Czym jest przetarg i jak wziąć w nim udział?

Przetarg – omówione zagadnienia:

Pokaż więcej ↓

Przetarg – najważniejsze informacje

Przetarg to nic innego jak działanie polegające na zaproszeniu różnych podmiotów (wykonawców) do składania ofert na wykonanie jakichś usług. Celem przetargu jest wyłonienie najlepszej dla zamawiającego oferty.

Przetarg uregulowany jest w:

ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny:
- w tejże ustawie wskazano, że umowa może być zawarta w drodze przetargu;
- przetarg ogłaszany jest w drodze ogłoszenia, w którym należy wskazać czas, miejsce, przedmiot oraz warunki przetargu albo wskazać sposób udostępnienia tych warunków;
- w warunkach aukcji albo przetargu można zastrzec, że przystępujący do aukcji albo przetargu powinien, pod rygorem niedopuszczenia do nich, wpłacić organizatorowi wadium;
- w trakcie przetargu składa się oferty;
- oferta złożona w toku przetargu przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta albo gdy przetarg został zamknięty bez wybrania żadnej z ofert;
- organizator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić uczestników przetargu na piśmie o wynikach przetargu albo o jego zamknięciu bez dokonania wyboru;
ustawie z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych:
- reguluje kwestie związane z przetargiem ograniczonym i nieograniczonym.

Rodzaje przetargów – prawo zamówień publicznych

Przetargi dzielą się na:

Nieograniczone – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy.
Ograniczone – to tryb udzielenia zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu, wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, a oferty mogą składać wyłącznie wykonawcy zaproszeni do składania ofert.

Przetarg nieograniczony

W obowiązku zamawiającego leży zapewnienie dostępu do specyfikacji warunków zamówienia na stronie prowadzonego postępowania. Dostęp do specyfikacji warunków zamówienia musi być:

bezpłatny,
pełny,
bezpośredni,
nieograniczony.

Specyfikacja warunków zamówienia musi zawierać następujące elementy:

nazwę oraz adres zamawiającego, numer telefonu, adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej prowadzonego postępowania;
adres strony internetowej, na której udostępniane będą zmiany i wyjaśnienia treści SWZ oraz inne dokumenty zamówienia bezpośrednio związane z postępowaniem o udzielenie zamówienia;
tryb udzielenia zamówienia;
opis przedmiotu zamówienia;
informację o przedmiotowych środkach dowodowych;
termin wykonania zamówienia;
podstawy wykluczenia;
informację o warunkach udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia;
wykaz podmiotowych środków dowodowych;
informacje o środkach komunikacji elektronicznej, przy użyciu których zamawiający będzie komunikował się z wykonawcami, oraz informacje o wymaganiach technicznych i organizacyjnych sporządzania, wysyłania i odbierania korespondencji elektronicznej;
informacje o sposobie komunikowania się zamawiającego z wykonawcami w inny sposób niż przy użyciu środków komunikacji elektronicznej;
wskazanie osób uprawnionych do komunikowania się z wykonawcami;
termin związania ofertą;
opis sposobu przygotowywania oferty;
sposób oraz termin składania ofert;
termin otwarcia ofert;
sposób obliczenia ceny;
opis kryteriów oceny ofert wraz z podaniem wag tych kryteriów i sposobu oceny ofert;
informacje o formalnościach, jakie muszą zostać dopełnione po wyborze oferty w celu zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego;
projektowane postanowienia umowy w sprawie zamówienia publicznego, które zostaną wprowadzone do umowy w sprawie zamówienia publicznego;
pouczenie o środkach ochrony prawnej przysługujących wykonawcy;
opis części zamówienia, jeżeli zamawiający dopuszcza składanie ofert częściowych;
liczbę części zamówienia, na którą wykonawca może złożyć ofertę, lub maksymalną liczbę części, na które zamówienie może zostać udzielone temu samemu wykonawcy, oraz kryteria lub zasady, mające zastosowanie do ustalenia, które części zamówienia zostaną udzielone jednemu wykonawcy, w przypadku wyboru jego oferty w większej niż maksymalna liczbie części;
wymagania dotyczące wadium, jeżeli zamawiający przewiduje obowiązek wniesienia wadium;
informacje dotyczące zabezpieczenia należytego wykonania umowy, jeżeli zamawiający przewiduje obowiązek jego wniesienia;
informacje dotyczące ofert wariantowych, w tym informacje o sposobie przedstawiania ofert wariantowych oraz minimalne warunki, jakim muszą odpowiadać oferty wariantowe, jeżeli zamawiający wymaga lub dopuszcza ich składanie;
maksymalną liczbę wykonawców, z którymi zamawiający zawrze umowę ramową, jeżeli zamawiający przewiduje zawarcie umowy ramowej;
informację o przewidywanych zamówieniach, jeżeli zamawiający przewiduje udzielenie takich zamówień;
informacje dotyczące przeprowadzenia przez wykonawcę wizji lokalnej lub sprawdzenia przez niego dokumentów niezbędnych do realizacji zamówienia, jeżeli zamawiający przewiduje możliwość albo wymaga złożenia oferty po odbyciu wizji lokalnej lub sprawdzeniu tych dokumentów;
informacje dotyczące walut obcych, w jakich mogą być prowadzone rozliczenia między zamawiającym a wykonawcą, jeżeli zamawiający przewiduje rozliczenia w walutach obcych;
informację o uprzedniej ocenie ofert, jeżeli zamawiający przewiduje odwróconą kolejność oceny;
informację o przewidywanym wyborze najkorzystniejszej oferty z zastosowaniem aukcji elektronicznej wraz z informacjami, jeżeli zamawiający przewiduje aukcję elektroniczną;
informacje dotyczące zwrotu kosztów udziału w postępowaniu, jeżeli zamawiający przewiduje ich zwrot;
wymagania w zakresie zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, jeżeli zamawiający przewiduje takie wymagania;
wymagania w zakresie zatrudnienia osób, jeżeli zamawiający przewiduje takie wymagania;
informację o zastrzeżeniu możliwości ubiegania się o udzielenie zamówienia wyłącznie przez wykonawców, jeżeli zamawiający przewiduje takie wymagania;
informację o obowiązku osobistego wykonania przez wykonawcę kluczowych zadań, jeżeli zamawiający dokonuje takiego zastrzeżenia;
wymóg lub możliwość złożenia ofert w postaci katalogów elektronicznych lub dołączenia katalogów elektronicznych do oferty.

