Zbieg tytułów ubezpieczeń w ZUS a działalnośc gospodarcza:

Wiele osób, które prowadzą działalność gospodarczą uzyskuje również dodatkowe przychody z innych źródeł. W takim przypadku rodzi się pytanie, w jaki sposób powinny być płacone składki do ZUS? W dzisiejszej publikacji zajmiemy się tematem rozliczeń w przypadku zbiegu tytułów ubezpieczeń w ZUS u osoby prowadzącej działalność gospodarczą.

Planujesz założenie firmy?

Umów się na bezpłatną wideorozmowę z ekspertem, podczas której zarejestrujesz działalność unikając typowych pułapek i błędów.

Jak należy rozumieć zbieg tytułów do ubezpieczeń?

Na temat zasad rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne wypowiadają się przepisy ustawy o Systemie ubezpieczeń społecznych. Osoby, które prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają pod obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Przy czym przepisy przewidują także zasady oskładkowania w przypadku wystąpienie zbiegu tytułów do unezpieczeń społecznych, który ma miejsce w przypadkach osiągania przychodów z działalności gospodarczej i z innych źródeł przychodów, przykładowo:

z umowy o pracę,
z umów cywilnoprawnych,
z umowy o dzieło,
z renty,
z emerytury,
jako wspólnik spółki cywilnej,
jednoosobowy wspólnik spółki z o.o.,
pobieranie zasiłku macierzyńskiego,
pobyt na urlopie wychowawczym.

Zasady opłacania składek ZUS przez przedsiębiorców w przypadku wystąpienia zbiegu tytułów do ubezpieczeń
Obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłaca się z tego tytułu, który powstał najwcześniej, przy czym nie ma przeciwwskazań, żeby opłacać dobrowolnie składki ze wszystkich tytułów
Przy ustalaniu zbiegu tytułów do ubezpieczeń istotna będzie podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jaka obowiązuje w prowadzonej działalności gospodarczej
Uwaga! Przedsiębiorca w prowadzonej działalności gospodarczej może opłacać składki społeczne według następujących zasad: ZUS preferencyjny, Mały ZUS Plus, Duży ZUS.
Jest jeszcze możliwość skorzystania z ulgi na start, ale w tym przypadku nie płaci się składek społecznych przez okres 6 miesięcy
Zasady podlegania pod Mały ZUS Plus i duży ZUS po zakończeniu opłacania składek ZUS preferencyjnych zostały opisane w podlinkowanej publikacji
Osoba prowadząca kilka rodzajów działalności pozarolniczej jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności

Poniżej opiszemy, jakie zasady obowiązują przy zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych w zależności od charakteru tytułów do ubezpieczeń i otrzymywanych kwot przychodów.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i etat

Przedsiębiorca, który równolegle pozostaje w zatrudnieniu na umowę o pracę bardzo często będzie podlegał jedynie pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy o pracę. Jednak muszą być spełnione pewne warunki.

W przypadku pracy na etacie i prowadzeniu działalności gospodarczej, przedsiębiorca nie będzie miał obowiązku opłacania składek społecznych, jeśli jego wynagrodzenie będzie równe lub wyższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2023 roku kształtuje się ono następująco:

3.490 zł – do 30.06.2023 r.
3.600 zł – od 01.07-31.12.2023 r.

Jeżeli wynagrodzenie za pracę będzie niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę składki na ubezpieczenia społeczne są opłacane z obydwu tytułów – od umowy o pracę i z działalności gospodarczej

Przykład 1

Pani Helena jest zatrudniona na umowę o pracę, z której osiąga przychód w wysokości 4.000 zł. Jednocześnie prowadzi działalność gospodarczą, w której jest zgłoszona do Dużego ZUS. W takim przypadku obowiązkowe składki społeczne opłacane są tylko od umowy o pracę.

