Gwarancja przy sprzedaży – co się zmieniło w 2023 roku?

Umowa o dostarczeniu treści cyfrowych – materiał YouTube

Więcej na temat samej gwarancji i zmian, które zaszły w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny przeczytasz w niniejszym artykule.

Pojęcie gwarancji przy sprzedaży

Zgodnie z przepisem art. 577 Kodeksu cywilnego:

• Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie [por. § 1];
• Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej naprawie oraz zapewnieniu innych usług [por. § 2];
• Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym [por. § 3];
• Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została kupującemu wydana [por. § 4].

Gwarancja zgodnie z powyższym przepisem stanowi zapewnienie, że dana rzecz jest dobrej jakości, a w wypadku wystąpienia wady w toku zgodnej z przeznaczeniem eksploatacji, zostanie ona usunięta przez naprawę lub będzie dostarczona rzecz wolna od wad. Przy gwarancji pojęcie wady akcentuje zdolność rzeczy do normalnego użytku, jaką mieć ona powinna, do normalnego, oczekiwanego funkcjonowania [tak Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 18 września 2014 r., sygn. akt I ACa 295/14].

Warto zapamiętać, że gwarancja może stanowić dodatkową podstawę odpowiedzialności sprzedawcy za wady rzeczy, niezależnie od jego odpowiedzialności z tytułu rękojmi. Treść gwarancji musi wskazywać na obowiązki gwaranta oraz związane z nimi uprawnienia kupującego. Sąd Apelacyjny w Gdańsku wskazał, że stosunek gwarancji ma charakter umowny i podlega zasadzie swobody umów, co oznacza, że treść zobowiązania gwaranta może być co do zasady określona swobodnie, co umożliwia również ograniczenia obowiązków z gwarancji [por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 września 2009 r., sygn. akt I ACa 712/09].

Tym samym na treść gwarancji składają się co do zasady dwa elementy:

• zapewnienie gwaranta;
• zasady odpowiedzialności gwaranta.

Gwarantem zazwyczaj jest producent rzeczy, importer rzeczy lub dystrybutor. Warto zapamiętać, że sprzedawca nie występuje w roli gwaranta. Z kolei uprawnionym do gwarancji jest kupujący.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że jeżeli w oświadczeniu gwarancyjnym nie wskazano innego terminu, termin gwarancji wynosi 2 lata, licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Pamiętaj, że wydatki ponoszone na gwarancje mogą co do zasady stanowić koszty uzyskania przychodów – warto jednak wiedzieć, w którym momencie można dokonać ich zaliczenia. Kosztami mogą być zarówno gwarancje świadczone przez przedsiębiorcę, jak i te wykupywane przez niego na firmę. Jeśli chcesz wiedzieć więcej na ten temat, to przejdź do tego artykułu.

W orzecznictwie wskazuje się, że:

• wada rzeczy uzasadniająca odpowiedzialność gwaranta, o jakiej mowa w art. 577 § 1 k.c., musi dotyczy cech użytkowych rzeczy i może polegać na ujawnieniu się cechy, która zmniejsza użyteczność rzeczy ze względu na jej przeznaczenie zgodne z celem umowy sprzedaży. Chodzi tu o wadę wynikającą z przyczyn tkwiących w rzeczy w momencie jej wydania [tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2018 r., sygn. akt V CSK 64/18];
• dopuszczalna jest możliwość naprawy rzeczy w ramach gwarancji, jeżeli usunięcie wady przez naprawę zapewnia pełną sprawność eksploatacyjną rzeczy [tak postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 lipca 2019 r., sygn. akt II CSK 66/19];
• zobowiązanie do naprawy rzeczy w ramach gwarancji można uznać za wykonane gdy w wyniku naprawy zostanie przywrócona pełna sprawność rzeczy objętej gwarancją, umożliwiająca jej normalny użytek [tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 kwietnia 2013 r., sygn. akt VI ACa 1408/12];
• obowiązki gwarancyjne istnieją dopóki cel gwarancji nie zostanie osiągnięty i może zdarzyć się również tak, że strona uprawniona będzie dochodziła świadczeń gwarancyjnych już po upływie okresu gwarancyjnego. W takiej sytuacji obowiązana jest jednak udowodnić, że wady ujawniły się przed upływem okresu gwarancyjnego [tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 września 2012 r., sygn. akt I ACa 206/12].

Oświadczenie gwarancyjne – co powinno zawierać?

