O zmianach w kodeksie pracy pisze się i mówi już od dłuższego czasu. Nie wszystkie z nich są wprowadzane jedną zmianą ustawy kodeks pracy, proces ten został rozłożony w czasie. Sporo nowych przepisów musi się pojawić z uwagi na konieczność implementacji przepisów unijnych do przepisów krajowych. Na temat zmian w kodeksie pracy znanych pod pojęciem dyrektywa Work-life balance, pisaliśmy już na etapie projektu ustawy. Obecnie proces legislacyjny zakończył się, Prezydent podpisał ustawę i nowe przepisy wejdą w życie po jej ogłoszeniu. W dzisiejszej publikacji napiszemy, jakie zmiany w kodeksie pracy wprowadza dyrektywa Work-life balance.
Cel wprowadzanych zmian
Jak można przeczytać w uzasadnieniu do ustawy przepisy dyrektywy dotyczą wszystkich pracowników bez wyjątków, zarówno kobiet jak i mężczyzn. W wielu krajach zauważalna jest tendencja wycofywania się z życia zawodowego kobiet, które pragną posiadać dzieci i je wychowywać. Bardzo często trudno jest pogodzić obowiązki opiekuńcze i pracownicze i właśnie to zagadnienie przyświecało idei stworzenia dyrektywa Work-life balance i dyrektywy rodzicielskiej. Przeniesienie przepisów dyrektywy na grunt kodeksu pracy wiąże się m.in. ze zmianami w obszarze urlopów rodzicielskich, czy elastycznej organizacji pracy dla pracowników będących rodzicami lub opiekunami. W większej szczegółowości niektóre z wprowadzonych zmian opiszemy poniżej.
Wprowadzone zmiany w dyrektywie rodzicielskiej
Dyrektywa rodzicielska to przede wszystkim zmiany w urlopach tych, które już funkcjonują, ale także wprowadzenie nowych. Zmiany mają na celu m.in. ochronę pracowników, którzy korzystają z uprawnień pracowniczych, zobaczmy więc o czym jest mowa:
| Urlop rodzicielski
|
Przed zmianą przepisów jeśli ojciec dziecka nie chciał skorzystać z urlopu rodzicielskiego, to mógł on być przeniesiony na matkę, po zmianie nie ma już takiej możliwości
|
Określona została nieprzenoszalna część urlopu rodzicielskiego w wymiarze 9 tygodni. Oznacza to, że jeżeli ojciec dziecka nie skorzysta z urlopu to urlop w tej części przepadnie
|
Wymiar urlopu rodzicielskiego zostanie podwyższony o 9 tygodni. Jak będzie się kształtowała jego wysokość można w szczegółach przeczytać w podlinkowanej publikacji
|
Po wystąpieniu z wnioskiem o przyznanie urlopu rodzicielskiego pracownik jest objęty ochroną i nie można go:
- zwolnić,
- prowadzić przygotowań do zwolnienia.
Jeśli pracodawca złamie tę zasadę pracownik ma prawo udać się do sądu pracy
|
Ojciec dziecka ma prawo do urlopu rodzicielskiego nawet wówczas jak matka dziecka w dniu porodu nie pozostawała w stosunku pracy/w ubezpieczeniu chorobowym
|
| Urlop macierzyński
|
Wysokość zasiłku macierzyńskiego za cały okres urlopu rodzicielskiego została ustalona na poziomie 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku
|
Rozwiązanie umowy o pracę w okresie urlopu macierzyńskiego będzie możliwe jedynie w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy
|
Od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może:
- zwolnić,
- prowadzić przygotowań do zwolnienia pracownika
|
| Urlop opiekuńczy
|
Urlop opiekuńczy ma charakter bezpłatny
|
Wymiar urlopu opiekuńczego wynosi 5 dni
|
Urlop opiekuńczy jest udzielany w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej krewnym lub pozostającej we wspólnym gospodarstwie domowym ze względów medycznych
|
Okres urlopu wlicza się do okresu zatrudnienia
|
| Urlop z powodu działania siły wyższej
|
Urlop udzielany w pilnych sprawach rodzinnych
|
Wymiar urlopu wynosi 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym
|
Za czas urlopu przysługuje wynagrodzenie w wysokości 50%
|
| Urlop ojcowski
|
Urlop ojcowski będzie musiał być wykorzystany w terminie 12 miesięcy a nie jak było do tej pory w terminie 24 miesięcy
|
Dyrektywa Work-life balance – jakie zmiany w kodeksie pracy wprowadza?
