Rozpoczęcie prowadzenia własnej firmy często wiąże się z koniecznością poniesienia wielu kosztów. Jednakże z pomocą dla początkujących przedsiębiorców przychodzą przykładowo urzędy pracy, które przewidują możliwość przyznania jednorazowego świadczenia na prowadzenie działalności gospodarczej. Jak jest zatem w przypadku działalności nierejestrowanej? Czy przepisy prawa również przewidują ulgi i dotacje, z których można skorzystać przy zakładaniu działalności nieewidencjonowanej?

Więcej na ten temat przeczytasz w poniższym artykule.

Czym jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana uregulowana jest w przepisie art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 roku – Prawo przedsiębiorców i określana jest jako działalność nieewidencjonowana.

Ulga na start a działalność nierejestrowana

Ulga na start została uregulowana w przepisie art. 18 Prawa przedsiębiorców i z ulgi tej mogą skorzystać przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi prowadzący jednoosobową działalność albo są wspólnikami spółek cywilnych pod warunkiem, że:

• podejmują działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmują ją ponownie, po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia;
• nie wykonują działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie i wykonywali czynności wchodzące w zakres obecnie wykonywanej działalności.

Z kolei z ulgi na start nie może skorzystać rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2017 r. poz. 2336 ze zm.). Tym samym rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

• złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
• jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
• nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
• nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych;
• kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 4 088 zł.

Z przepisu art. 18 ust. 1 Prawa przedsiębiorców wynika, że przedsiębiorca, który spełnia określone przesłanki nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej. Ulga dotyczy wyłącznie składek na ubezpieczenie społeczne, co oznacza, że składka na ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowa, ale jeśli przedsiębiorca będzie chciał, zrezygnować z tego uprawnienia, to może w każdym czasie to uczynić i zgłosić się do ubezpieczeń społecznych.

Z powyższych regulacji wprost wynika, że ulga na start przysługuje wyłącznie przedsiębiorcom, z kolei podmiot, który zakłada działalność nierejestrowaną nie jest określany jako przedsiębiorca. Dodatkowo z uwagi na fakt, iż ulga na start – po spełnieniu określonych warunków – co do zasady umożliwia zwolnienie na okres 6 miesięcy ze składem na ubezpieczenie społeczne, to również ulga ta nie mógłby mieć zastosowania do działalności nierejestrowanej, albowiem prowadząc taką działalność składek się nie płaci w ogóle.

Dotacja z urzędu na podjęcie działalności gospodarczej a działalność nierejestrowana

Przepis art. 46 ust. 1 pkt 2 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy przewiduje możliwość jednorazowego przyznania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności.

Aby otrzymać środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym na pokrycie kosztów pomocy prawnej, konsultacji i doradztwa związanych z podjęciem tej działalności należy spełnić następujące warunki podmiotowe, co oznacza, że środki pieniężne na założenie firmy może otrzymać:

• osoba fizyczna powinna posiadać status bezrobotnego (czyli musi być zarejestrowana w urzędzie pracy jako bezrobotna);
• osoba fizyczna będąca absolwentem centrum integracji społecznej (CIS) lub absolwentem klubu integracji społecznej (KIS);
• osoba poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu lub niewykonująca innej pracy zarobkowej opiekun osoby niepełnosprawnej, z wyłączeniem opiekunów osoby niepełnosprawnej pobierających świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, lub zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów.

Do wniosku o dofinansowanie bezrobotny, absolwent CIS lub absolwent KIS dołączają oświadczenia o spełnieniu również następujących warunków, tj.:

• nieotrzymaniu bezzwrotnych środków Funduszu Pracy lub innych bezzwrotnych środków publicznych na podjęcie działalności gospodarczej lub rolniczej, założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej;
• nieposiadaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, a w przypadku jego posiadania – oświadczenie o zakończeniu działalności gospodarczej w dniu przypadającym w okresie przed upływem co najmniej 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających dzień złożenia wniosku;
• niepodejmowaniu zatrudnienia w okresie 12 miesięcy od dnia rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej;
• niekaralności w okresie 2 lat przed dniem złożenia wniosku za przestępstwo przeciwko obrotowi gospodarczemu w rozumieniu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny;
• zobowiązaniu się do prowadzenia działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia oraz niezawieszania jej wykonywania łącznie na okres dłuższy niż 6 miesięcy;
• niezłożeniu wniosku do innego starosty o przyznanie dofinansowania lub przyznanie jednorazowo środków na założenie lub przystąpienie do spółdzielni socjalnej.

Do wniosku o dofinansowanie bezrobotny, absolwent CIS, absolwent KIS lub opiekun dołączają dodatkowo zaświadczenia lub oświadczenie i informacje w postaci:

• zaświadczenia lub oświadczenie o pomocy de minimis w zakresie, o którym mowa w art. 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 743);
• informacje określone w przepisach wydanych na podstawie art. 37 ust. 2a ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.

Wniosek o przyznanie jednorazowego świadczenia należy złożyć we właściwym ze względu na miejsce zamieszkania, pobytu lub planowane miejsce prowadzenia działalności powiatowym urzędzie pracy. Rozpatrzenie wniosku przez urząd pracy zazwyczaj trwa do 30 dni. Po przyznaniu jednorazowego świadczenia na założenie działalności gospodarczej należy w terminie wskazanym w umowie taką działalność założyć, a otrzymaną wysokość dotacji wykorzystać zgodnie z celem wynikającym z wniosku, co będzie trzeba udokumentować. Dodatkowo działalność gospodarcza, która zostanie założona dzięki otrzymanemu świadczeniu musi być prowadzona w okresie 12 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia.

Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że dotacja z urzędu pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej nie będzie przysługiwać osobie fizycznej chcącej otworzyć działalność nierejestrowaną. Dotacja, to jednorazowe świadczenie przyznane bezrobotnemu na podjęcie działalności gospodarczej. Z kolei podkreślenia wymaga fakt, że działalność nieewidencjowana nie jest działalnością gospodarczą.

Podsumowanie

Patrząc na szereg przywilejów wynikających z prowadzenia działalności nierejestrowanej trudno byłoby oczekiwać dodatkowych ulg czy wsparcia finansowego na otworzenie takiej działalności. Dlatego nic więc dziwnego, że w przepisach prawa próżno szukać regulacji dotyczących wsparcia dla podmiotów rozpoczynających przygodę z biznesem nierejestrowanym. Jednakże istotne jest jednak to, iż prowadzenie działalności nierejestrowanej nie blokuje możliwości do ubiegania się o przyznanie dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej.