Analiza PEST – jako metoda na ocenę makrootoczenia przedsiębiorstwa

Muszą oni stawić czoła wielu wyzwaniom i dostosowywać się do nowych warunków. Na co dzień, niekiedy trudno spojrzeć na swoją sytuację z szerszej perspektywy i podjąć dobre decyzje. Wtedy pomocna może okazać się analiza PEST do oceny makrootoczenia firmy.

Czym jest analiza PEST?

Analiza PEST jest jednym z przydatnych narzędzi analizy strategicznej. Pozwala wyodrębnić czynniki zewnętrzne, które mają wpływ na kondycję przedsiębiorstwa oraz wskazuje na związane z nimi możliwości i zagrożenia. Można ją porównać do nieco bardziej rozbudowanej wersji analizy SWOT.

Sfera polityczna

Odnosi się do sytuacji polityczno-prawnej w kraju, gdzie znajduje się firma, a także na świecie. Należy tutaj zwrócić uwagę na panujące ustawodawstwo, system podatkowy. Przykładowo – przepisy ograniczające praktyki monopolistyczne mogą stanowić barierę dla dużych przedsiębiorstw o ugruntowanej pozycji rynkowej.

Sfera ekonomiczna

Dotyczy sytuacji ekonomicznej w kraju i na świecie − istotnymi czynnikami są m.in. PKB, inflacja, stopa bezrobocia, poziom stóp procentowych.

Sfera społeczna

Ten wymiar jest uwarunkowany poprzez kulturę, wyznawane wartości, demografię, wzorce konsumpcyjne itp.

Sfera technologiczna

W związku z intensywnym rozwojem technologii i innowacyjności, w coraz większym stopniu mają one znaczenie w działaniach strategicznych przedsiębiorstw.

Etapy analizy PEST

Zbadanie makrootoczenia firmy wymaga dokładnego researchu, aczkolwiek informacje, które jesteś w stanie z niego wyciągnąć z pewnością, są tego warte. Umożliwi Ci to nabranie obiektywnego spojrzenia i dostarczy rozwiązań na pojawiające się problemy.

1. Ustal, jaki jest przedmiot analizy − może być to konkretny sektor gospodarki, pomysł na biznes lub nowy produkt, usługa. Przede wszystkim istotne jest sprecyzowanie go, aby wiedzieć, gdzie i jakich informacji szukać.

2. Zdecyduj, jaki jest powód analizy − wejście na nowy rynek, zmiana dotychczasowej strategii, rozwiązanie problemu, czy rozpoznanie sytuacji rynkowej?

3. Zdobądź potrzebne dane − najlepiej, jeśli podzielisz proces szukania informacji na 4 wspomniane filary − polityczny, ekonomiczny, społeczny i technologiczny. Z uwagi na ich charakter, będą się one ze sobą często łączyć lub być od siebie zależne.

• Poznaj podłoże polityczno-historyczne − wydarzenia mające miejsce w przeszłości ukształtowały obecny stan branży. Z kolei ówcześnie partie rządzące, mogły wydawać decyzje bezpośrednio lub pośrednio wpływające na dany sektor gospodarki. Czy z perspektywy czasu zauważasz jakieś różnice w funkcjonowaniu przedmiotu badań (zmiana regulacji prawnych, podatkowych itp.)?
• Skorzystaj z ogólnodostępnych statystyk ekonomicznych i źródeł − wszelki wzrost gospodarczy lub recesja mogą tworzyć ważny kontekst w stosunku do sytuacji firmy. Sprawdź, jak na przestrzeni lat radziły sobie biznesy o podobnym profilu, aby nie popełniać tych samych błędów.
• Określ, jak wyglądają stosunki społeczne − jakie panują zachowania konsumenckie, trendy zakupowe, jak zmieniają się wyznawane wartości i poglądy. Możesz dowiedzieć się tego z m.in. raportów z badań opinii publicznej, a także własnych obserwacji.
• Zbadaj wpływ technologii − jakie rozwiązania technologiczne są wykorzystywane w danej branży, usłudze, produkcie? Czy pojawiły się w ostatnim czasie innowacje, którymi mógłbyś się zainspirować w tworzeniu własnej strategii?