Jeżeli chodzi o zmiany w kodeksie pracy w związku z wprowadzeniem słynnej dyrektywy Work-life balance, to wprowadzone regulacje mają przede wszystkim na celu poprawę warunków zatrudnienia i poszerzenie uprawnień pracowniczych. Zobaczmy w takim razie, o jakich przykładowych zmianach jest mowa:
Ochrona pracownika przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania z uprawnień, jakie wynikają z kodeksu pracy
|
Pracownicy zatrudnieni co najmniej przez 6 miesięcy mogą raz w roku kalendarzowym wystąpić o zmianę umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony. Można skierować także wniosek do pracodawcy m.in. o zapewnienie bezpieczniejszych warunków pracy, czy zmianę rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Taki wniosek wymaga pisemnej odpowiedzi z uzasadnieniem przekazanej przez pracodawcę w ciągu miesiąca od dnia otrzymania wniosku
|
Na pracodawcy spoczywa obowiązek przekazywania pracownikom szerszego zakresu informacji o warunkach zatrudnienia m.in. o:
- szkoleniach,
- długości przysługującego płatnego urlopu,
- przysługujących przerwach w pracy,
- zasadach pracy w godzinach nadliczbowych
|
Pracownik ma prawo do nieodpłatnego szkolenia niezbędnego do wykonywania określonego rodzaju pracy lub na określonym stanowisku
|
Pracownik może równolegle, bez ograniczeń nawiązywać stosunki pracy z innymi pracodawcami, także inne niż stosunek pracy
|
Podsumowanie
W ostatnim czasie zostało wprowadzonych szereg różnego rodzaju modyfikacji w kodeksie pracy. Większość z tych regulacji jest nowa, jednak również pojawiają się zapisy doprecyzowujące dotychczas obowiązujące przepisy. Dyrektywa Work-life balance, która przyświeca niektórym zmianom ma na celu z założenia równoważyć życie zawodowe i rodzinne. Prawa pracownicze mają być przede wszystkim przyjazne dla pracowników a pracodawca ma je respektować. Z uwagi na poszerzenie uprawnień pracowniczych pracodawcy obawiają się sporów z pracownikami, pisaliśmy o tym na łamach podlinkowanej publikacji. Weszły zmiany w urlopach rodzicielskich, doszła możliwość skorzystania z urlopu opiekuńczego czy z powodu działania siły wyższej. Pracownicy zostali objęci szerszą ochroną a pracodawcy muszą jak najszybciej zapoznać się z tymi obszernymi nowymi regulacjami i je przestrzegać. Jaki będzie efekt podjętych działań przekonamy się już na etapie stosowania nowych przepisów. Ustawa wchodzi w życie po 21 dniach od jej ogłoszenia.
Małgorzata Jagusiak 
Kim jest freelancer? Analiza badania „Portret Freelancera 2024”
Adam Sawicki
Co najbardziej utrudnia rozwój polskim firmom? Znamy główne bariery rozwoju!
Wakacje od ZUS dla przedsiębiorców
Zespół IFIRMA
Pomoc dla poszkodowanych w powodzi 2024 – zwolnienia, ulgi, zasiłek, 0% VAT. Pomoc od US oraz ZUS.
Dorota Łesak
