Kiedy pracodawca może wypłacić wynagrodzenie postojowe?

Gdy firma produkcyjna zaczyna mieć problem ze zbytem towarów zaczyna się poszukiwanie rozwiązań umożliwiających zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności. Ponieważ płace pracowników są ich istotnym składnikiem właściciel może się zastanawiać się czy nie redukować zatrudnienia, lub nie zmniejszać wynagrodzeń. Może się wydawać, że sposobem na zmniejszenie wynagrodzenia jest wypłacanie pracownikowi pomniejszonego wynagrodzenia za czas w którym produkcja jest wstrzymana, czyli tzw. wynagrodzenia postojowego. Niestety, obecny stan prawny ściśle opisuje sytuacje, w których wynagrodzenie postojowe może być wypłacone.

Wynagrodzenie postojowe – obecny stan prawny (maj 2009)

Wg art. 81 Kodeksu Pracy przestój jest szczególnego rodzaju przerwą w wykonywaniu pracy. Jest to czas, w którym pracownik pozostaje w gotowości do świadczenia pracy, ale z przyczyn obiektywnych nie może wykonywać umówionej pracy. Jest to nieplanowana przerwa w procesie pracy spowodowana zakłóceniami:

technicznymi
organizacyjnymi
warunkami atmosferycznymi
innymi (np. pożar, strajk, wyłączenie prądu, błąd pracownika obsługującego maszyny, niewłaściwa decyzja osoby kierującej procesem pracy).

A czy zatem będą przestojem okresowe przerwy w pracy spowodowane przyczynami ekonomicznymi, jak np. zmniejszenie produkcji wywołane ograniczeniem zamówień? I czy za taką przerwę pracownikowi należy się wynagrodzenie?

Uchwała Sądu Najwyższego z 16 października 1992r. ( I PZP 58/92) i jej uzasadnienie.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Najwyższy podał, iż ograniczenie zapotrzebowania na pracę wywołane brakiem lub spadkiem popytu na produkty danego zakładu pracy , a więc wynikające z natury ekonomicznej, a niestanowiące następstwa zaburzeń w funkcjonowaniu zakładu pracy spowodowanych przez czynniki techniczne lub organizacyjne,sprawiające,że dany zakład pracy w całości lub części w danym okresie faktycznie ( fizycznie ) nie ma możliwości prowadzenia działalności wytwórczej, nie może być uznane za tego rodzaju przyczynę, by wynikającą z niej przerwę w wykonaniu pracy można było kwalifikować jako przestój. Stąd ograniczenie produkcji wywołane zmniejszeniem popytu na wyroby niestanowi przestoju w rozumieniu art.81 k.p. Podsumowując: pracodawca nie może z przyczyn ekonomicznych zarządzić przestoju i nie ma on podstaw do wypłaty tzw. wynagrodzenia postojowego.

Kiedy zatem pracodawca może pracownikowi wypłacić wynagrodzenie postojowe?

Kodeks pracy uzależnia prawo do otrzymania wynagrodzenia za przestój od łącznego spełnienia trzech przesłanek:

Przeszkoda w wykonywaniu pracy musi nastąpić z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. Najczęściej są to przejściowe przerwy w pracy spowodowane zaburzeniami natury technicznej lub organizacyjnej- awaria , brak dopływu energii itd.
Pracownik powinien być gotowy do wykonywania pracy.
Przestój nie jest zawiniony przez pracownika.

W czasie tzw. przestoju pracodawca nie może z własnej inicjatywy , ze względu na swoje potrzeby, wysłać pracownika na urlop bezpłatny. Ponieważ ten rodzaj urlopu może być udzielony tylko i wyłącznie na wniosek pracownika. Pracodawca nie może też wysłać pracownika na urlop wypoczynkowy, chyba, że był on wcześniej zaplanowany.

Wysokość wynagrodzenia postojowego

Za czas przestoju pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia liczonego od pensji podstawowej godzinowej lub miesięcznej, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagrodzenia-60 proc. wynagrodzenia. Należy jednak pamiętać, że wynagrodzenie za czas postoju w żadnym wypadku nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę – od stycznia 2009 r.-1276,00 zł brutto. Trzeba tu dodać , że obowiązek wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia za czas przestoju nie zależy od tego, jak długo trwała niemożność wykonywania pracy. Wynagrodzenie za czas niewykonania pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, przysługuje pracownikowi za okres gotowości do jej wykonania nie jest zatem ograniczone czasowo.

Zmiany w przepisach

Tak było do tej pory, a co czeka firmy w dobie obecnego kryzysu gospodarczego? W ostatnich doniesieniach środków masowego przekazu coraz częściej mówi się o tym, że Rząd zamierza pomóc firmom w kłopotach. Na spotkaniu rządu, pracodawców i związkowców porozumiano się w wielu ważnych sprawach. Ustalono,że najpóźniej 26 maja rząd powinien przyjąć rozwiązania dotyczące elastycznego czasu pracy i urlopów przestojowych. Najważniejszy punkt porozumienia przewiduje specjalne dopłaty z budżetu państwa dla firm w kłopotach. Gdy zamówienia firmy spadają i zakład ma przestoje, właściciel zamiast zwalniać grupowo ludzi, albo wysyłać na urlopy bezpłatne wypłacałby im miesięcznie 1276,00 zł. Jest to równowartość pensji minimalnej, z czego połowę finansowało by Państwo. Dla pracownika było by to bardziej opłacalne od zwolnienia. Państwowe dotacje mają pochodzić z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Rząd zgadza się też na postulowany przez pracodawców elastyczny czas pracy. Oznacza to , że gdy firma nie będzie miała zamówień, pracownik będzie pracował krócej – np. sześć godzin dziennie. Gdy zamówienia będą – dłużej, np. dziesięć a pracodawca nie będzie musiał płacić za nadgodziny. Pakiet tych ustaw rząd prawdopodobnie przyjmie na Radzie Ministrów 26 maja. Później trafią do Sejmu. Wszystkie specjalne ustawy mają obowiązywać tylko do 2011, a ustawa o dopłatach do postojowego do 2010 ( z możliwością przedłużenia). Jeszcze raz podkreślamy, że są to projekty, a tego które z nich wejdą w życie dowiemy się już wkrótce.

Zobacz również:

Wynagrodzenie pracownika Wynagrodzenie chorobowe pracownika Czas pracy Małgorzata Michalak

Mobilnie. Wszędzie

Z ifirma.pl masz księgowość w swoim telefonie. Wysyłaj dokumenty, sprawdzaj salda i terminy online, gdziekolwiek jesteś. Aplikację znajdziesz na najpopularniejszych platformach.