Kiedy następuje utrata prawa do rozliczenia podatkiem liniowym?

Podatek liniowy cieszy się dużą popularnością wśród przedsiębiorców, którzy osiągają wysokie dochody i jednocześnie chcą rozliczać koszty uzyskania przychodów. Przy skali podatkowej, jeśli nasze dochody przekroczą 120.000 zł musimy zapłacić 32% podatek. Natomiast wybierając podatek liniowy, bez względu na osiągane dochody zawsze zapłacimy podatek 19%. W dzisiejszej publikacji opiszemy, kiedy przedsiębiorca utraci prawo do rozliczania podatkiem liniowym.

Opodatkowanie podatkiem liniowym – kto może je wybrać?

Opodatkowanie podatkiem liniowym może wybrać każda osoba, która:

• prowadzi działalność gospodarczą,
• uzyskuje dochody z działów specjalnych produkcji rolnej,
• jest wspólnikiem spółki, w której wspólnikami są osoby fizyczne.

Wybierając podatek liniowy przedsiębiorca ma prawo do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, które mają związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. Obowiązkiem przedsiębiorcy jest prowadzenie podatkowej książki przychodów i rozchodów (PKPiR), w której dokonuje zapisów w porządku chronologicznym. Przedsiębiorcy na liniówce obowiązkowo sporządzają remanent, który określany jest również, jako spis z natury, na koniec każdego roku podatkowego. Przy ustalaniu dochodu rocznego uwzględniane są różnice remanentowe, które wylicza się jako różnicę pomiędzy remanentem początkowym a końcowym. Po zakończeniu roku podatkowego przedsiębiorca dokonuje rozliczenia dochodu rocznego się w zeznaniu PIT-36L. Od wszystkich dochodów osiągniętych w prowadzonej działalności osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zapłaci 19% podatek dochodowy.

Kiedy możliwe jest wybranie podatku liniowego?

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednoosobową działalność mogą zmieniać formę opodatkowania co roku. Zobaczmy, kiedy dokonać wyboru podatku liniowego.

Oświadczenie o wyborze opodatkowania podatkiem liniowym składa się do naczelnika urzędu skarbowego lub za pośrednictwem CEIDG. Wybór tej formy opodatkowania dotyczy również lat przyszłych, chyba że przedsiębiorca w kolejnym roku podatkowym zrezygnuje i zawiadomi o tym fakcie urząd skarbowy.

Kiedy przedsiębiorca nie będzie mógł wybrać opodatkowania podatkiem liniowym?

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w dość precyzyjny sposób wskazuje, kiedy przedsiębiorca nie może wybrać opodatkowania podatkiem liniowym.

Dla lepszego zrozumienia tych przepisów zobrazujemy to na przykładach.

Przykład 1

Pan Michał jest informatykiem zatrudnionym w firmie na umowę o pracę. W 2023 roku podjął decyzję o założeniu własnej działalności gospodarczej, w której również będzie świadczył takie usługi. Podjął decyzję o wybraniu opodatkowania podatkiem liniowym. W tej sytuacji musi pamiętać, że do końca 2023 roku nie będzie mógł świadczyć usług informatycznych na rzecz byłego pracodawcy.

Przykład 2

Pani Ilona jest zatrudniona na umowę o pracę ale chce również otworzyć własną działalność gospodarczą i wybrać opodatkowanie podatkiem liniowym. W obecnej firmie świadczy usługi reklamowe i działalność gospodarcza też będzie oznaczona takim kodem PKD. W tym przypadku, jeżeli pani Ilona otworzy działalność w 2023 roku, to musi pamiętać, że do końca tego roku nie może przyjmować zleceń na usługi reklamowe od firmy, w której jest zatrudniona.

Przykład 3

Pan Piotr został wspólnikiem trzyosobowej spółki, z której dochody chciałby opodatkować podatkiem liniowym. Spółka będzie świadczyła usługi stolarskie. Jednym z przyszłych kontrahentów jest firma, w której wspólnik pana Piotra jest zatrudniony w 2023 roku na umowę o pracę. Jeżeli w 2023 roku byłyby wystawiane faktury na usługi stolarskie dla firmy, w której pracuje jeden ze wspólników, to pan Piotr i pozostali wspólnicy nie mogliby wybrać podatku liniowego. Taki wybór byłby możliwy dopiero począwszy od 2024 roku.

