowane są układy mikroprocesorowe lub systemy komputerowe, spełniające założone funkcje dzięki wykorzystaniu w nich najnowszych zdobyczy techniki, a także pozostałą aparaturę naukowo-badawczą i doświadczalno-produkcyjną.

Przykład 7

Pan Jan zakupił szlifierkę, której wartość początkowa, od której są dokonywane odpisy amortyzacyjne, wynosi 14.000 zł. Roczna stawka amortyzacji w tym przypadku wynosi 10%, a to oznacza, że szlifierka będzie amortyzowana przez 10 lat, a roczny odpis amortyzacyjny wyniesie 1.400 zł.,/p>

Przykład 8

Pan Jakub jest informatykiem i zakupił sprzęt komputerowy o wartości początkowej 20.000 zł. Zgodnie z Wykazem roczna stawka amortyzacji wynosi 30%, jednak w tym przypadku z uwagi na to, że jest to sprzęt poddany szybkiemu postępowi technicznemu, można zastosować współczynnik 2, co pozwala zastosować roczną stawkę amortyzacji 60% (30%x2). W tym przypadku odpisy amortyzacyjne będą dokonywane przez 1 rok i 8 miesięcy. Roczny odpis amortyzacyjny wyniesie 12.000 zł (20.000 zł x 60%), a miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie 1.000 zł (12.000 zł/12 miesięcy).

Metoda degresywna

Kolejną metodą amortyzacji jest metoda degresywna, którą stosuje się do maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych. Zasadnicza różnica pomiędzy metodą liniową i degresywną polega na tym, że w drugim przypadku można zastosować współczynnik 2 do stawek amortyzacyjnych z Wykazu.

Amortyzacja metoda degresywną polega na tym, że w pierwszym roku podatkowym podwyższoną stawkę amortyzacji stosuje się do wartości początkowej środka trwałego a w kolejnych latach wartość początkowa jest pomniejszana o dotychczas dokonane odpisy amortyzacyjne

Metoda degresywna jest stosowana do czasu, gdy roczny odpis amortyzacyjny według metody degresywnej jest równy lub niższy od odpisu według metody liniowej. Począwszy od tego roku stosuje się odpisy amortyzacyjne według metody liniowej

Metoda degresywna pozwala na wygenerowanie wyższych kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne w pierwszych latach użytkowania środka trwałego

Przykład 9

Pan Michał zakupił maszynę do zamykania puszek, która zgodnie z Wykazem ma stawkę amortyzacji 20% i postanowił ją amortyzować metodą degresywną, gdzie będzie mógł zastosować roczną stawkę amortyzacji 40%. Wartość początkowa maszyny wynosi 200.000 zł.

Okres amortyzacji	Metoda degresywna	Metoda liniowa
1 rok – 2021 r.	80.000 zł 200.000 zł x 40%	40.000 zł 200.000 zł x 20%
2 rok – 2022 r.	48.000 zł 200.000 zł – 80.000 zł = 120.000 zł x 40% = 48.000 zł	40.000 zł
3 rok – 2023 r.	28.800 zł 200.000 zł – 80.000 zł – 48.000 zł = 72.000 zł x 40%	40.000 zł

Począwszy od stycznia 2023 r. – 3 roku amortyzacji, maszyna będzie amortyzowana według metody liniowej, ponieważ amortyzacja według metody degresywnej jest niższa od amortyzacji według metody liniowej.

Amortyzacja według stawek indywidualnych

Indywidualne stawki amortyzacyjne mogą być stosowane dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego przedsiębiorcy.

