System emerytalny. Czym jest tajemniczy II filar?

Otwarty fundusz emerytalny, funkcjonujący w języku potocznym pod nazwami: “fundusz emerytalny”, “OFE”, “drugi filar” po 1999 roku stał się jednym z najbardziej owianych mitami pojęć. Postaramy się przybliżyć Państwu tą tematykę.

Trzy filary

Rok 1999 przyniósł reformę systemu emerytalnego, który obecnie składa się z trzech zasadniczych części, zwanych “filarami”.

I filar

To ZUS – tylko jedna państwowa instytucja, nie mamy wpływu na jej wybór. Oszczędności w I filarze nie są inwestowane – są przeznaczane na bieżące wypłaty z ZUSu.

II filar

To właśnie OFE – obecnie kilkanaście funduszy, do których przystąpienie jest obowiązkowe dla osób urodzonych po 31 grudnia 1968r. Żaden OFE nie jest państwową instytucją, wszystkie są zarządzane przez prywatne podmioty – powszechne towarzystwa emerytalne. Drugą podstawową różnicę w stosunku do składek pozostających w ZUSie stanowi fakt, że kwoty zgromadzone w OFE są inwestowane i dziedziczone. Działalność funduszy emerytalnych jest szczegółowo uregulowana i poddana państwowemu nadzorowi. Do II filaru trafiają środki w wysokości 7,3% podstawy składki.

III filar

To po prostu wszystkie inne sposoby na zabezpieczenie środków po przejściu na emeryturę – dobrowolne. Składają się na niego głównie pracownicze programy emerytalne (PPE) a także indywidualne konta emerytalne (IKE). Zasadniczo II i III mają ten sam cel – zapewnić swoim członkom środki po zakończonym okresie inwestowania, stąd wiele osób myli OFE i różnego typu fundusze inwestycyjne. Do OFE od 1999 roku spływa część podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. Najpierw oczywiście składki są gromadzone przez ZUS, który jest zobowiązany przekazać je dalej. W przeciwieństwie do reszty opłacanych składek, kwoty gromadzone przez ubezpieczonych nie są wypłacane na rzecz innych ubezpieczonych. Powinny być gromadzone na kontach przypisanych do każdego ubezpieczonego w różnych OFE i inwestowane na jego rzecz. Kwot wpłaconych do OFE nie możemy wypłacić na doraźne cele. Taką możliwość oferują wyłącznie fundusze III filaru.

Wybór OFE

Osoby, które urodziły się po 31 grudnia 1968r. i podejmują po raz pierwszy czynności, które skutkują opłacaniem składek na ubezpieczenie emerytalne (pierwsza praca, umowa zlecenia, działalność gospodarcza), mają 7 dni na wybór OFE. W praktyce jednak okres wyboru znacznie się przedłuża. Osobom, które nie wybiorą OFE do 10 stycznia lub 10 lipca, zostanie losowo przydzielony jeden z funduszy emerytalnych działających na polskim rynku – ZUS wybierze za nas. Losowanie OFE jest przeprowadzane dwa razy do roku – w ostatnich dniach roboczych stycznia i w lipca. Losowanie do OFE nie dotyczy oczywiście uczniów i studentów przed 26. rokiem życia, podejmujących pracę w ramach umowy zlecenia, umowy o dzieło lub którzy rozpoczęli studia doktoranckie. Niestety nie możemy liczyć na to, że trafimy do największego funduszu emerytalnego – zgodnie z ustawą największe fundusze są wyłączone z losowania. Mamy również prawo zmienić OFE – poprzez zawarcie umowy z nowym funduszem. Jednakże jeżeli w ciągu dwóch lat od przystąpienia zmienimy OFE, zapłacimy za transfer – nie ze środków zgromadzonych na naszym koncie, ale dodatkowo. W pierwszym roku uczestnictwa w OFE opłata za transfer wynosi 160 zł, w drugim roku 80 zł.

Koszty

OFE są prywatnymi podmiotami, ich funkcjonowanie jest uzależnione od różnego rodzaju opłat pobieranych za zarządzanie środkami zgromadzonymi na indywidualnych kontach.

Opłata dystrybucyjna

Opłaty są określone procentowo, potrącane z przekazywanych składek. Wysokość tych opłat określają OFE, jednakże ustawodawca określił ich maksymalną wysokość zależną ściśle od okresu w jakim środki są przekazywane na indywidualne konta. Opłata dystrybucyjna nie może być wyższa niż 7 % kwoty z wpłaconych składek w latach 2004-2010, 6,125 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2011, 5,25 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2012, 4,375 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2013 i 3,5 % kwoty z wpłaconych składek w roku 2014. Pobierana przez OFE opłata składa się z dwóch części – stałej (zależnej od wysokości aktywów netto funduszu w skali miesiąca) i zmiennej (uzależnionej od wyników inwestycyjnych funduszu).

Opłata transferowa

W pierwszym roku uczestnictwa w OFE opłata za transfer do innego funduszu wynosi 160 zł, w drugim roku 80 zł – płatne ze środków własnych ubezpieczonego, nie ze środków zgromadzonych w OFE.

Inne opłaty

Ze środków członków OFE (aktywów OFE) są pokrywane koszty związane z działalności inwestycyjną funduszu i koszty przechowywania aktywów funduszu (wynagrodzenie dla depozytariusza, tj. banku lub Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A.). Joanna Pindelska

Mobilnie. Wszędzie

Z ifirma.pl masz księgowość w swoim telefonie. Wysyłaj dokumenty, sprawdzaj salda i terminy online, gdziekolwiek jesteś. Aplikację znajdziesz na najpopularniejszych platformach.