Czym jest akredytywa i jakie ma funkcje?

Jednym ze sposobów zwiększenia bezpieczeństwa handlu międzynarodowego jest akredytywa. Na czym ona polega i jakie są jej funkcje? Sprawdźmy!

Co to jest akredytywa?

Akredytywa jest formą bankowego zabezpieczenia transakcji pomiędzy sprzedawcą a kupującym. Ma na celu ograniczenie ryzyka, które może mieć miejsce w chwili niewypłacalności, opóźnień zapłaty itd. Działanie tego instrumentu finansowego polega na przeznaczeniu danej sumy pieniężnej z rachunku bankowego kupującego, aby trafiły do sprzedawcy. Zapewnia to gwarancję zapłaty i chroni obie strony umowy przed niespełnieniem warunków zawartej umowy.

Rozpoczęcie procesu jest uzależnione od oceny banku i dostarczonych przez firmę dokumentów, świadczących o jej wiarygodności. Kupujący składa wniosek o akredytywę w banku otwierającym, który po uzgodnieniu warunków akredytywy, zajmuje określoną kwotę na rachunku zleceniodawcy. Następnie powiadamia sprzedawcę i jego bank pośredniczący, po pozytywnej finalizacji transakcji, przelewa mu ustaloną kwotę.

Kiedy warto użyć akredytywy?

Akredytywa to dobre rozwiązanie dla przedsiębiorców w sytuacjach, gdy:

• Eksportują dostawy o wysokiej wartości;
• Rozpoczynają współpracę z nowym kontrahentem lub mają wątpliwości, czy wywiąże się on z zobowiązania;
• Zależy im na bezpiecznej transakcji, bez ryzyka finansowego;
• Wkraczają na nowy rynek;
• Stosują w swojej firmie strategię global sourcing.

Funkcje akredytywy

Jakie funkcje możemy wyróżnić w przypadku tego typu dokumentu? W dużej mierze zależy to od ustaleń pomiędzy stronami umowy, jednak co do zasady są to np.:

• W większości przypadków jest nieodwołalna, co oznacza, że treść umowy nie może być zmieniona lub odwołana bez zgody stron transakcji;
• Funkcja gwarancyjna – zapewnia dostarczenie towaru do importera, a eksporterowi otrzymanie zapłaty za spełnienie warunków umowy;
• Posiada termin ważności;
• Zbywalność – strony mogą przenieść prawa wynikające z akredytywy na osobę trzecią, aby to ona dokonała płatności.

Rodzaje akredytywy

Istnieje wiele rodzajów akredytywy, najpowszechniejszy ich podział został ujęty w art. 85 i 86 ustawy Prawo bankowe. Wyróżnia się w nich 2 rodzaje akredytyw – pieniężną i dokumentową.

• Akredytywa pieniężna charakteryzuje się tym, że bank pośredniczący przekazuje środki pieniężne sprzedającemu, a bank otwierający zwraca kwotę zobowiązania.
• Akredytywa dokumentowa opiera się na zweryfikowaniu niezbędnej dokumentacji firmy sprzedającej przez bank otwierający. Po pozytywnym rozpatrzeniu zobowiązuje się on do zapłaty mu ustalonej kwoty.

Jakie inne rodzaje możemy wyróżnić? Są to akredytywy:

• Akceptacyjne – bank kupującego przyjmuje weksel z poleceniem zapłaty sprzedającemu, co skutkuje również wygaśnięciem akredytywy;
• Negocjacyjne – bank sprzedawcy sprawdza poprawność dostarczonych dokumentów i wypłaca mu pieniądze dostarczone przez kupującego;
• Gotówkowe – obowiązek zapłaty następuje niezwłocznie po akceptacji dokumentów dostarczonych przez sprzedawcę;
• Z odroczoną płatnością – po akceptacji dokumentów wyznacza się termin spłaty zobowiązania;
• Nieodwołalne – nie jest możliwe wprowadzanie zmian lub odwołanie umowy;
• Odwołalne – bank otwierający może zmieniać warunki umowy lub ją odwołać, dopóki nie zaakceptuje dostarczonej dokumentacji;
• Odnawialne – wykorzystywana w przypadku cyklicznych dostaw.

Zalety i wady akredytywy

Jakie zalety i wady można zauważyć w tym rozwiązaniu? Za zalety uznaje się przede wszystkim:

• Minimalizację ryzyka nieotrzymania zapłaty za towar, opóźnień albo otrzymania niepełnowartościowego towaru;
• Umożliwienie negocjacji korzystniejszych warunków transakcji;
• Jest zabezpieczeniem w przypadku niewypłacalności, bankructwa lub odstąpienia od umowy przez kontrahenta.

Jakie są zatem wady zawarcia akredytywy?

• Generują kolejne koszty – banki pobierają prowizję od świadczonych usług;
• Ma termin ważności, co oznacza, że transakcja musi zostać sfinalizowana do wyznaczonej daty. W przeciwnym razie mogą wystąpić komplikacje na tle prawnym, a wiadomo również, iż istnieje wiele czynników, które mogą przeszkodzić w realizacji warunków umowy na czas.

Dokumenty niezbędne do przeprowadzenia akredytywy

Najczęstszymi dokumentami uwzględnionymi w umowie akredytywy są:

• Faktura handlowa;
• Dokumenty potwierdzające ilość i cechy dostarczanego towaru, certyfikaty jakości;
• Dokumentacja przewozowa;
• Polisa ubezpieczeniowa.

Koszty akredytywy

Banki pobierają opłaty za świadczenie akredytywy i są one uzależnione od wartości danej transakcji, czasu trwania umowy itp. Każda instytucja ustala indywidualnie koszt tej usługi, choć zazwyczaj ustala się określony procent wartości całego kredytu (zwykle do 0,3%).

Podsumowanie

Akredytywa jest to jedna z metod zmniejszania ryzyka w firmie, w szczególności opłacalnej w przypadku dużych transakcji międzynarodowych. Dzięki niej strony umowy mają dosyć dużą dowolność w ustalaniu korzystnych dla siebie warunków, aby dbać o swoje interesy i sukcesywnie rozszerzać sieć kontaktów biznesowych. Jednakże przed wybraniem takiego rozwiązania, warto dokonać precyzyjnej analizy ryzyka, aby upewnić się, czy jest to dobra opcja dla Twojego biznesu. Więcej o niej, dowiesz się z tego artykułu!