Przykład 2

Pani Iwona jest zatrudniona na ¾ etatu z wynagrodzeniem 3.000 zł i prowadzi działalność gospodarczą. W tej sytuacji będzie musiała opłacać składki społeczne z obydwu tytułów.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i umowa zlecenie, umowa agencyjna, umowa o świadczenie usług

Przedmiotem naszych rozważań będą jedynie te umowy, które zostały zawarte poza przedmiotem wykonywania działalności gospodarczej. Oznacza to, że w ramach umowy wykonywane są czynności, które nie mają związku z prowadzoną działalnością.

Różnice w kwalifikowaniu umowy zlecenia w ramach działalności gospodarczej lub poza nią zostały opisane w podlinkowanej publikacji.

W przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia – umowa zlecenie i działalność gospodarcza, kluczowe będą zasady opłacania składek społecznych w działalności.

Zasada opłacania składek społecznych w działalności gospodarczej	Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z działalności
ZUS preferencyjny	30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę
Mały ZUS Plus	Nie mniej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę i nie więcej niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego
Duży ZUS	Co najmniej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego

W zależności od tego według jakich zasad będą opłacane składki społeczne w działalności przedsiębiorca zapłaci składki społeczne tylko w działalności, tylko od umowy zlecenie lub z obydwu tytułów.

Warunkiem zapłaty składek społecznych tylko z działalności jest:

Opłacanie składek społecznych z działalności od podstawy wynoszącej co najmniej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Kwota wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenie nie przekracza 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Przykład 3

Pan Filip prowadzi działalność gospodarczą, w której opłaca składki społeczne ZUS od kwoty 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W miesiącach: marzec-wrzesień zawarł umowę zlecenie, z której podstawa wymiaru składek społecznych wynosi 50% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W takim przypadku składki społeczne będą obowiązkowe tylko z działalności gospodarczej.

Przykład 4

Pani Ewelina w działalności gospodarczej opłaca Duży ZUS. W miesiącach: lipiec-sierpień dodatkowo pracuje również na umowę zlecenie, gdzie podstawa wymiaru składek społecznych wynosi 70% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. W takim przypadku pani Ewelina w lipcu i sierpniu może wybrać z jakiego tytułu będzie opłacała składki społeczne – z działalności czy od umowy zlecenie. Nie ma również przeszkód, żeby składki były opłacane z obydwu tytułów.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i umowa o dzieło

Jak do tej pory umowa o dzieło nie podlega pod żadne składki ZUS, ani społeczne ani składkę zdrowotną. Dla przedsiębiorca oznacza to, że nie dochodzi w tym przypadku do zbiegu tytułów do ubezpieczeń, składki ZUS są opłacane tylko z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Począwszy od 1 stycznia 2021 roku każda umowa o dzieło musi być zgłoszona do ZUS na druku ZUS RUD.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i renta

Może się tak zdarzyć, że osoba prowadząca działalność gospodarczą nabędzie uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy. W takiej sytuacji musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne do czasu ustalenia prawa do renty.

Ważne!
Powyższa zasada nie ma zastosowania do osób z ustalonym prawem do renty rodzinnej czy pobierających renty spoza systemu ZUS, mowa tutaj np. o rentach wojskowych, policyjnych czy rolniczych

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i emerytura

Prawo do emerytury nabywają osoby po ukończeniu wieku emerytalnego, dla kobiet jest to 60 lat a dla mężczyzn 65 lat. Przedsiębiorca, który nabył prawo do emerytury nie ma obowiązku opłacania składek społecznych z działalności, chyba że dobrowolnie. W takim przypadku nie może jednak dobrowolnie opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i spółka cywilna jednoosobowa spółka z o.o.

Już na wstępie napisaliśmy, że osoba, która prowadzi kilka rodzajów działalności gospodarczej opłaca składki społeczne tylko z jednego wybranego przez siebie rodzaju działalności. Jeśli więc przedsiębiorca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest wspólnikiem spółki cywilnej, założył jeszcze dodatkowo jednoosobową spółkę z o.o., to w takim przypadku składki społeczne będzie miał obowiązek opłacać tylko z jednego rodzaju działalności, sam decyduje z którego.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i zasiłek macierzyński

Prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje osobom, które urodziły dziecko lub przyjęły na wychowanie dziecko w wieku do 7 lat. Może z niego skorzystać: matka, ojciec, członkowie najbliższej rodziny. Jeżeli w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego dana osoba prowadzi działalność gospodarczą, to nie musi opłacać:

składek na ubezpieczenia społeczne,
składki na ubezpieczenie wypadkowe,
nie może dobrowolnie w działalności opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe.