Środki trwałe uważa się za używane jeżeli przedsiębiorca udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż on co najmniej przez okres 6 miesięcy. W przypadku budynków i budowli jest to okres 60 miesięcy

Środki trwałe uznaje się za ulepszone jeżeli przed ich wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez przedsiębiorcę na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej. W przypadku budynków i budowli wydatki na ulepszenie stanowią co najmniej 30% wartości początkowej

Minimalny okres amortyzacji według stawek indywidualnych wynosi:

24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,
36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50 000 zł,
60 miesięcy – w pozostałych przypadkach
30 miesięcy – dla środków transportu, w tym samochodów osobowych,
10 lat dla budynków, lokali i budowli z ustawowymi wyjątkami

Przykład 10

Przedsiębiorca kupił samochód osobowy na umowę kupna sprzedaży. Samochód był wcześniej używany przez podmiot trzeci przez okres 2 lat. W takim przypadku przedsiębiorca może skorzystać z amortyzacji według stawek indywidualnych, amortyzacja będzie więc wynosiła 30 miesięcy, roczna stawka amortyzacji wyniesie 40%.

Przykład 11

Przedsiębiorca wykupił samochód osobowy z leasingu operacyjnego, wartość pojazdu wraz z nieodliczonym podatkiem VAT wyniosła 50.000 zł co oznacza, że po wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych samochód musi być amortyzowany. W tej sytuacji nie można zastosować stawki indywidualnej, ponieważ środek trwały był używany wcześniej przez samego przedsiębiorcę. W związku z tym stawka amortyzacji wyniesie 20% i powinna być stosowana amortyzacja metodą liniową przez okres 60 miesięcy.

Jednorazowa amortyzacja środków trwałych 2025

W przypadku jednorazowej amortyzacji odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w miesiącu wprowadzenia środka trwałego do ewidencji. Nie zawsze z jednorazowej amortyzacji skorzystają wszyscy przedsiębiorcy.

Wartość składnika majątkowego
Do 10.000 zł	Do 100.000 zł	Do 50.000 euro
Wydatki poniesione na nabycie środka trwałego można: zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów lub wpisać do ewidencji i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego lub wpisać do ewidencji i amortyzować na zasadach ogólnych	W ten sposób mogą być jedynie amortyzowane fabrycznie nowe środki trwałe zaliczane do KŚT: kotły i maszyny energetyczne (KŚT 3), maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania (KŚT 4), specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty (KŚT 5), urządzenia techniczne (KŚT 6), narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie (KŚT 8). Uwaga! W ten sposób nie mogą być amortyzowane fabrycznie nowe środki transportu	W ten sposób mogą być amortyzowane środki trwałe zaliczane do KŚT: kotły i maszyny energetyczne (KŚT 3), maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania (KŚT 4), specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty (KŚT 5), urządzenia techniczne (KŚT 6), środki transportu (KŚT 7), z wyłączeniem samochodów osobowych, narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie (KŚT 8).
Z amortyzacji skorzysta każdy przedsiębiorca	Z amortyzacji skorzysta każdy przedsiębiorca	Z amortyzacji skorzysta mały podatnik i przedsiębiorca rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej. Uwaga! Jednorazowa amortyzacja do 50.000 euro stanowi pomoc de minimis

Kompleksowe informacje na temat pomocy de minimis zostały zebrane w podlinkowanej publikacji.

Przykład 12

Pan Michał zakupił fabrycznie nową specjalistyczną maszynę, której wartość początkowa wynosi 95.000 zł. W takim przypadku przedsiębiorca może zdecydować, czy będzie ją amortyzował jednorazowo jako fabrycznie nowy środek trwały, czy w ramach pomocy de minimis.

Przykład 13

Pan Dariusz kupił używaną maszynę, której wartość początkowa wynosi 70.000 zł. W takim przypadku nie ma wyboru, może jedynie skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis.

Przykład 14

Pan Piotr kupił nowy samochód osobowy, którego wartość początkowa wynosi 99.000 zł. W takim przypadku nie może wybrać ani jednorazowej amortyzacji fabrycznie nowych środków trwałych, ani w ramach pomocy de minimis, ponieważ przepisy na to nie pozwalają.

