IP BOX kiedy możliwe jest skorzystanie z ulgi?

W ostatnich latach przedsiębiorcy zostali zasypani różnego rodzaju ulgami, które są skierowane do innowacyjnych firm. Jak to z ulgami bywa, żeby móc z nich skorzystać należy spełniać ustawowe warunki, a to najczęściej wiąże się z dodatkowymi obowiązkami. W przypadku ulgi IP BOX stosuje się preferencyjną stawkę podatku dochodowego, a to oznacza, że taka ulga jest wnikliwie badana przez organy podatkowe. W dzisiejszej publikacji zamieścimy informacje na temat rozliczania ulgi IP BOX, kto i na jakich zasadach może z niej skorzystać. Ponadto napiszemy, jak powinna być prowadzona ewidencja dla celów ulgi IP BOX.

Ulga IP BOX – dla kogo?

Z ulgi IP BOX mogą skorzystać wszyscy przedsiębiorcy, zarówno podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, czy od osób prawnych, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Prawo do ulgi IP BOX przysługuje, o ile przedsiębiorca prowadzi działalność badawczo-rozwojową (B+R). Jak się okazuje, nie zawsze jest łatwo w praktyce ustalić, czy jest prowadzona działalność badawczo-rozwojowa, dlatego zaleca się stosownie wcześniej zasięgnąć opinii doradcy podatkowego lub najlepiej wystąpić z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej. Obecnie organy podatkowe już nie odmawiają przedsiębiorcom wydania takiej interpretacji, o czym świadczy niedawno wydane rozstrzygnięcie nr 0115-KG ST2-2.4011.447.2023.2.AP z dnia 05.01.2024 r. Każda sprawa może być mniej lub bardziej złożona, ale na pewno ma indywidualny charakter.

Ulga IP BOX – co można rozliczyć?

W ramach ulgi IP BOX można rozliczyć kwalifikowane prawa własności intelektualnej wymienione w ustawie o PIT:

• patent,
• prawo ochronne na wzór użytkowy,
• prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
• prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
• dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
• prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
• wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin,
• autorskie prawo do programu komputerowego.

Informatycy i programiści a ulga IP BOX

To właśnie wśród informatyków i programistów znajdziemy wielu beneficjentów ulgi IP BOX, ponieważ akurat ta grupa zawodowa ma wiele wspólnego z wytwarzaniem praw własności intelektualnej.

W objaśnieniach podatkowych Ministra Finansów z dnia 15 lipca 2019 r. zamieszczono wiele cennych wskazówek dla podmiotów, które zamierzają skorzystać z ulgi, a więc również dla informatyków i programistów. W objaśnieniach czytamy, że w obecnym stanie prawnym w Polsce nie ma możliwości ustawowego i wyczerpującego zdefiniowania pojęcia „autorskie prawo do programu komputerowego”.

Więcej szczegółowych informacji, dostępne jest w objaśnieniach podatkowych wraz z omówieniem tematu na przykładach.

Ulga IP BOX – ustalanie dochodu do opodatkowania

Podstawę opodatkowania dla ulgi IP BOX stanowi suma dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym. Wysokość dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika nexus obliczonego według wzoru:

Wszystkie litery we wzorze oznaczają faktycznie poniesione koszty przez przedsiębiorcę na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez przedsiębiorcę działalność badawczo -rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,
b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego,
c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej innej niż wymienione w li. d, od podmiotu powiązanego,
d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Z tego wzoru wynika, iż najlepsze efekty będzie można osiągnąć przy założeniu, że większość kosztów będzie ponoszona we własnym zakresie lub z udziałem podmiotów niepowiązanych. Jednak w celu prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania niezbędne będzie zaprowadzenie ewidencji zdarzeń gospodarczych, w której będą ujmowane wszystkie operacje finansowe.

Strata z rozliczenia ulgi IP BOX

W działalności gospodarczej nie zawsze będzie wygenerowany dochód do opodatkowania można mieć również do czynienia ze stratą.

Na temat rozliczania straty w ramach ulgi IP BOX mowa jest m.in. w interpretacji z dnia 28.08.2020 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.202.2020.2.AR, gdzie potwierdzona jest zasada rozliczania straty z danego kwalifikowanego prawa.

Ewidencja zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX – warunki ustawowe

O obowiązku prowadzenie zapisów umożliwiających wyodrębnienie przychodów i kosztów związanych z prawami własności intelektualnej mowa jest wprost w ustawie o PIT (art. 30cb).

Nie ma żadnych przepisów szczególnych, w których nałożony byłby na przedsiębiorców obowiązek prowadzenia ewidencji według ściśle określonego wzoru. Możemy posiłkować się informacjami na temat tego co powinno się znaleźć w ewidencji zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX, które znajdziemy między innymi w objaśnieniach podatkowych. Jeśli chodzi o przedsiębiorców, którzy prowadzą PKPiR, to można to zrobić zgodnie z tymi sugestiami.