Przede wszystkim wskazać należy, że do udzielenia gwarancji dochodzi poprzez złożenie oświadczenia gwarancyjnego.

Przepis art. 577(1) § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że Gwarant formułuje oświadczenie gwarancyjne w sposób jasny i zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala – w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli rzecz jest wprowadzana do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej, oświadczenie gwarancyjne sporządza się w języku polskim. Wymagania używania języka polskiego nie stosuje się do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.

Z kolei zgodnie z § 2 ww. regulacji stanowi, że oświadczenie gwarancyjne powinno zawierać:

• wyraźne stwierdzenie, że w przypadku braku zgodności rzeczy sprzedanej z umową kupującemu z mocy prawa przysługują środki ochrony prawnej ze strony i na koszt sprzedawcy oraz że gwarancja nie ma wpływu na te środki ochrony prawnej;
• nazwę i adres gwaranta;
• opis procedury, której uprawniony ma przestrzegać, aby móc skorzystać z gwarancji;
• wskazanie rzeczy, których dotyczy gwarancja;
• warunki gwarancji.

Art. 577(1) § 2 Kodeksu cywilnego został zmieniony przez art. 2 pkt 10 ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2337) zmieniającej nin. ustawę z dniem 1 stycznia 2023 r.

Należy zapamiętać, że brak wypełnienia przez oświadczenie gwarancyjne wymogów określonych analizowanymi przepisami nie wpływa na powstanie po stronie kupującego uprawnień z tytułu gwarancji, jeżeli doszło do zawarcia umowy gwarancji spełniającej wymogi ustanowione przez przepis art. 577 § 1 Kodeksu cywilnego.

Dokument gwarancyjny

Dyspozycja przepisu art. 577(2) Kodeksu cywilnego przyznaje uprawnionemu, czyli kupującemu prawo do żądania wydania oświadczenia gwarancyjnego w utrwalonej postaci, tj. na papierze lub innym trwałym nośniku. Prawo to posiada kupujący, jak również inna osoba, na którą kupujący przeniósł uprawnienia z gwarancji (uprawniony z gwarancji).

Zgodnie zatem z tym przepisem Uprawniony z gwarancji może żądać od gwaranta wydania oświadczenia gwarancyjnego utrwalonego na papierze lub innym trwałym nośniku (dokument gwarancyjny) [por. art. 577(2) Kodeksu cywilnego].

Z kolei sprzedawca wydaje kupującemu wraz z rzeczą sprzedaną dokument gwarancyjny oraz sprawdza zgodność znajdujących się na rzeczy oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na rzeczy zabezpieczeń [por. art. 577(3) Kodeksu cywilnego].

Co więcej, jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność z tytułu gwarancji obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanej rzeczy.

Gwarancja a uprawnienia z tytułu niezgodności sprzedanej rzeczy z umową

Zgodnie z przepisem art. 579 Kodeksu cywilnego:

• Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji [por. § 1];
• Wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową [por. § 2];
• Jednakże w razie wykonywania przez kupującego uprawnień z gwarancji bieg terminu do wykonania uprawnień z tytułu niezgodności rzeczy sprzedanej z umową ulega zawieszeniu z dniem zawiadomienia sprzedawcy o wadzie. Termin ten biegnie dalej od dnia odmowy przez gwaranta wykonania obowiązków wynikających z gwarancji albo bezskutecznego upływu czasu na ich wykonanie [por. § 3].

Tak jak w przypadku przepisu art. 577 § 1 Kodeksu cywilnego, powołany przepis został zmieniony regulacjami wynikającymi z ustawy z dnia 4 listopada 2022 r. (Dz.U.2022.2337) zmieniającej m.in. ustawę Kodeks cywilny z dniem 1 stycznia 2023 r. Celem była implementacja tzw. dyrektywy towarowej (dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylającej dyrektywę 1999/44/WE). Zmiana polega na zastąpieniu zwrotu „z tytułu rękojmi” przez zwrot „z tytułu niezgodności sprzedanej rzeczy z umową”.

