Cykl życia organizacji – czym jest? Etapy cyklu życia firmy

W tym przypadku odnosi się on do działalności firmy i jest to przydatne narzędzie wspierające procesy decyzyjne. Jeśli chcesz dowiedzieć się, kiedy powinieneś wprowadzać zmiany w swojej organizacji, przeczytaj poniższy artykuł!

Czym jest cykl życia organizacji?

W trakcie swojego funkcjonowania, przedsiębiorstwa przechodzą przez kilka etapów, które można określić mianem cyklu życia organizacji. W zależności od warunków wewnętrznych oraz zewnętrznych zachodzą w niej zmiany, które mogą prowadzić do sukcesu albo upadku. Pojęcie wiąże się z cyklem życia produktu, którego znajomość również umożliwia wykorzystanie potencjału firmy i maksymalizację zysków.

Etapy cyklu życia organizacji

Poniżej przedstawione 4 fazy mogą być różnie rozłożone w czasie. Każda z nich wymaga innego sposobu zarządzania i alokacji kapitału finansowego.

Koncepcja i wejście na rynek

Początkiem każdego przedsiębiorstwa jest pomysł na biznes i skonstruowanie modelu organizacji, który jest niezbędny do realizacji postawionych celów. To etap badania swoich możliwości, spełniania warunków formalnych, pozyskiwania źródeł finansowania (np. z programów UE, pożyczek, środków własnych) lub inwestorów. Wiąże się to również z określeniem potrzeb rekrutacyjnych. W tej fazie ryzyko niepowodzenia jest największe, ponieważ firma musi zmierzyć się z niskimi zyskami, trudnościami z dotarciem do grupy docelowej, konkurencją.

Wzrost

Pokonanie początkowych przeszkód przejawia się poprzez wzrost zainteresowania konsumentów i zwiększoną sprzedaż. Przepływ środków pieniężnych i rentowność stają się dodatnie. Jednocześnie rywalizacja jest coraz bardziej zaciekła, dlatego warto zwrócić uwagę na podniesienie standardów obsługi klienta, poprawę efektywności procesów. Ostrożnie dysponuj swoim budżetem – początkowy sukces zawsze napawa entuzjazmem i chęcią inwestycji w dalsze przedsięwzięcia, jednak niekiedy możesz mieć zaburzoną percepcję sytuacji. Nie zwiększaj gwałtownie wydatków, które w razie pogorszenia sytuacji na rynku staną się Twoimi długami. W celu zabezpieczenia się na przyszłość pomyśl o stworzeniu stabilnego produktu, który przynosiłby Ci stały dochód. W razie nieprzewidzianej sytuacji, która mogłaby pogorszyć efektywność firmy, będziesz mieć alternatywne źródło zysku. Przeanalizuj swoją konkurencję (zwłaszcza podmioty będące na podobnym etapie cyklu co Twój), z którą mógłbyś/-abyś nawiązać koopetycję. Wymiana doświadczeń, wiedzy i połączenie swoich usług może pomóc w stworzeniu nowej wartości na rynku, z której skorzystają obie strony.

Dojrzałość

Okres ten cechuje się osiągnięciem stabilności finansowej i równowagi. Firmie udało się zdobyć zaufanie konsumentów i stworzyć pozytywny wizerunek. Natomiast przesadne poczucie bezpieczeństwa może być zdradliwe. Z uwagi na rosnące nasycenie rynku, coraz trudniej osiągać zyski porównywalne do fazy intensywnego rozwoju. Zbagatelizowanie tego momentu może doprowadzić do przejęcia dominacji przez rywali i wywierania presji cenowej. Warto szukać sposobów na dywersyfikację, rozszerzenie swojej oferty, wchodzić na nowe rynki i inwestować w innowacje.

Spadek

W finalnym etapie przedsiębiorstwo doświadcza stagnacji i zaczyna przynosić straty. Pierwsze symptomy nieprawidłowości w systemie zarządzania można zauważyć w np. złej organizacji pracy, niezadowoleniu pracowników, lecz są one często pomijane lub celowo ignorowane. Dopiero w momencie ujemnego wyniku finansowego, wzrostu zobowiązań i zadłużenia, problem staje się widoczny i mogą być podejmowane próby zapobiegania, na które może być za późno. Nie powinno dopuszczać się do takiej sytuacji, albowiem grozi to kryzysem, a nawet upadkiem firmy. Aby uniknąć obniżenia poziomu przychodów należy regularnie monitorować wszystkie obszary swojej działalności i wprowadzać zmiany, gdzie jest to konieczne. Przedsiębiorstwo musi inwestować w polepszanie swojego zaplecza technologicznego, procesów, szukać dodatkowej grupy klientów, proponować ulepszenia istniejącej oferty lub stworzyć całkowicie nową.