Przykład 4

Pan Jakub jest zatrudniony na umowę o pracę w ramach, której świadczy usługi projektowe. Pozostając w zatrudnieniu chce otworzyć własną firmę, w której będzie wykonywał roboty budowlane. W takim przypadku jeśli zdecyduje się na wybór podatku liniowego i będzie wykonywał czynności na rzecz obecnego pracodawcy, to nie będzie to kolidowało z przepisami, ponieważ charakter wykonywanych czynności w ramach prowadzonej działalności i pracy na etacie jest inny.

Przykład 5

Pani Helena jest zatrudniona na umowę zlecenia w firmie jako księgowa. W 2023 roku chce otworzyć własne biuro rachunkowe, w którym będzie również świadczyła usługi na rzecz firmy, w której wcześniej była zatrudniona na zlecenie. Jeśli pani Helena będzie chciała wybrać podatek liniowy w działalności gospodarczej, to nie ma ku temu przeciwwskazań, ponieważ w firmie była zatrudniona na zlecenie a nie umowę o pracę.

Utrata prawa do rozliczenia podatkiem liniowym

Jeśli z jakiś powodów dojdzie do utraty prawa do rozliczania podatkiem liniowym, to przedsiębiorca w tym roku podatkowym traci prawo do opodatkowania w tej formie. Zgodnie z ustawą o PIT będzie obowiązany do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych według zasad, jakie obowiązują na skali podatkowej.

Przykład 6

Pan Szymon wybrał na 2022 rok opodatkowanie podatkiem liniowym, w prowadzonej działalności świadczy usługi projektowe. W październiku 2022 roku zatrudnił się na umowę o pracę i wykonywał takie same czynności, jak w prowadzonej działalności gospodarczej. W listopadzie 2022 r. zawarł ze swoim pracodawcą umowę na wykonanie projektu w ramach działalności gospodarczej, a przychód z tego tytułu uzyskał w grudniu. W tej sytuacji pan Szymon utracił prawo do podatku liniowego i musi cały 2022 rok rozliczyć na skali podatkowej.

Świadczenie usług na rzecz byłego pracodawcy w nowym roku podatkowym

Tak jak sobie to powiedzieliśmy wcześniej utrata prawa do podatku liniowego dotyczy tylko jednego roku podatkowego. A to oznacza, że jeżeli przedsiębiorca będzie wykonywał takie same usługi jak w prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy w kolejnym roku podatkowym, to może być opodatkowany podatkiem liniowym.

Przykład 7

Pan Roman był zatrudniony na umowę o pracę, jako mechanik samochodowy. W 2022 roku postanowił otworzyć swój warsztat samochodowy i w tym samym roku zwolnił się z pracy. W działalności wybrał opodatkowanie podatkiem liniowym. W 2023 roku otrzymał zlecenie od byłego pracodawcy na naprawę samochodu. W takim przypadku pan Roman nie utraci prawa do podatku liniowego, ponieważ przyjął zlecenie już w kolejnym roku podatkowym.

Utrata prawa do rozliczenia podatkiem liniowym – podsumowanie

Osoby, które planują rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej, w której wybiorą opodatkowanie podatkiem liniowym muszą zwrócić szczególną uwagę, czy przypadkiem nie będą wykonywały na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy, takich samych czynności w jednym roku podatkowym. Dość często słyszy się o praktyce zachęcania pracowników do otwierania własnej firmy, w której wykonywane są takie same usługi, również dla byłego pracodawcy. W niektórych przypadkach może to się okazać pułapką dla przyszłego przedsiębiorcy, który nie będzie mógł w dowolny sposób opodatkować swojej działalności. Bez znaczenia pozostaje fakt, czy takie czynności będą wykonywane cyklicznie, czy będzie to jednorazowa usługa, przepisy w tym zakresie są bezwzględne. Ważne jest, że dotyczy to tylko osób, które pozostają lub pozostawały w zatrudnieniu na umowę o pracę. W praktyce oznacza to, że nawiązanie współpracy na podstawie umowy cywilnoprawnej nie rodzi już takich konsekwencji na gruncie rozliczeń w podatku dochodowym.