4. Wyróżnij istotne czynniki dot. poszczególnych segmentów otoczenia – które z nich mają największy i najmniejszy wpływ na działanie organizacji?

5. Odpowiedz na pytanie, w jaki sposób wskazane czynniki wpływają na rozwój firmy. Jakie dostrzegasz szanse, a jakie zagrożenia?

Przykłady analizy PEST

Przykład 1. Własnoręczna produkcja świec sojowych

W zależności, na jaki rodzaj działalności zdecydujesz się na samym początku, takie wymogi formalne będziesz musiał/-a spełnić. Rozpoczynając własną działalność, nie ma konieczności jej rejestracji (jeżeli Twój dochód nie przekroczy połowy najniższej krajowej w danym roku kalendarzowym). Nie ma również obowiązku odprowadzania składek zdrowotnych. Jeżeli chcesz prowadzić działalność gospodarczą, masz obowiązek zgłosić jej istnienie do CEIDG, opłacać ZUS i nie posiadasz limitu przychodów.

Handel świecami wiąże się ze spełnieniem norm dotyczących rodzaju substancji, z których będziesz wytwarzać produkty i opisu właściwości każdego wyrobu. Dodatkowo należy dokonać wpisu do Bazy Danych Odpadowych, a także działać zgodnie z ustawą o opakowaniach i produktach w opakowaniach.

Wg Eurostatu Polska jest jednym z kluczowych eksporterów świec zapachowych. Duży wpływ na ich popularność miała pandemia, podczas której odnotowano większą sprzedaż tych dóbr. Pomimo to, domowe wyroby nie mają takiej siły przebicia i jednoosobowe działalności skupiają się głównie na rynku lokalnym. Niekoniecznie musi być to zła wiadomość − niskie koszty inwestycji mogą szybko się zwrócić pod warunkiem skutecznej promocji i trafienia do grupy docelowej.

Wraz z coraz większą świadomością ekologiczną, świece sojowe przyciągają uwagę osób, chcących troszczyć się o środowisko. Stanowią one dobrą alternatywę dla wyrobów parafinowych, jednakże w dalszym ciągu największą popularnością cieszą się te drugie.

Podstawowe materiały potrzebne do rozpoczęcia produkcji są ogólnodostępne, a ich koszt jest stosunkowo niski. Będziesz potrzebować podstawowych surowców, czyli wosku, olejków eterycznych, knotów, które umożliwią wytworzenie świec sojowych własnoręcznie. Sprzęt niezbędny do wyrobu świeczek zapewne już posiadasz w swojej kuchni, co oznacza mniejsze wydatki. Są to np. kuchenka mikrofalowa lub piekarnik, garnki (do podgrzewania wosku), szklane pojemniki, słoiki, termometr kuchenny. Z kolei skorzystanie z platformy e-commerce do stworzenia sklepu internetowego ułatwia proces zakupowy i pomoże Ci dotrzeć do większej grupy odbiorców.

Wnioski:

• warto opracować plan marketingowy promujący nasz biznes oraz świadomość ekologiczną;
• należy czuwać nad sprawnym działaniem sklepu − wprowadzać potrzebne zmiany, ulepszenia strony internetowej;
• w przypadku szybkiego rozwoju i większej liczby zainteresowanych naszymi usługami − rozważyć zatrudnienie pracowników do pomocy, co wiąże się z dopełnieniem formalności prawnych.

Przykład 2. Publiczna służba zdrowia

Stan opieki zdrowotnej jest silnie uzależniony od prowadzonej polityki danego państwa. Inwestowanie w ten obszar podnosi jakość leczenia pacjentów, umożliwia zakup potrzebnego sprzętu medycznego i leków oraz edukacji wykwalifikowanej kadry.

