Kiedy można prowadzić działalność nierejestrowaną a kiedy trzeba ją zarejestrować?

Jeśli tak, to przeczytaj ten artykuł.

Działalność nierejestrowana a przepisy prawa

Działalność nierejestrowana uregulowana jest w przepisie art. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców i określana jest jako działalność nieewidencjonowana.

Zgodnie z powołaną regulacją:

• Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020 r. poz. 2207), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej [por. ustęp1];
• Osoba wykonująca działalność, o której mowa w ust. 1, może złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku [por. ustęp 2];
• Jeżeli przychód należny z działalności, o której mowa w ust. 1, przekroczył w danym miesiącu wysokość określoną w ust. 1, działalność ta staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1 [por. ustęp 3];
• W przypadku, o którym mowa w ust. 3, osoba wykonująca działalność gospodarczą składa wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości, o którym mowa w ust. 1 [por. ustęp 4];
• Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej [por. ustęp 5].
• Przez przychód należny, o którym mowa w ust. 1, rozumie się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont [por. ustęp 6].

Z powyższej regulacji wynika, że:

• działalność nierejestrowaną może prowadzić wyłącznie osoba fizyczna;
• przychód należny z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia brutto – limit przychodów dla działalności nieewidencjonowanej w 2024 roku wynosi od stycznia do czerwca 3 181,50 zł, a od lipca do grudnia 3 225,00 zł;
• osoba fizyczna, które chce wykonywać działalność nieewidencjonowaną w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywała działalności gospodarczej.

Warto również zapamiętać, że osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną nie jest przedsiębiorcą i nie spoczywają na niej obowiązki związane z wykonywaniem działalności gospodarczej.

Działalnością nieewidencjonowaną nie jest:

• działalność wykonywana w ramach umowy spółki cywilnej.
• działalność podlegająca reglamentacji, czyli wymagająca uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Obowiązek zarejestrowania działalności nierejestrowanej

Z kolei obowiązek rejestracji działalności nieewidencjonowanej powstaje, gdy:

• przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej, np. sprzedaż alkoholu;
• mamy do czynienia ze spółka cywilną.

W powyższych przypadkach, niezależnie od osiąganego miesięcznie przychodu, nie można prowadzić działalności nierejestrowanej.

Co więcej, gdy osoba fizyczna przekroczy limit miesięcznego przychodu sprzedaży nierejestrowej musi również złożyć wniosek do CEIDG i taka działalność staje się działalnością gospodarczą, począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości. Taki wniosek należy złożyć w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości limitu miesięcznego.

Jednakże warto mieć na uwadze, że mimo zachowania warunków umożliwiających prowadzenie działalności nierejestrowanej osoba fizyczna zechce prowadzić działalność gospodarczą ewidencjonowaną, to może taki wniosek złożyć do CEIDG – taka działalność staje się wówczas działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Korzyści i wady z prowadzenia działalności nierejestrowanej

Korzyści

• brak konieczności dokonania zgłaszania działalności w CEIDG;
• brak konieczności dokonania zgłoszenia w urzędzie skarbowym;
• niepodleganie pod ubezpieczenie społeczne i zdrowotne ZUS – osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi opłacać składek ZUS (więcej na ten temat przeczytaj tutaj);
• brak uiszczania zaliczek okresowych na podatek dochodowy (więcej na ten temat przeczytasz tutaj).

Wady

• przychód należny z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia brutto;
• brak możliwości prowadzenia działalności nierejestrowanej w formie spółki cywilnej;
• brak możliwości wykonywania działalności, która wymaga koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Obowiązki osoby fizycznej prowadzącej działalność nierejestrowaną

Do głównych obowiązków osoby fizycznej prowadzącej działalność nierejestrowaną należy:

• konieczność prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży;
• obowiązek wystawienia faktury VAT na żądanie nabywcy jeśli takie żądanie zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca w którym dostarczono towar czy wykonano usługę – faktura wystawiana przez osobę zwolnioną z podatku VAT nie musi zawierać numeru NIP sprzedawcy;
• obowiązek zapłacenia podatku dochodowego od uzyskanych przychodów – taki podatek należy wykazać w zeznaniu rocznym PIT-36 składanym do końca kwietnia roku kolejnego;
• poszanowanie praw konsumenta wynikających z przepisów prawa.

Podsumowanie

Z działalnością nieewidencjonowaną mamy do czynienia, gdy jest wykonywania przez osobę fizyczną, po warunkiem, że przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia oraz że podmiot, który wykonuje taką działalność, w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie wykonywał działalności gospodarczej. Zapamiętać należy, że prowadzenie działalności nierejestrowanej nie wyklucza możliwości rejestracji takiej działalności. Jeśli zatem osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną złoży wniosek o wpis do CEIDG, to bez względu na wysokość uzyskiwanego z niej przychodu, z dniem określonym we wniosku staje się działalnością gospodarczą.