Amortyzacja środków trwałych otrzymanych w darowiźnie

W przypadku otrzymania darowizny środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych należy mieć na uwadze, że mają tutaj zastosowanie przepisy ustawy od spadków i darowizn. W takim przypadku to obdarowany ma obowiązek zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Złożenie SD Z2 w terminie 6 miesięcy od otrzymania darowizny przez obdarowanego zaliczanego do tzw. grupy zerowej (np. dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo) zwalnia od podatku bez względu na wartość darowizny. Przez wiele lat środki trwałe otrzymane tytułem darmym mogły być amortyzowane na takich samych zasadach, jak pozostałe środki trwałe. Zmiana przepisów, która weszła w życie od 2018 roku wprowadziła wiele zamieszania i zmieniła te zasady.

Środki trwałe i wartości niematerialne i prawne nabyte w drodze darowizny będą stanowiły koszty uzyskania przychodów w działalności gospodarczej obdarowanego jeśli:

darczyńca dokonywał od nich odpisów amortyzacyjnych lub
nabycie nie korzystało ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn lub ze względu na niską wartość mieściło się w kwocie wolnej tego podatku

Przykład 15

Pan Jakub otrzymał samochód osobowy o wartości 50.000 zł od swoich rodziców, który wcześniej nie był amortyzowany. W terminie 6 miesięcy złożył do urzędu skarbowego zgłoszenie na druku SD Z2 i nie musi płacić podatku od spadków i darowizn. W takim przypadku pan Jakub nie może dokonywać odpisów amortyzacyjnych w działalności gospodarczej.

Przykład 16

Pan Michał otrzymał koparkę od swojego ojca, która wcześniej była amortyzowana. W takim przypadku będzie mógł kontynuować amortyzację w swojej działalności gospodarczej i odpisy zaliczać do kosztów uzyskania przychodów.

Przykład 17

Pani Sabina otrzymała samochód osobowy od rodziców, jednak nie złożyła w terminie 6 miesięcy SD Z2 do urzędu skarbowego, samochód nie był wcześniej amortyzowany. W takim przypadku złożyła po terminie SD-3, a urząd skarbowy wydał decyzję, w której określił podatek do zapłaty z tytułu spadków i darowizn, pani Sabina uregulowała zobowiązanie. W tej sytuacji będzie mogła dokonywać odpisów amortyzacyjnych od samochodu osobowego w swojej działalności gospodarczej.

W interpretacji podatkowej nr 0113-KDIPT2-1.4011.295.2024.2.AP z dnia 18.06.2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) potwierdził, że skoro podatnik nie korzystał ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn i dokonał zapłaty podatku, to ma prawo do amortyzacji samochodu otrzymanego w drodze darowizny od ojca i zaliczania od niego odpisów amortyzacyjnych do kosztów podatkowych.
W ostatnim czasie pojawił się wyrok (niepublikowany) Trybunału Konstytucyjnego (TK) sygn. P 11/24 z dnia 21 listopada 2024 roku, w którym rozstrzygano stanowisko dotyczące zaliczania odpisów amortyzacyjnych od ŚT i WNiP do kosztów uzyskania przychodów, w sytuacji, gdy amortyzacja składników majątkowych otrzymanych w darowiźnie rozpoczęła się przed zmianą przepisów, tj. w okresie do 31 grudnia 2017 roku. W ocenie sędziów powinna być możliwość kontynuowania odpisów amortyzacyjnych, ponieważ narusza to interesy przedsiębiorców i jest niezgodne z Konstytucją.

W tej sytuacji przedsiębiorcy, którzy wyłączyli z kosztów podatkowych odpisy amortyzacyjne od środków trwałych amortyzowanych przed 2018 rokiem z uwagi na decyzję organu podatkowego, mieli miesiąc na złożenie wniosku o wznowienie postępowania z uwagi na wyrok TK. Pozostali przedsiębiorcy w stosunku, do których nie było prowadzone postępowanie podatkowe, będą mogli kontynuować ujmowanie odpisów amortyzacyjnych w kosztach po ustawowej zmianie przepisów.

Wskutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego przepisy powinny w niedługim czasie ulec zmianie, co pozwala przedsiębiorcom na składanie wniosków do organów podatkowych o zwrot nadpłaty, będzie można wstecznie skorygować koszty uzyskania przychodów.

Na bazie tego wyroku można przypuszczać, że również w niedalekiej przyszłości może dojść do zmiany zasad rozliczania amortyzacji od lokali i budynków mieszkalnych, których amortyzacja rozpoczęła się przed 2022 rokiem. Obecnie wyroki sądów w takich sprawach są sprzeczne, co stanowi przesłankę ku temu, żeby sprawą zajął się Trybunał Konstytucyjny.

Amortyzacja środków trwałych nabytych w drodze spadku

Jeśli dojdzie do nabycia środka trwałego w działalności gospodarczej w drodze spadku, to przedsiębiorca ma prawo do dokonywania odpisów amortyzacyjnych i ujmowanie ich w kosztach uzyskania przychodów.

Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924, 925 ustawy Kodeksy cywilny). Dniem nabycia spadku jest dzień śmierci spadkodawcy

Środki trwałe otrzymane w drodze spadku mogą być amortyzowane i stanowią koszty podatkowe

Wartość początkową środka trwałego stanowi wartość rynkowa z dnia nabycia

Amortyzacja środków trwałych sfinansowanych dotacją

Przedsiębiorcy bardzo chętnie korzystają z finansowania swojej działalności gospodarczej w ramach otrzymywanych dotacji. Bardzo często za pozyskane środki można zakupić środki trwałe do firmy. Jeśli ich wartość przekracza 10.000 zł, to zgodnie z ustawą PIT muszą być amortyzowane. Powstaje pytanie, czy w tej sytuacji odpisy amortyzacyjne będą stanowiły koszty uzyskania przychodów?

Przykład 18
Pan Mikołaj zakup w całości z dotacji maszynę o wartości początkowej w kwocie 18.000 zł. W takim przypadku odpisy amortyzacyjne nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.
Przykład 19
Pani Lucyna zakupiła maszynę za kwotę 30.000 zł, którą w części sfinansowana dotacją w wysokości 10.000 zł a w części środkami własnymi w kwocie 20.000 zł. To oznacza, że od kwoty 20.000 zł pani Lucyna będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne.
Otrzymanie dotacji po rozpoczęciu odpisów amortyzacyjnych
Może się taka zdarzyć, że przedsiębiorca otrzyma dotację dopiero po zakupie środka trwałego. W takim przypadku najczęściej zostanie już rozpoczęte naliczanie odpisów amortyzacyjnych, które na zasadach ogólnych stają się kosztami uzyskania przychodów. Jak w takim razie postąpić, gdy po jakimś czasie dojdzie do zwrotu wydatków na zakup środka trwałego? W pierwszym momencie wydawałoby się właściwe zaliczenie dotacji do przychodów i jej opodatkowanie. Jednak jak się okazuje przepisy tego zabraniają (art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy PIT).

Zgodnie z przepisami (art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy PIT) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych od tej części ich wartości, która została zwrócona przedsiębiorcy w jakiejkolwiek formie

Od 2024 roku przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych sfinansowanych dotacją jeśli:

zaliczy dotację do przychodów,
złoży oświadczenie do dnia złożenia zeznania rocznego o zaliczeniu dotacji do przychodów.

