Na czym polega franczyza?

Franczyza (franchising) jest formą finansowania działalności gospodarczej. Jest to umowa, na mocy której jedna strona – franczyzodawca przekazuje prawo posługiwania się jej nazwą handlową drugiej stronie – franczyzobiorcy, udziela jej wsparcia i porad w prowadzeniu przedsiębiorstwa oraz nadzoruje jej działalność z zachowaniem odrębności obu stron. W tym artykule wyjaśniamy dokładnie na czym polega franczyza, jak wygląda w Polsce i jakie są wady i zalety tego rozwiązania.

Na czym polega franczyza?

Franczyza nie polega tylko na sprzedaży prawa do używania logo sieci lub znaku towarowego, to cały system prowadzenia biznesu. Franczyzobiorca może bowiem liczyć ze strony franczyzodawcy na systematyczną opiekę – szkolenia dla siebie i załogi, na kampanie promocyjne wspierające sprzedaż czy na know-how dla danej branży.

Członkowie wewnątrz sieci sprzedają sobie nawzajem różne produkty po korzystnych cenach, jak również umożliwiają stosowanie odroczonych terminów płatności, co przekłada się na wzrost konkurencyjności tych podmiotów.

Franczyzodawca gwarantuje często dodatkową pomoc w pozyskiwaniu zewnętrznych źródeł finansowania. Za tę pomoc franczyzobiorca przekazuje franczyzodawcy tzw. opłatę wstępnĄ za udzielenie licencji i potem – przez cały czas trwania kontraktu – wpłaca na rzecz dawcy pewien procent swoich obrotów. Pieniądze te są wykorzystywane na rzecz całej sieci i służą wszystkim biorcom licencji – są one przeznaczane m.in. na badania marketingowe, opracowywanie nowych produktów i kampanie reklamowe.

Franczyza w Polsce

W Polsce obecnie działa ok. 26 tys. punktów prowadzonych w oparciu o licencje franczyzowe. Oferta ze strony franczyzodawców jest szeroka, co można sprawdzić w katalogu ofert franczyzowych i dostosowana do zróżnicowanych możliwości finansowych przyszłych licencjobiorców.

Franchising oferuje wolność w prowadzeniu, zarządzaniu i kierowaniu własną firmą, ale biorca licencji franczyzowej podporządkowuje się regułom zawartym w umowie z franczyzodawcą. Oznaczać to może obowiązek przestrzegania wspólnych dla całej sieci procedur obsługi klienta, kupowania towaru do sprzedaży tylko od dawcy licencji oraz brania udziału we wszystkich akcjach promocyjnych organizowanych przez sieć franczyzową.

Plusy i minusy franczyzy

Najważniejszą zaletą franczyzy jest to, że prowadząc własny biznes otrzymujemy możliwość używania marki znanej na rynku. Ułatwia to w krótkim czasie osiąganie przyzwoitych dochodów, pod warunkiem wyboru odpowiedniego franczyzodawcy, który chce rozwijać sieć, a nie w krótkim czasie osiągnąć zysk kosztem franczyzobiorcy. Budowanie własnej marki trwa latami, a tutaj otrzymujemy to na tacy razem z know-how. Także dla licencjodawcy system franczyzowy ma sporo zalet, bo poza wpływami z tytułu sprzedaży licencji pozwala na szybką rynkową ekspansję bez konieczności ponoszenia dużych kosztów.

Prowadzenie przedsiębiorstwa w ramach sieci franczyzowej niesie za sobą również pewne zagrożenia. Relacja pomiędzy franczyzodawcą a franczyzobiorcą musi nieuchronnie pociągać za sobą element narzucania kontroli. Franczyzobiorca jest właścicielem swojej własnej firmy, jednak prowadzi on działalność na podstawie licencji, która zobowiązuje go do kierowania firmą zgodnie z warunkami określonymi w umowie. Franczyzobiorca musi pamiętać, że w zamian za korzyści, które są jego udziałem, a które wynikają ze związku z franczyzodawcą i innymi franczyzobiorcami, konieczne jest zaakceptowanie kontroli jakości i standardów. Działania franczyzobiorcy nie stosującego zasad wyznaczanych przez franczyzodawcę mają niekorzystny wpływ, nie tylko na jego własną firmę, ale pośrednio na całą sieć franczyzową, a przez to na innych franczyzobiorców. Dlatego też franczyzodawca musi narzucać standardy i wymagać, aby były one przestrzegane.

Franczyzodawca może popełniać błędy w polityce kierowania firmą. Decyzje związane np. z wprowadzanymi innowacjami mogą okazać się nietrafne i przez to szkodliwe dla franczyzobiorcy. Dlatego właśnie franczyzodawca powinien każdorazowo przeprowadzać w należących do niego jednostkach sieci gruntowne badania rynkowe wprowadzanych innowacji, aby móc dowieść franczyzobiorcom opłacalności wdrożenia nowych pomysłów.

Franczyzobiorca, prowadząc działalność gospodarcza w formie franczyzy ponosi znaczenie mniejsze ryzyko gospodarcze. Jednakże franczyzobiorca nie powinien żyć w błędnym mniemaniu, że nie dotyczą go zagrożenia związane z prowadzeniem swojej firmy tylko dlatego, że jest pod parasolem franczyzodawcy. Wszystkie przedsięwzięcia biznesowe wiążą się z ryzykiem i franczyza nie jest tu wyjątkiem.