Ewidencja zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX – prowadzenie PKPIR

Jak można przeczytać w objaśnieniach przedsiębiorcy, którzy nie prowadzą ksiąg rachunkowych, spełnią wymóg ustawowy, o ile prowadzą ewidencję w przykładowej formie tam opisanej. Poniżej informacja na temat tego, jak powinna być prowadzona taka ewidencja.

Ewidencja zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX – miesięczna czy roczna?

Jak się okazuje, powstał spór pomiędzy organami podatkowymi a przedsiębiorcami na tle częstotliwości dokonywania wpisów do ewidencji IP BOX. W ustawie nie jest podana żadna informacja na temat formy ewidencji czy terminów dokonywania w niej wpisów. Jednak w jednej z interpretacji podatkowych nr 0114-KDIP2-1.4011.359.2021.2.JF z dnia 21.01.2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) odmówił przedsiębiorcy prawa do zastosowania 5% stawki podatku do opodatkowania dochodu z praw własności intelektualnej, z uwagi nieprowadzenie ewidencji dla celów ulgi “na bieżąco”. Przedsiębiorca nie zgodził się z tym werdyktem i odwołał się do sądu. Ostatecznie sprawa trafiła do NSA, który wydał wyrok dnia 07.11.2023 r. sygn. akt II FSK 1027/22. W uzasadnieniu przywołano m.in. objaśnienia podatkowego w sprawie IP BOX, w których podkreślono, że ewidencja powinna być prowadzona tak, aby móc w rocznym zeznaniu podatkowym wykazać łączną sumę przychodów, kosztów podatkowych, dochodów, strat, dochodów podlegających opodatkowaniu stawką 5%. A to w ocenie sądu oznacza, że w kontekście czasowym obowiązek prowadzenia ewidencji należy rozumieć w taki sposób, żeby możliwe było złożenie prawidłowego zeznania podatkowego za dany rok podatkowy. Oznacza to, że organ interpretacyjny bezpodstawnie wprowadził pozaustawowy warunek dotyczący bieżącego prowadzenia odrębnej ewidencji w trakcie roku podatkowego. Takie samo rozstrzygnięcie zapadło w wyroku sygn. akt II FSK 328/22 z dnia 09.11.2023 r.

Podsumowanie

W dzisiejszej publikacji poruszony został temat rozliczania ulgi IP BOX, ze wskazaniem podmiotów, które mogą z niej skorzystać, ze szczególnym uwzględnieniem branży IT. Dodatkowo omówione zostały zasady prowadzenia ewidencji dla celów ulgi IP BOX.

W ostatnich latach przedsiębiorcom ułatwiono dostęp do wielu ulg podatkowych, dzięki którym możliwe jest pomniejszenie dochodu do opodatkowania, lub jak to ma miejsce przy uldze IP BOX, można część dochodu opodatkować według preferencyjnej 5% stawki podatku.

Warto pamiętać, że w przypadku straty powstałej w wyniku rozliczenia, to można ją rozliczyć w ciągu kolejnych 5 lat podatkowych, ale tylko z tego samego kwalifikowanego IP.

Na temat ulgi IP BOX mowa jest w ustawie o PIT i w objaśnieniach podatkowych. Szczególną uwagę zwraca się autorskie prawa do programu komputerowego. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „autorskie prawo do programu komputerowego”, co może utrudniać właściwą kwalifikację. MF sugeruje, że najbezpieczniej jest wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej w takich przypadkach.

Zanim skorzystamy z tej ulgi, każdy przedsiębiorca powinien poznać wymagania ustawowe, które do niej uprawniają. Jednak nie wszystko da się wyczytać z przepisów, a to oznacza, że warto skorzystać z pomocy specjalistów czy składać zapytania o wydanie interpretacji.

Jednym z warunków uprawniających do ulgi jest prowadzenie ewidencji zdarzeń gospodarczych dla celów IP BOX. Co powinno się w takiej ewidencji znaleźć, ogólnie jest napisane w ustawie. Dodatkowo można zapoznać się z objaśnieniami podatkowymi, w których dostępnych jest więcej szczegółów.

Sporny okazał się czasokres dokonywania wpisów do ewidencji. W ocenie organów podatkowych te wpisy powinny być dokonywane na bieżąco – miesięcznie. Przedsiębiorcy nie zgadzają się jednak z takim podejściem i stoją na stanowisku, że ewidencja może być uzupełniona przed złożeniem zeznania rocznego, sądy stoją po stronie przedsiębiorców.

W wyrokach podkreśla się, że ewidencja jest potrzebna w celu prawidłowego rozliczenia dochodu w zeznaniu rocznym. Jest to jak najbardziej uzasadnione, tym bardziej że z ulgi można skorzystać dopiero w zeznaniu rocznym. Podobny zapis znajduje się w objaśnieniach podatkowych.

Stan prawny na dzień: 30.10.2024 r.