Otwarcie rynków zbytu poza granice kraju niesie ze sobą wiele przywilejów, ale również dodatkowych obowiązków księgowych. Przeprowadzając transakcje zagraniczne mamy do czynienia z fakturami w walucie obcej. Będą to zarówno faktury przychodowe i faktury kosztowe. Oprócz kursu przeliczeniowego do właściwego ujęcia przychodu czy też kosztu w PKPiR przedsiębiorca musi pamiętać o rozliczeniu różnic kursowych.
Co to są różnice kursowe?
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych odnosi się do rozliczania różnic kursowych w art. 14b i 24c. Zgodnie z przepisami różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe. Jako ujemne różnice kursowe zwiększają koszty podatkowe.
Przychód podatkowy a różnice kursowe
Dodatnie różnice kursowe w podatku PIT powstają jeżeli przychód należny jest niższy od wartości tego przychodu w dniu otrzymania. Ujemne różnice kursowe w PIT powstają gdy przychód należny jest wyższy od przychodu otrzymanego.
Za datę powstania przychodu/datę sprzedaży w podatku PIT uważa się dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności lub dostarczenia towaru/wykonania usługi. Natomiast za datę otrzymania uważa się dzień wpływu płatności w walucie obcej na rachunek walutowy.
Do przeliczenia przychodu należnego stosuje się średni kurs Narodowego Banku Polskiego (NBP) z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.
Przeliczenia z dnia otrzymania zapłaty dokonuje się według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia. Dlatego jeżeli płatność za fakturę wystawioną w walucie obcej wpłynie na rachunek walutowy trudno mówić o faktycznie zastosowanym kursie waluty. W takiej sytuacji również stosuje się średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wpływu środków na rachunek walutowy.
Przykład 1.
Pan Karol wystawił fakturę na sprzedaż towaru do UE (WDT) na kwotę 100 euro dnia 06.12.2019 r. Do przeliczenia przychodu należnego należy więc uwzględnić kurs waluty z 05.12.2019 r., a więc średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu – moment powstania przychodu należnego.
100 euro x 4,2777 zł = 427,77 zł – tabela 235/A/NBP/2019 z 05.12.2019 r.
Zapłata wpłynęła 13.12.2019 r. na rachunek walutowy Pana Karola. Niemożliwe jest ustalenie faktycznego kursu waluty dlatego do przeliczenia przyjmuje się średni kurs NBP z 12.12.2019 r. (art. 24c ust. 4 ustawy o PIT).
100 euro x 4,2846 zł = 427,92 zł
Przychód należny – 427,77 zł
Przychód otrzymany – 428,46 zł
Powstaną dodatnie różnice kursowe w kwocie 0,69 zł, ponieważ przychód należny jest niższy od przychodu otrzymanego.
Koszt podatkowy a różnice kursowe
Dodatnie różnice kursowe powstają wówczas kiedy koszt poniesiony wyrażony w walucie obcej jest jest wyższy od wartości tego kosztu w dniu zapłaty.
Ujemne różnice kursowe powstają kiedy koszt poniesiony jest niższy od kosztu w dniu zapłaty.
Jeżeli dokonujemy zakupu waluty obcej wówczas do przeliczenia kosztu poniesionego stosujemy faktycznie zastosowany kurs z dnia zakupu waluty. Natomiast jeżeli płatności dokonujemy z rachunku walutowego wówczas stosujemy średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.
Przykład 2.
Pan Karol w ramach transakcji wewnątrzunijnej WNT nabył towary na kwotę 1.000 euro. Faktura zakupu została wystawiona 10.12.2019 r. Do przeliczenia kosztu przyjęto średni kurs NBP z dnia 09.12.2019 r.
1.000 euro x 4,2830 zł = 4.283,00 zł – koszt poniesiony
Pan Karol dokonał zapłaty z rachunku walutowego dnia 20.12.2019 r. Kurs z dnia poprzedzającego dzień zapłaty – średni kurs NBP z 19.12.019 r. – 4,2632 zł.
1.000 euro x 4,2632 zł = 4.263,20 zł – koszt zapłacony
Powstaną dodatnie różnice kursowe w kwocie 19,80 zł (4.283,00-4.263,20=19,80) – koszt poniesiony jest wyższy od kosztu zapłaconego za nabyte towary.
Ujmowanie różnic kursowych w PKPiR
Różnice kursowe muszą być zaksięgowane w PKPiR. Najczęściej różnice kursowe księguje się na podstawie wystawionego dowodu wewnętrznego.
Dodatnie różnice kursowe ujmuje się w kolumnie nr 8 “pozostałe przychody”. Natomiast ujemne różnice kursowe ujmuje się w kolumnie nr 13 “pozostałe wydatki”.
Różnice kursowe a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Jeżeli działalność gospodarcza opodatkowana jest według odpowiedniej stawki ryczałtu również w pewnym ograniczonym zakresie przedsiębiorca ma obowiązek pamiętać o rozliczeniu różnic kursowych. Przedmiotowe rozliczenie będzie dotyczyły jedynie różnic kursowych powstałych po stronie przychodu (art. 6 ust. 1c ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym). Dodatnie różnice kursowe będą zwiększały przychód do opodatkowania, a ujemne różnice kursowe będą zmniejszały ten przychód. Do rozliczenia różnic kursowych mają zastosowanie takie same przepisy ustawy o PIT (art. 24c).
Nie będą rozliczane różnice kursowe od dokonywanych zakupów.
Przykład 3.
Pan Karol dokonał sprzedaży do Niemiec. Faktura sprzedaży na kwotę 1.000 euro została wystawiona 20.12.2019 r. Zapłata za fakturę wpłynęła na konto walutowe 27.12.2019 r.
Przychód należny – 1.000 euro x 4,2632 zł = 4.263,20 zł – średni kurs NBP z 19.12.2019 r.
Przychód otrzymany – 1.000 euro x 4,2624 zł = 4.262,40 zł – średni kurs NBP z 24.12.2019 r.
Powstaną ujemne różnice kursowe w kwocie 0,80 zł, ponieważ przychód należny jest wyższy od przychodu otrzymanego (4.263,20-4.262,40=0,80 zł).
Małgorzata Jagusiak 
5 najlepszych miejsc, aby budować portfolio dla swojej działalności
Oliwia Józefowiak
Jak wypełnić wniosek o wakacje składkowe – wniosek RWS instrukcja krok po kroku
Agnieszka Sołtys
Rozliczanie sprzedaży przez podatnika zwolnionego z VAT – odpowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczące VAT e-commerce
Rabaty dla pracowników i ich rodzin a obowiązki płatnika
Justyna Czerwińska
