Czym jest polisolokata? Kluczowe informacje

Co to polisolokata?

Polisolokata to szczególny rodzaj długoterminowego instrumentu finansowego, będąca połączeniem ubezpieczenia na życie i produktu inwestycyjnego na rzecz UFK (Ubezpieczeniowego Funduszu Kapitałowego). Miała być to odpowiedź i sposób na obniżenie wysokości podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatek Belki). Umowa miała na celu zabezpieczenie konsumenta w razie wypadku, choroby czy śmierci oraz miała charakter inwestycyjny.

Ubezpieczyciel oferował umowę ubezpieczenia, a w przypadku upływu okresu trwania umowy – obiecano wypłacić wartość wniesionej kwoty, powiększoną o ustaloną premię.

Posiadanie jej wiązało się z koniecznością opłaty comiesięcznych składek i prowizji w czasie trwania zawartej umowy. Nieopłacenie trzech takich wpłat bądź wycofanie środków z polisolokaty groziło obciążeniem ubezpieczonego opłatą likwidacyjną, która wynosiła nawet 100% zainwestowanych środków.

Ustanowienie opłaty likwidacyjnej nie jest niezgodne z prawem, jednak wg UOKik została uznana za wygórowaną i działającą na niekorzyść konsumentów. Prowadziła bowiem do utraty wszystkich zainwestowanych pieniędzy w polisolokatę.

Warto dodać, iż pobieranie tego rodzaju opłat jest niedozwolone, o czym mowa w art. 830 kodeksu cywilnego:

§ 1. Przy ubezpieczeniu osobowym ubezpieczający może wypowiedzieć umowę w każdym czasie z zachowaniem terminu określonego w umowie lub ogólnych warunkach ubezpieczenia, a w razie jego braku – ze skutkiem natychmiastowym.

Polisolokaty były przedstawiane jako bezpieczny sposób inwestowania, podkreślając jedynie jego zalety, natomiast pomijając aspekt możliwego ryzyka oraz wysokich opłat likwidacyjnych.

Jak wycofać się z polisolokaty?

Jakie kroki powinieneś podjąć, jeżeli jesteś jedną z osób, która zdecydowała się na polisolokatę i napotyka trudności w odzyskaniu pieniędzy?

1. Zwróć się do UOKiK, który oceni Twoją sytuację pod kątem prawnym i przeanalizuje zawartą umowę.
2. Złożenie reklamacji umowy u ubezpieczyciela – oprócz wniosku z rozwiązaniem polisolokaty, warto umieścić również wezwanie do zwrotu wpłaconych składek oraz wydanie dokumentów ubezpieczeniowych.
3. Jeśli poprzedni krok nie przyniesie skutku, należy złożyć pozew i dochodzić swoich roszczeń na drodze sądowej. Jeśli sąd wyda przychylny Ci wyrok, możliwe jest odzyskanie całości zainwestowanych pieniędzy. Możesz również uzyskać odszkodowanie. Przeważnie wyroki sądów są korzystne dla konsumentów. Umowy polisolokat były sformułowane w często niezrozumiały i zawiły sposób dla zwykłego obywatela. Spisane formalnym, prawniczym językiem oraz nieprzekazujące wystarczającej ilości informacji o tym instrumencie. Było to przesłanką do uznania nieważności owych umów.

Przedawnienie terminu opłaty likwidacyjnej

Istotną kwestią, o której należy wspomnieć, jest zmiana przepisów odnośnie terminu przedawnienia opłaty likwidacyjnej. Składając reklamację umowy do ubezpieczyciela, konsumenci często otrzymują odpowiedź, iż możliwość wnoszenia roszczeń mija po 3 latach. Powołują się oni na art. 819 § 1 kodeksu cywilnego. Występuje tutaj jednak pewna nieścisłość, na którą zwrócił uwagę Sąd Najwyższy – przepis odnosi się wyłącznie do umowy ubezpieczenia, a nie do polisolokaty, więc w tej sytuacji nie ma on zastosowania.

W związku z nowelizacją kodeksu cywilnego termin przedawnienia umów zawartych przed 9 lipca 2018 roku wynosi 10 lat, a po tej dacie – 6 lat. Mówi o tym art. 118 KC. To oznacza, iż sytuacja poszkodowanej osoby będzie uzależniona od momentu zawarcia umowy z firmą ubezpieczeniową czy bankiem.

Unieważnienie polisolokaty

Określenie nieważności jakiejkolwiek umowy, w tym również polisolokaty wymaga wyszczególnienia ku temu przesłanek. Unieważnienie umowy będzie mieć dla konsumenta kluczowe znaczenie, gdyż taka decyzja oznacza gwarancję zwrotu przeznaczonych środków finansowych na opłatę likwidacyjną lub inne składki. Zatem jakich klauzuli niedozwolonych należy szukać w takich umowach?

• Klauzule zawierające postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości się zapoznać przed zawarciem umowy;
• Przepisy ograniczające odpowiedzialność wobec konsumenta za wyrządzone szkody oraz nieprawidłowe wykonanie zobowiązania;
• Przepisy wyłączające obowiązek zwrotu środków konsumentowi za niespełnienie zobowiązania;
• Klauzule pozwalające na przenoszenie praw i obowiązków bez zgody i wiedzy konsumenta;
• Klauzule nakładające obowiązek zapłaty w przypadku wypowiedzenia umowy przez konsumenta;
• Przepisy uniemożliwiające żądanie zwrotu środków finansowych w przypadku wypowiedzenia umowy;
• Przepisy nadające ubezpieczycielowi prawo do wiążącej interpretacji prawa;
• Klauzule nakazujące, w przypadku odstąpienia od umowy lub niewykonania zobowiązania, zapłaty rażąco wygórowanej kary pieniężnej.

Aby unieważnić umowy zawierające klauzule niedozwolone (abuzywne), powołuje się na art. 405 i 410 kodeksy cywilnego:

• Art. 405 KC Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.
• Art. 410 KC Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Podsumowanie

Zjawisko polisolokat pokazuje, jak ważna jest dokładna analiza wszelkich instrumentów finansowych. Zagrożenia związane z niepewnymi, ryzykownymi ofertami inwestycyjnymi są wciąż aktualnym problemem. Dlatego też warto przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji, zaczerpnąć wiedzy na dany temat we własnym zakresie lub u doświadczonego doradcy finansowego.