Od czego zależy cykl życia organizacji?

Czas przebywania w danym cyklu życia wynika z szeregu czynników otoczenia zewnętrznego, jak i postępowania osób decyzyjnych wewnątrz struktur organizacyjnych. Do tych głównych należą np.:

• Wielkość i zasoby (ludzkie, finansowe, technologiczne itd.) przedsiębiorstwa;
• Specyfika branży, w której funkcjonuje firma;
• Przepisów prawa, które obowiązują daną firmę;
• Stylu zarządzania kierownictwa.

Kiedy wprowadzać zmiany w organizacji?

Zaniedbanie określonych aspektów działalności na etapie tworzenia strategii może nieść ze sobą nieprzyjemne konsekwencje. Wprowadzanie gwałtownych zmian, gdy problemy zaczynają narastać, jest niezwykle trudne i obciążone ryzykiem niepowodzenia. W związku z tym warto przemyśleć tę kwestię, określając cele i misję przedsiębiorstwa. Wcześniej przygotowany plan działania będzie pełnić funkcję „deski ratunkowej”, gdy zajdzie taka potrzeba.

Najczęstszym scenariuszem jest wymuszenie wdrożenia modyfikacji przez zauważenie rosnących strat – mniejsze zyski, utrata klientów na rzecz konkurencji itd. Próba identyfikacji przyczyn takiej sytuacji jest wykonywana wtedy w pośpiechu, aby szybko zareagować i zatrzymać tendencję spadkową. Przez to, Twoja ocena będzie niekompletna i dobrane działania nieadekwatne do problemu. Zamiast tego reorganizacja powinna mieć miejsce, gdy zauważysz pierwsze symptomy niesprawnego systemu i dostosowana być pod względem celów biznesowych do wyzwań na rynku.

Każdy cykl życia organizacji wymaga odpowiedniej kontroli i nadzoru, aby w ten sposób wykorzystywać okazje do gwałtownego rozwoju i ekspansji oraz ustrzec się przed nadmierną stagnacją, mogącą zwiastować regres i bankructwo.

Przykład cyklu życia organizacji – Kodak

Wejście na rynek

Kodak intensywnie inwestował w rozwój innowacji, zapewniając szereg nowych wynalazków i rozwiązań. Były to np. film na rolkach 35 mm, stworzenie pierwszego amatorskiego filmu Kodachrome. Kolejne sukcesy doprowadziły do stworzenia sieci laboratoriów, których zadaniem były prace badawczo-rozwojowe na rzecz przedsiębiorstwa. Upowszechnienie w 1900 r. aparatu Brownie, który sprzedawano po tak niskiej cenie, iż niemal każdy mógł sobie na niego pozwolić, co znacznie spopularyzowało sztukę fotografii wśród społeczeństwa.

Dojrzałość

W czasie I wojny światowej firma stworzyła aparat wykorzystywany w lotnictwie wojskowym taśmę filmową do nagrywania obrazu wraz z dźwiękiem. Na początku XX w. Przewaga konkurencyjna Kodaka czyniła go pionierem w branży. W 1962 r. zatrudnionych w tamtym okresie było ponad 75 000 osób, a sprzedaż na terenie Stanów Zjednoczonych wyniosła miliard dolarów. Jednakże w latach 90. coraz bardziej swoją obecność zaznaczali inni gracze rynkowi.

Spadek

Już 10 lat później Kodak był zagrożony przez zignorowanie potencjału fotografii cyfrowej. Firma w dalszym ciągu skupiała większość swoich działań i zasobów w tradycyjnych rozwiązaniach, co stało się świetną szansą dla takiej konkurencji jak Nikon, Samsung, Canon. Rozpraszaczem uwagi były również wojny patentowe, które Kodak toczył z m.in. Apple, Sony czy LG. Paradoksalnie, inicjator ważnych zmian w dziejach technologii zawinił, tracąc szansę na przejście z branży tradycyjnej do branży fotografii cyfrowej. Kierownictwo okazało się zbyt przywiązane do starej technologii i nie chciało podjąć wysiłku wdrożenia zmian, podczas gdy konkurencja opracowywała nowe produkty i oferty.