Termin składania ofert nie może być krótszy niż 35 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej.

Zamawiający może wyznaczyć termin składania ofert krótszy niż termin, nie krótszy jednak niż 15 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej, w przypadku:

opublikowania wstępnego ogłoszenia informacyjnego, o ile zawierało ono wszystkie informacje wymagane dla ogłoszenia o zamówieniu, w zakresie, w jakim były one dostępne w chwili publikacji wstępnego ogłoszenia informacyjnego, które zostało przekazane do publikacji Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej lub zamieszczone na stronie internetowej zamawiającego na co najmniej 35 dni i nie więcej niż 12 miesięcy przed dniem przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej;
pilnej potrzeba udzielenia zamówienia i skrócenie terminu składania ofert jest uzasadnione.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, że „W przetargu nieograniczonym ogłoszenie o zamówieniu ma charakter zaproszenia do składania ofert i w odpowiedzi na nie oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. Pomimo jednak otwartości tego trybu wykonawcy, aby uzyskać zamówienie, muszą w złożonych ofertach udowodnić zamawiającemu, aby mógł wybrać ich ofertę, że nie podlegają wykluczeniu na podstawie okoliczności określonych w ogłoszeniu o zamówieniu lub dokumentach zamówienia, oraz potwierdzić, że spełniają również, jeżeli były określone w tych dokumentach, warunki udziału w postępowaniu” [por. E. Wiktorowska [w:] A. Gawrońska-Baran, A. Wiktorowski, P. Wójcik, E. Wiktorowska, Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2024, art. 132].

Przetarg ograniczony

W przetargu ograniczonym mają zastosowanie zasady takie jak w przetargu nieograniczonym, z tym że specyfikacja warunków zamówienia musi dodatkowo zawierać:

informację o etapach postępowania, na których wykonawcy będą obowiązani do składania wszystkich lub niektórych podmiotowych środków dowodowych, jeżeli zamawiający przewiduje taką możliwość;
informację, czy zamawiający przewiduje możliwość ograniczenia liczby wykonawców, których zaprosi do składania ofert wraz z podaniem liczby wykonawców oraz kryteriów selekcji;
opis sposobu przygotowywania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu;
sposób oraz termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu.

Termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu:

nie może być krótszy niż 30 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej;
jeśli zachodzi konieczność udzielenia zamówienia, to zamawiający po należytym uzasadnieniu może wyznaczyć krótszy termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, jednak nie krótszy niż 15 dni od dnia przekazania ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej.

Zamawiający odrzuca wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przetargowym, w następujących przypadkach:

gdy wniosek został złożony po terminie;
gdy wniosek został złożony przez wykonawcę:
- podlegającego wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia,
- niespełniającego warunków udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia,
- który nie złożył w przewidzianym terminie oświadczenia lub podmiotowego środka dowodowego, potwierdzających brak podstaw wykluczenia lub spełnianie warunków udziału w postępowaniu, innych dokumentów lub oświadczeń;
jest niezgodny z przepisami ustawy;
jest nieważny na podstawie odrębnych przepisów;
nie został sporządzony lub przekazany w sposób zgodny z wymaganiami technicznymi oraz organizacyjnymi sporządzania lub przekazywania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu przy użyciu środków komunikacji elektronicznej określonymi przez zamawiającego.

