Fałszowanie faktur – przestępstwo od 1 marca 2017 r.

Ustawa z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2017 poz. 244 ) wprowadziła dodatkowe sankcje za określone działania podatników związane z wystawianiem faktur.

Fałszowanie faktur od 1 marca 2017 r.

Ustawa zmieniająca wprowadziła w rozdziale „Przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów” art. 270a oraz 271a wskazujący na rodzaje czynności związanych z wystawianiem faktur uznanych za przestępstwa. Są nimi:

1. podrabiania i przerabianie faktur (art. 270a)
2. wystawianie fikcyjnych faktur (art. 271a).

Dodatkowo w art. 115 Kodeksu karnego pojawiła się definicja faktury odsyłająca do pojęcia zawartego w art. 2 pkt. 32 ustawy o VAT. Dodanie tej definicji wskazuję, iż przestępstwa związane z fakturami obejmują wszystkie rodzaje faktur, bez względu na to w jakiej formie zostały wystawione.

Przestępstwo podrabiania i przerabiania faktur

Zgodnie z art. 270a  popełniają je osoby, które:

• w celu użycia za autentyczną podrabiają lub przerabiają faktury w zakresie okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenia dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu lub zwrotu należności o charakterze podatkowym.
• wskazanych wyżej faktur, używają jako autentycznych. Jest to przestępstwo tzw. fałszu materialnego w postaci faktury. Do jego popełnienia wystarczy przerobić lub podrobić fakturę w celu użycia jej jako autentyczną.

Natomiast w oparciu o art. 271a przestępstwo wystawiania fikcyjnych faktur popełniają osoby, które:

• wystawiają fakturę lub faktury, których wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym,
• wskazanych wyżej faktur używają. Jest to przestępstwo tzw. fałszu intelektualnego dokumentu jakim jest faktura. Polega ono na wystawianiu faktur poświadczających nieprawdę co do okoliczności mogących mieć wpływ na określenie wysokości podatku. Zgodnie z powyższym przepisem karalne jest również posługiwanie się takim dokumentem.

W wyżej wspomnianych przepisach pojawia się określenie używania faktur. Przez użycie faktury należy rozumieć jej ujęcie w rejestrze podatkowym, na podstawie którego sporządzona jest deklaracja podatkowa określająca wartość zobowiązania podatkowego lub jego zwrot, albo na podstawie którego ustalana jest wartość zobowiązania lub kwoty zwrotu (w sytuacji kiedy kwota zobowiązania jest ustalana bezpośrednio na podstawie rejestrów podatkowych).

Przerobienie dokumentu a jego podrobienie

• Podrobienie dokumentu – to jego sporządzenie stwarzające pozory, iż dokument pochodzi od innej osoby niż ta, która faktycznie go wystawiła.
• Przerobienie dokumentu – polega na zmianie jego treści przez osobę nieupoważnioną.

Faktury podrobione należy odróżnić od faktur nierzetelnych. Fakturą nierzetelną jest faktura wystawiona przez rzeczywistego podatnika, który wykazał na niej czynność podlegającą podatkowi lecz zawiera ona dane niezgodne z rzeczywistością. Natomiast fakturą „podrobioną” jest dokument umyślnie sporządzony jako „podróbka”. Fakturę nierzetelną może wystawić jedynie podatnik, który faktycznie wykonał czynność będącą przedmiotem faktury. Jeśli taki dokument wystawia inny podmiot (podmiot nie będący podatnikiem lub będący podatnikiem lecz nie wykonał czynności wskazanej na fakturze) jest to faktura podrobiona.

Zgodnie z art. 115 § 7, pojawiające się powyżej określenie znaczna wartość wskazuje na kwotę przekraczającą 200 tys. zł.

Kary jakie mogą być nałożone na podmiot dokonujących powyższych przestępstw przedstawia poniższa tabela.

Dodatkowo zgodnie z dodanym art. 227b kodeksu karnego w przypadku kiedy podmiot zostanie skazany za przestępstwa wymienione w tabeli może na niego zostać wymierzona kara grzywny w wysokości do 3000 stawek dziennych.

Kary za przestępstwa związane z wystawianiem faktur nakładane są niezależnie od kar nakładanych za te przestępstwa na podstawie Kodeksu karnego skarbowego. Możliwość taka wynika z art. 8 § 1 Kodeksu karnego skarbowego.

W związku z określeniem wielkości kary jaka zostanie nałożona na podatnika popełniającego powyższe przestępstwa pojawia się pojęcie „mienie wielkiej wartości”. Wyjaśnienie tego terminu znajduje się w art. 115 § 6 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim mieniem wielkiej wartości jest mienie, którego wartość w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza 1 000 000 zł.

W przypadku wspomnianych wyżej przestępstw sąd na wniosek prokuratora stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary lub może odstąpić od jej wymierzenia. Warunki na jakich taka możliwość pojawia się zależą od rodzaju przestępstwa. Poniżej zestawienie.

Dodatkowo zgodnie z art. 277d nadzwyczajnie złagodzenie kary stosowane jest także w przypadku przestępcy, który po wszczęciu postępowania ujawnił właściwemu organowi wszelkie znane jemu a nie znane dotychczas organowi istotne okoliczności przestępstwa oraz wskazał czyny pozostające w związku z popełnionym przez niego przestępstwem i ich sprawców.

Z powyższych informacji wynika, iż sprawca czynu, który sam ujawnił przestępstwo, przekazał właściwym organom informację na ten temat a także zwrócił uzyskaną korzyść majątkową może liczyć na złagodzenie kary lub odstąpienie od jej wymierzenia. Na złagodzenie kary może liczyć także przestępca, który już po wszczęciu postępowania ujawnia nieznane organom fakty związane z popełnionym przestępstwem.