Przedsiębiorca może, ale nie musi skorzystać z nowych rozwiązań, jest to rozwiązanie fakultatywne (art. 14 ust. 9 ustawy PIT)

Przychodem w działalności gospodarczej są dotacje, subwencje i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których, zgodnie z art. 22a–22o, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych

Przepis mówi wprost, że dotacje otrzymane, jako zwrot wydatków na zakup ŚT i WNiP nie stanowi przychodu podatkowego

Nie ma przepisu, który mówiłby wprost jak należy postąpić w takiej sytuacji. W jednym z wyroków WSA sygn. akt III SA/Wa 2698/15 z dnia 09.01.2017 r. zgodził się z przedsiębiorcą, że nie ma potrzeby wstecznego korygowania kosztów uzyskania przychodów od wydatków poniesionych na nabycie środków trwałych w sytuacji otrzymania zwrotu tych nakładów. Skutki ekonomiczne dopłaty wystąpiły przecież nie od momentu rozpoczęcia amortyzacji nabytego środka trwałego, ale jej otrzymania. Już tylko z tych powodów brak podstaw do wstecznego odnoszenia skutków podatkowych otrzymanej dopłaty na środek trwały.

W jednej z niedawno wydanych interpretacji podatkowych z dnia 9 października 2023 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.313.2023.1.MK można przeczytać, że ustawodawca uzależnił moment korekty kosztów od daty otrzymania faktury korygującej a w przypadku braku faktury innego dokumentu potwierdzającego przyczyny korekty. W sytuacji otrzymania dodatkowego dofinansowania jest to inny dokument potwierdzający przyczyny korekty, np. decyzja przyznająca dofinansowanie, czy zawarta umowa. W takim przypadku korekty należy dokonać w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano ten inny dokument.

Na kanwie tych rozstrzygnięć należałoby uznać, że otrzymanie dotacji po rozpoczęciu amortyzacji środka trwałego, skutkuje obowiązkiem skorygowania kosztów, ale na bieżąco, czyli w momencie, w którym przedsiębiorca będzie dysponował dokumentem potwierdzającym przyczynę korekty.

Amortyzacja samochodów osobowych

W prowadzonej działalności gospodarczej najczęściej nabywanych i wykorzystywanym środkiem trwałym jest samochód osobowy, bez którego chyba trudno wyobrazić sobie prowadzenie firmy. Dlatego tak ważna jest znajomość przepisów dotyczących amortyzowania samochodów osobowych.

Limit odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych wynosi:

225.000 zł – w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym lub napędzanego wodorem,
150.000 zł – pozostałe samochody osobowe

Metoda amortyzacji samochodu osobowego zależy przede wszystkim od decyzji przedsiębiorcy, który musi jednak pamiętać o pewnych wyłączeniach ustawowych

Do amortyzacji samochodów osobowych nie ma zastosowania:

metoda degresywna,
jednorazowa amortyzacja do kwoty 100.000 zł,
jednorazowa amortyzacja do kwoty 50.000 euro

Samochody osobowe mogą być amortyzowane według:

metody liniowej,
metody liniowej podwyższonej,
indywidualnych stawek

Przykład 20

Pani Sabina zakupiła samochód osobowy o wartości początkowej 80.000 zł i będzie go amortyzować metodą liniową. Stawka tej amortyzacji wynosi 20%, a to oznacza, że roczny odpis amortyzacyjny wynosi 16.000 zł, odpis miesięczny 1.333,33 zł.

Przykład 21

Pan Jakub zajmuje się wycinką drzew w warunkach terenowych, dlatego przysługuje mu przywilej skorzystania z amortyzacji liniowej przyspieszonej, to oznacza, że amortyzacja w skali roku wyniesie 28%. Wartość zakupionego samochodu osobowego wynosi 50.000 zł, co w skali roku pozwala na odpis amortyzacyjny w wysokości 14.000 zł, miesięczny odpis 1.166,67 zł.

Przykład 22

Pani Ilona kupiła używany powyżej 6 miesięcy samochód osobowy od swojego sąsiada za kwotę 30.000 zł. W takim przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, a to oznacza, że miesięczny odpis amortyzacyjny wyniesie 1.000 zł, roczny odpis wyniesie 12.000 zł.,/p>

Przykład 23

Pan Ignacy kupił samochód osobowy za kwotę 9.900 zł. W takim przypadku wartość nie przekracza 10.000 zł, co oznacza, że samochód można od razu zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów lub wpisać do ewidencji środków trwałych i dokonać jednorazowej amortyzacji, lub amortyzować na zasadach ogólnych.