Dodatkowo:

zamawiający może ograniczyć liczbę wykonawców zapraszanych do składania ofert, których wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie podlegały odrzuceniu, o ile liczba ta jest wystarczająca, aby zapewnić konkurencję i nie jest mniejsza niż 5;
zaprasza jednocześnie do składania ofert wykonawców, których wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu nie podlegały odrzuceniu, a w przypadku ustalenia kryteriów selekcji, zaprasza wykonawców, którzy spełniają te kryteria, w liczbie ustalonej przez zamawiającego;
zaproszenie do składania ofert powinno zawierać:

nazwę oraz adres zamawiającego, numer telefonu, adres poczty elektronicznej oraz strony internetowej prowadzonego postępowania;
numer opublikowanego ogłoszenia o zamówieniu;
adres strony internetowej, na której dostępna jest SWZ oraz jej ewentualne zmiany i wyjaśnienia treści SWZ, a także inne dokumenty zamówienia bezpośrednio związane z postępowaniem o udzielenie zamówienia;
informację o podmiotowych środkach dowodowych, które należy załączyć do oferty, jeżeli zamawiający przewiduje wymóg składania wybranych lub wszystkich podmiotowych środków dowodowych na etapie składania ofert;
sposób i termin składania ofert oraz język lub języki, w jakich muszą one być sporządzone, a także termin otwarcia ofert;
termin związania ofertą.

Termin składania ofert nie może być krótszy niż 30 dni od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert.

Tryb podstawowy przetargu

Zamawiający udziela zamówienia w trybie podstawowym, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy.

Następne zamawiający:

wybiera najkorzystniejszą ofertę bez przeprowadzenia negocjacji albo
może prowadzić negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert, o ile przewidział taką możliwość, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert dodatkowych albo
prowadzi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych.

Strony przetargu

Zamawiający – osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
Wykonawca – należy przez to rozumieć osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która oferuje na rynku wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług lub ubiega się o udzielenie zamówienia, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego.

Przedmiot przetargu

Przedmiotem przetargu nie mogą być:

usługi arbitrażowe lub pojednawcze;
określone usługi prawne;
usługi badawczo i rozwojowe (pod określonymi warunkami);
nabywanie własności lub innych praw do istniejących budynków lub nieruchomości;
usługi finansowe związanych z obrotem papierami wartościowymi;
zawieranie umów pożyczek i kredytów;
usługi w dziedzinie obrony cywilnej;
nabywanie uprawnień do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji;
produkcja lub handel bronią, amunicją lub materiałami wojennymi.

Jak sprawdzić kto wygrał przetarg?

Zamawiający w terminie 30 dni od dnia zakończenia postępowania o udzielenie zamówienia zamieszcza w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o wyniku postępowania zawierające informację o udzieleniu zamówienia lub unieważnieniu postępowania.

Kto może wziąć udział w przetargu?

W przetargu mogą wziąć udział wykonawcy, czyli osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które oferują na rynku wykonanie robót budowlanych lub obiektu budowlanego, dostawę produktów lub świadczenie usług lub ubiegają się o udzielenie zamówienia, złożyli ofertę lub zawarli umowę w sprawie zamówienia publicznego, którzy jednocześnie:

posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności;
posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie;
są w dobrej sytuacji finansowej;
nie podlegają wykluczeniu z procedury składania zamówień;
spełniają warunki udziału w postępowaniu, o ile zostały one określone przez zamawiającego.

Podsumowanie

Niewątpliwie temat przetargów jest tematem złożonym, jednakże w tymże zakresie najważniejsze jest, aby zapamiętać, że:

zamówienia publiczne, to inaczej przetargi, które zawierane są pomiędzy przedsiębiorcami (podmiotami publicznymi) a wykonawcami;
każda osoba fizyczna bądź prawna może wziąć udział w przetargu, ale trzeba jeszcze spełnić dodatkowe warunki określone przez zamawiającego;
zasady przeprowadzania przetargów określa ustawa Prawo Zamówień Publicznych;
najważniejszym dokumentem jest specyfikacja zamówień publicznych, która przygotowuje zamawiający;
zamawiający może zażądać od przystępującego do przetargu wadium;
przetargi są ogłaszane w Biuletynach Informacji Publicznej albo na stronach internetowych podmiotów, które je organizują – tam również są ogłaszane wyniki przetargów.