Rękojmia zapewnia minimum ochrony interesów kupującego, a gwarancja jakości nie jest jej modyfikacją, lecz odrębną, dodatkową formą zabezpieczenia interesów kupującego, nie podlega więc ograniczeniom przewidzianym dla rękojmi. Gwarancji udziela sam gwarant, decydując o tym, w jakim zakresie chce przejąć ryzyko ponad albo obok tego, co przewiduje rękojmia. Treść stosunku gwarancji jest, zgodnie z art. 577 § 1 k.c., kształtowana przez umowę. Wręczenie dokumentu gwarancyjnego i jego przyjęcie przez nabywcę powoduje powstanie stosunku obligacyjnego pomiędzy wystawcą tego dokumentu i nabywcą rzeczy. W sytuacji, w której wręczający dokument gwarancyjny sprzedawca nie jest jego wystawcą, pełni on rolę jedynie posłańca, chyba że jest przedstawicielem gwaranta. Stwierdzenie to wyjaśnia znaczenie zapewnień co do jakości rzeczy udzielanych przez sprzedawcę i ich mocy wiążącej dla gwaranta. Jeżeli zatem sprzedawca nie jest przedstawicielem gwaranta, zapewnienia przez niego wyrażane nie wiążą tego ostatniego, skoro stosunek obligacyjny wynikający z gwarancji powstaje pomiędzy wystawcą gwarancji a nabywcą rzeczy [tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. akt V CSK 166/11].

W Sejmie odbyło się kolejne czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2425). Projekt ten został przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości i zakłada między innymi zasady i tryb wykonania praw konsumenta wynikających z rękojmi i gwarancji konsumenckiej. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Obowiązki korzystającego i gwaranta

Głównym obowiązkiem korzystającego jest dostarczenie rzecz na koszt gwaranta do miejsca wskazanego w gwarancji lub do miejsca, w którym rzecz została wydana przy udzieleniu gwarancji, chyba że z okoliczności wynika, iż wada powinna być usunięta w miejscu, w którym rzecz znajdowała się w chwili ujawnienia wady. Tym samym, obowiązkiem gwaranta jest pokrycie kosztów dostarczenia do niego rzeczy podlegającej gwarancji.

Gwarant powinien wykonać obciążające go z tytułu gwarancji obowiązki w terminie wynikającym z oświadczenia gwarancyjnego. Jeżeli z oświadczenia gwarancyjnego nie wynika taki termin, gwarant powinien wykonać swoje obowiązki niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia dostarczenia mu rzeczy. Niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy w czasie od wydania jej gwarantowi do jej odebrania przez uprawnionego z gwarancji ponosi gwarant [por. art. 580 § 3 Kodeksu cywilnego].

Bieg terminu gwarancji

Zgodnie z przepisem art. 581 Kodeksu cywilnego:

• Jeżeli w wykonaniu swoich obowiązków gwarant dostarczył uprawnionemu z gwarancji zamiast rzeczy wadliwej rzecz wolną od wad albo dokonał istotnych napraw rzeczy objętej gwarancją, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili dostarczenia rzeczy wolnej od wad lub zwrócenia rzeczy naprawionej. Jeżeli gwarant wymienił część rzeczy, przepis powyższy stosuje się odpowiednio do części wymienionej [por. § 1];
• W innych wypadkach termin gwarancji ulega przedłużeniu o czas, w ciągu którego wskutek wady rzeczy objętej gwarancją uprawniony z gwarancji nie mógł z niej korzystać [por. § 2].

Termin gwarancji biegnie na nowo jeśli dojdzie do wymiany rzeczy na nową albo dokonania istotnych napraw w rzeczy. Jednakże co istotne, nowy bieg terminu gwarancji następuje pod warunkiem dokonania wymiany lub naprawy przez gwaranta w ramach gwarancji. W przypadku wykonania naprawy polegającej na wymianie części rzeczy, to termin gwarancji ulega odnowieniu tylko w odniesieniu do jej wymienionych części.

Podsumowanie

Podstawową funkcją gwarancji jakości jest ochrona kupującego w przypadku wystąpienia wady nabytej rzeczy. Gwarancja obejmuje zatem wady tkwiące w dostarczanym produkcie, co oznacza, że powinna dotyczyć jakości dostarczonych towarów, czy też wykonanych prac wynikających z opisu przedmiotu zamówienia. Jednakże warto pamiętać, że przyjęcie gwarancji oznacza, że kupującemu w jednym czasie może przysługiwać jednocześnie uprawnienie z tytułu rękojmi za wady jak i z samej gwarancji.

Reklamacja, niezależnie czy w formie rękojmi czy gwarancji, rodzi obowiązki po stronie sprzedawcy. Tutaj sprawdzisz, czym różnią się te dwie formy oraz jakie powodują konsekwencje.