Przestępstwo internetowe a przepisy prawa
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wśród przepisów odnoszących się do cyberprzestępczości wyróżnia się następujące przestępstwa:
- art. 190a § 2 KK – podszywanie się pod inną osobę, tworzenie fałszywych profili;
- art. 202 KK – rozpowszechnianie treści pedofilskich;
- art. 256 KK – propagowanie treści faszystowskich i ekstremizmu politycznego;
- art. 267 § 1 KK – nieuprawnione uzyskanie informacji (hacking);
- art. 267 § 2 KK – nielegalny podsłuch komputerowy (sniffing);
- art. 268 § 2 KK – udaremnienie dostępu do informacji;
- art. 268a KK – ingerencja w dane informatyczne;
- art. 269 § 1 i 2 KK – sabotaż komputerowy;
- art. 269a KK – rozpowszechnianie złośliwego oprogramowania, cracking;
- art. 269b KK – posiadanie i dystrybucja narzędzi hakerskich;
- art. 271 KK – fałszowanie dokumentów i handel fikcyjnymi kosztami;
- art. 286 KK – oszustwa internetowe;
- art. 287 KK – oszustwa komputerowe.
Każdy z powyższych przepisów ma na celu ochronę użytkowników Internetu przed zagrożeniami wynikającymi z cyberprzestępczości.
Gdzie zgłosić przestępstwo internetowe?
Jeśli padłeś ofiarą przestępstwa internetowego bezpośrednio lub pośrednio, to powinieneś jak najszybciej zgłosić sprawę odpowiednim organom, np. w komisariacie policji, w prokuraturze lub za pośrednictwem internetowej platformy zgłoszeniowej. Pamiętaj, że szybka reakcja może pomóc w zatrzymaniu sprawcy i minimalizacji skutków przestępstwa.
Przestępstwo internetowe możesz zgłosić w następujących instytucjach:
- w dowolnej jednostce policji;
- w każdej jednostce prokuratury;
- w CERT Polska (Computer Emergency Response Team), czyli jednostka, która zajmuje się reagowaniem na incydenty związane z cyberbezpieczeństwem, tutaj zgłoszenia dokonuje się w przypadku phishingu, ataków hakerskich, fałszywych stron;
- w UODO (Urząd Ochrony Danych Osobowych), jeśli przestępstwo dotyczy naruszenia ochrony danych osobowych (np. wyciek danych, nieautoryzowany dostęp do danych);
- w UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów), gdy przestępstwo dotyczy oszustw konsumenckich (np. fałszywe sklepy internetowe).
WAŻNE – zgłaszając przestępstwo internetowe należy zebrać jak najwięcej dowodów, tj. zrzuty ekranu, e-maile, adresy IP, historię korespondencji czy nazwy użytkowników – tego typu dowody pozwolą na szybkie zidentyfikowanie sprawcy i skuteczne podjęcie działań przez służby.
Wiesz, że fałszowanie dokumentów stanowi przestępstwo karne? Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.
Jak zgłosić przestępstwo internetowe?
Obowiązek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa wynika z przepisu art. 304 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, zgodnie z którym:
- „Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję. Przepisy art. 148a oraz art. 156a stosuje się odpowiednio [por. § 1]”.
- „Instytucje państwowe i samorządowe, które w związku ze swą działalnością dowiedziały się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, są obowiązane niezwłocznie zawiadomić o tym prokuratora lub Policję oraz przedsięwziąć niezbędne czynności do czasu przybycia organu powołanego do ścigania przestępstw lub do czasu wydania przez ten organ stosownego zarządzenia, aby nie dopuścić do zatarcia śladów i dowodów przestępstwa [por. § 2]”.
- „Zawiadomienie o przestępstwie lub własne dane świadczące o popełnieniu takiego przestępstwa, co do którego obowiązkowe jest prowadzenie śledztwa przez prokuratora, Policja przekazuje wraz z zebranym materiałem niezwłocznie prokuratorowi [por. § 3]”.
Z powyższego przepisu wynikają klucze kwestie, a mianowicie:
- Obowiązek społeczny – każda osoba, która dowie się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, powinna zawiadomić o tym Policję lub prokuratora, choć nie jest to obowiązek prawny, a jedynie społeczny.
- Obowiązek instytucji państwowych i samorządowych – organy administracji publicznej mają prawny obowiązek zgłosić przestępstwo i podjąć działania zabezpieczające dowody do czasu przybycia organów ścigania lub wydania przez nie odpowiednich decyzji.
- Obowiązek Policji – jeśli Policja otrzyma zawiadomienie o przestępstwie, które wymaga prowadzenia śledztwa przez prokuratora, musi niezwłocznie przekazać mu zgromadzone materiały.
Pamiętaj, że ofiara przestępstwa internetowego również ma prawo do zgłoszenia przestępstwa organom ścigania. Może to zrobić osobiście na Policji, w prokuraturze lub za pomocą pisemnego zawiadomienia. Co więcej, jako osoba pokrzywdzona może również:
- zażądać ścigania sprawcy,
- brać udział w postępowaniu jako strona,
- domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia.
Wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa
Ofiara przestępstwa internetowego powinna zgłosić przestępstwo odpowiednim organom osobiście, internetowo albo pisemnie. W przypadku wyboru klasycznego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przygotowaliśmy gotowy wzór do pobrania.
Podsumowanie
Zgłoszenie przestępstwa internetowego jest darmowe i można go dokonać kilkoma różnymi sposobami – liczy się sam fakt zgłoszenia przestępstwa. Zgłoszenie jest kluczowym krokiem w walce z cyberprzestępczością, bowiem każdy, kto padł ofiarą takiego przestępstwa, powinien jak najszybciej powiadomić odpowiednie organy ścigania, dostarczając wszelkie dowody, które mogą pomóc w prowadzeniu śledztwa.
Adrianna Glapiak 
L4 na własnej działalności – ile wynosi?
Małgorzata Jagusiak
Czy pracodawca może przetwarzać dane osobowe kandydata do pracy?
Rozliczenie PIT za 2024 – PIT-36, PIT-37, PIT-28 i inne formularze, kluczowe informacje, terminy oraz ulgi
Dorota Łesak
Pieczątka i konto bankowe
Małgorzata Łuczyńska