Amortyzacja nieruchomości

Począwszy od 2022 roku jeśli chodzi o amortyzację nieruchomości, weszły w życie znaczące przepisy, które obecnie różnicują budynki mieszkalne i pozostałe. Do końca 2022 roku wiele osób, w tym nieprowadzących działalności gospodarczej, które wykorzystywały budynki mieszkalne w działalności lub najmie prywatnym, mogło dokonywać odpisów amortyzacyjnych i zaliczać je do kosztów uzyskania przychodów.

Od 1 stycznia 2023 roku nie można dokonywać odpisów amortyzacyjnych od budynków mieszkalnych, nawet tych nabytych do końca 2021 roku

Dużo osób kwestionuje wprowadzoną zmianę przepisów, podkreślając, że w ten sposób zostały naruszone prawa nabyte

W świetle wyroku TK, o którym pisaliśmy, można przypuszczać, że i w tym przypadku sprawą w końcu zajmie się Trybunał Konstytucyjny. Jednak do tego czasu należy pamiętać, że organy podatkowe nie pozwalają na zaliczanie odpisów amortyzacyjnych do kosztów

Pozostałe budynki i lokale, które nie mają charakteru mieszkalnych można amortyzować

Ważne!
Do amortyzacji budynków stosuje się metodę liniową, nie można stosować metody degresywnej

Jak wygląda amortyzacja środków trwałych w postaci budynków od 2023 roku, zostało szczegółowo opisane w podlinkowanej publikacji.

Amortyzacja a forma opodatkowania

Odpisy amortyzacyjne stanowią koszty uzyskania przychodów, o ile wybrali skalę podatkową i podatek liniowy. Jednak przedsiębiorcy nie mogą zapominać, że również na ryczałcie nalicza się odpisy amortyzacyjne.

Przedsiębiorcy, którzy wybrali ryczałt ewidencjonowany, mają obowiązek prowadzić Wykaz środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

Ważne!
Jeśli pierwotnie środek trwały był wpisany do ewidencji ŚT i WNiP, ponieważ przedsiębiorca prowadził PKPiR, to po zmianie formy opodatkowania na ryczałt cały czas są naliczane odpisy amortyzacyjne, pomimo tego, że nie stanowią kosztów uzyskania przychodów

Ponowna zmiana formy opodatkowania z ryczałtu na zasady ogólne spowoduje kontynuowanie naliczania odpisów amortyzacyjnych i ujmowanie ich w kosztach

Jeśli przedsiębiorca wybrał amortyzację metodą liniową, z początkiem roku może zmienić wysokość stawki amortyzacji, poprzez jej obniżenie lub podwyższenie w granicach przepisów

Amortyzacja 2025 – podsumowanie

W dzisiejszej publikacji poruszony został temat amortyzacji środków trwałych, opisane zostały metody amortyzacji i inne zagadnienia związane z tym tematem.

Przepisy dopuszczają kilka rodzajów amortyzacji:

metodę liniową,
metodę liniową przyspieszoną,
metodę degresywną,
według stawek indywidualnych,
jednorazową amortyzację.

Nie zawsze wybór konkretnej metody jest możliwy. Ustawodawca wprowadził wiele ograniczeń, szczególnie jeśli chodzi o amortyzację samochodów osobowych.

Zanim przedsiębiorca rozpocznie naliczanie odpisów amortyzacyjnych, musi ustalić wartość początkową środka trwałego, wpisać do ewidencji środków trwałych i dopiero może rozpocząć dokonywanie odpisów, które najczęściej stanowią koszty uzyskania przychodów. Wyjątkiem jest amortyzacja środków trwałych sfinansowanych dotacją.

W przypadku samochodów osobowych wprowadzone zostały limity odpisów amortyzacyjnych, co oznacza, że odpisy powyżej tych limitów nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów.

Stan prawny na dzień: 02.01.2025 r.