Czynniki takie jak wysokość stóp procentowych, poziom bezrobocia czy inflacja kształtują sytuację w sektorze. Osoby bezrobotne, nieposiadające ubezpieczenia zdrowotnego, nie mogą otrzymać pomocy w ramach bezpłatnej opieki medycznej. Niekorzystna sytuacja ekonomiczna odbija się również negatywnie na personelu medycznym (niskie płace, braki kadrowe, frustracja i zmęczenie).

W społeczeństwie można dostrzec pewne zmiany światopoglądowe dotyczące dbania o zdrowie. Ludzie coraz częściej poświęcają się poprawianiu swojej kondycji, uprawiając sport, wybierając zdrową żywność. Jest to pozytywne zjawisko, ponieważ im zdrowsze społeczeństwo, tym większe odciążenie służby zdrowia. Jednakże równocześnie może rosnąć zainteresowanie medycyną niekonwencjonalną, prowadzące do nieufności wobec lekarzy.

Prace badawcze nad nowymi lekami, wyrobami czy sprzętem medycznym w instytutach naukowych umożliwiają rozwój medycyny, która ma służyć społeczeństwu. Z drugiej strony placówki medyczne pracują na niezintegrowanych systemach informatycznych. Z tego powodu nie są w stanie zbierać i zestawiać danych pacjentów, co utrudnia pozyskiwanie wyników i diagnoz. W szpitalach brakuje specjalistycznego sprzętu, koniecznego do ratowania życia.

Wnioski:

• należy inwestować w nowe technologie, aby zmniejszyć koszty oraz zwiększyć dostępność i jakość opieki zdrowotnej − telemedycyna, sztuczna inteligencja, badania itp. Ze względu na państwowy charakter instytucji i zbyt niskie wydatki na ten sektor, jest to zadanie niezwykle trudne do realizacji;
• usprawnienie systemów informatycznych w celu uproszczenia biurokracji.

Przykład 3. Branża odzieżowa

Poważnym problemem w tym sektorze są warunki pracy w zakładach przemysłowych − zmuszanie do pracy nieletnich, nienormowany czas pracy, złe warunki pracy, które naruszają podstawowe prawa człowieka i pracownika.

Branża modowa oferuje wiele miejsc pracy, co napędza wzrost gospodarczy i rozwój. Popyt na oferowane produkty zależy od ogólnej sytuacji ekonomicznej w kraju, potrzeb konsumenckich oraz dochodów społeczeństwa.

Coraz częściej w przekazach medialnych mówi się o negatywnym zjawisku fast fashion, któremu powinno się przeciwdziałać oraz propaguje postawy dekonsumpcyjne. Jest to związane nie tylko z aspektami polityczno-prawnymi dotyczącymi nielegalnej pracy dzieci, ale również z większą świadomością ekologiczną.

Powszechną praktyką stała się sprzedaż on-line, która swój ostatni rozkwit przeszła podczas pandemii. Umożliwia to zwiększenie zasięgu terytorialnego biznesu oraz poszerzenie grupy potencjalnych klientów, którzy wcześniej nie mogli, nie chcieli nabywać dóbr w tradycyjny sposób.

Wnioski:

• warto inwestować w rozwój technologii − tworzenie łatwych w obsłudze stron internetowych, bieżące rozwiązywanie problemów informatycznych ze względu na dużą liczbę konsumentów kupujących zdalnie;
• należy podjąć działania zmierzające do ograniczenia niekorzystnych skutków branży odzieżowej na środowisko naturalne oraz opracowania odpowiedniej komunikacji marketingowej o tej tematyce;
• należy poprawić warunki pracy w przemyśle odzieżowym oraz przeciwdziałać nielegalnemu zatrudnianiu młodocianych.