Zbieg tytułów do ubezpieczeń – działalność gospodarcza i urlop wychowawczy

Nie ma przeciwwskazań, żeby osoba która przebywa na urlopie wychowawczym, który został jej udzielony przez pracodawcę prowadziła działalność gospodarczą. Wypowiada się na ten temat wprost ustawa Kodeks pracy.

Ważne!
W czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem

Jednak w takim przypadku należy pamiętać o pewnych obowiązkach informacyjnych i znać zasady opłacania składek społecznych.

Jeśli w trakcie urlopu wychowawczego będzie prowadzona działalność gospodarcza, to przedsiębiorca ma obowiązek opłacania składek społecznych z działalności
Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia na etacie, które są finansowane z budżetu państwa
Jednocześnie należy poinformować pracodawcę, żeby przestał wykazywać osobę uprawnioną w raportach składanych do ZUS i zostanie zaprzestanie ich finansowania przez budżet państwa

Zbieg tytułów do ubezpieczeń a składka zdrowotna

W przypadku osiągania przychodów z różnych tytułów co do zasady składka zdrowotna jest opłacana z każdego z tych tytułów. Od momentu wprowadzenia nowych zasad rozliczania składki zdrowotnej w prowadzonej działalności gospodarczej, to rozliczanie stało się bardzo utrudnione i rodzi wiele pytań. Dlatego też na tą tematykę poświęconych jest wiele publikacji, w których szczegółowo na przykładach omawiane są poszczególne problematyczne kwestie. Poniżej podajemy niektóre z nich i zachęcamy do zapoznania.

Składka zdrowotna w podatku dochodowym a różne formy opodatkowania – omówienie na przykładach – link

Roczna podstawa wymiaru składki w przypadku prowadzenia kilku działalności – link

Składka zdrowotna a udziały w spółkach kapitałowych – link

Składka zdrowotna w 2023 roku – różne formy opodatkowania – link

Kiedy przedsiębiorca rozliczający się na ryczałcie nie zapłaci składki zdrowotnej – link

Podsumowanie

Każdy przedsiębiorca ma swobodę, co do zakresu podejmowania dodatkowych aktywności poza działalnością gospodarczą. Jak już będzie uzyskiwał przychody z różnych źródeł najczęściej dochodzi do zbiegu tytułów do ubezpieczeń w ZUS a to jak widać jest tematem złożonym. Wiele zależy od źródła przychodu, jaki przedsiębiorca uzyskuje poza działalnością gospodarczą. Może to być praca na umowę na etat, na umowy cywilnoprawne, ale także przypadki, w których przedsiębiorca nabył już prawo do renty czy emerytury. Inne zasady obowiązują także wtedy, gdy przedsiębiorca jest na zasiłku macierzyńskim czy urlopie wychowawczym. W publikacji opisaliśmy szczegółowo różne przypadki, w których dochodzi do zbiegu tytułów opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ponieważ wtedy należy ocenić, z jakich tytułów istnieje obowiązek ich regulowania. W przypadku składki zdrowotnej temat wydaje się bardziej oczywisty a mianowicie, poza nielicznymi wyjątkami, jest ona opłacana z każdego tytułu. Od kilku lat planowane jest pełne oskładkowanie wszystkich umów cywilnoprawnych, jak to wejdzie w życie, to nie będzie już problemów ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń. Dla wielu osób nie jest to miła informacja, jednak z punktu widzenia omawianego przez nas tematu stanowiłoby to duże uproszczenie rozliczeń na gruncie ZUS. Jednak dopóki to nie nastąpi zasady opisane w publikacji należy znać i ich przestrzegać.