WDT i eksport towarów – jak rozliczyć transakcję?

×

Wielu przedsiębiorców chętnie kupuje i sprzedaje poza granice naszego kraju. Dzięki temu mają więcej możliwości na poszerzenie rynków zbytu. Transakcje zagraniczne dzieli się na transakcje wewnątrzunijne i z krajami trzecimi. W ramach Unii Europejskiej dokonywane jest wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) i wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT). W dzisiejszej publikacji odpowiemy na pytanie, co oznacza rozliczenie za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, jeśli chodzi o transakcje WDT.

Na czym polega transakcja WDT?

Przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium Polski na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, inne niż terytorium Polski. Uznanie danej transakcji za WDT jest możliwe, o ile zostaną spełnione pewne warunki ustawowe:

1. Nabywca towaru.
   • posiada status podatnika VAT nadany przez inne niż Polska państwo członkowskie UE, właściwe dla nabywcy,
   • może posiadać status osoby prawnej niebędącą podatnikiem podatku VAT, ale posiada numer VAT-UE nadany w innym kraju niż Polska, a to oznacza, że jest zidentyfikowany na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych.
2. Dostawca towaru.
   • jest zarejestrowany do VAT UE w Polsce,
   • przed upływem terminu do złożenia JPK_V7 posiada dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

Z uwagi na preferencyjną stawkę VAT stosowaną przy transakcji WDT niezwykle ważne jest posiadanie dowodów potwierdzających wywóz towarów z Polski.

Dowody potwierdzające wywóz towarów w ramach transakcji WDT

W ustawie o podatku VAT wymieniony został przykładowy katalog dokumentów, które będą potwierdzały wywóz towarów w ramach transakcji WDT. Dokumenty mogą być gromadzone w oparciu o ustawę VAT lub Rozporządzenie 282/211 UE.

Katalog takich dokumentów jest obszerny i jest katalogiem otwartym, co oznacza, że również inne dowody, poza wymienionymi w przepisach, mogą posłużyć do potwierdzenia wywozu. Przedsiębiorca ma prawo wyboru czy będzie gromadził dowody w oparciu o polska ustawę VAT czy w oparciu o Rozporządzenie unijne.

Dowody potwierdzające wywóz towarów w oparciu o ustawę VAT

Poniżej opiszemy katalog dokumentów uprawniających do 0% stawki VAT, o których jest mowa w polskiej ustawie o VAT, można je podzielić na dokumenty podstawowe i uzupełniające.

Dowody potwierdzające wywóz towarów w oparciu o Rozporządzenie Rady UE 2018/1912

Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na gromadzenie dokumentów potwierdzających wywóz towarów w ramach WDT w oparciu o Rozporządzenie 282/2011 UE będzie gromadził dokumenty wymienione poniżej.

Przykład 1

Przedsiębiorca, który dokonał transakcji WDT posiada podpisany list przewozowy CMR i fakturę za przewóz towarów od przewoźnika. Zgodnie z Rozporządzeniem posiada 2 niezależne od siebie dokumenty potwierdzające wywóz towarów z Polski do innego kraju UE. Spełnia więc warunek do zastosowania stawki 0%.,/p>

Przykład 2

Przedsiębiorca dokonał transakcji WDT, zgromadził dokumenty w postaci faktury od przewoźnika towarów i polisę ubezpieczeniową dotyczącą wysyłki. Zgodnie z Rozporządzeniem posiada jeden dokument z grupy A i jeden dokument z grupy B wydane przez dwie różne strony. Przedsiębiorca spełnia warunek do zastosowania stawki 0%.

Odbiór osobisty towarów – jak udokumentować?

W przypadku wywozu towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów bezpośrednio przez przedsiębiorcę dokonującego takiej dostawy lub przez nabywcę towarów przy użyciu własnego środka transportu przedsiębiorcy lub nabywcy, przedsiębiorca powinien posiadać dokument/dokumenty, o których jest mowa poniżej.

Obowiązek podatkowy w WDT

Na temat powstania obowiązku podatkowego wypowiada się wprost ustawodawca w przepisach, czyli w ustawie o podatku VAT.

Przykład 3

Pan Michał dokonuje sprzedaży towarów w ramach WDT. W miesiącu lipcu dostawa towarów miała miejsce 30 czerwca, faktura została wystawiona 1 lipca. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury, czyli 1 lipca.

Przykład 4

Pan Jakub dokonał dostawy towarów w ramach WDT w czerwcu, jednak fakturę wystawił dopiero 20 lipca. Pomimo to, zgodnie z przepisami transakcja WDT powinna być wykazana w ewidencjach VAT najpóźniej w dniu 15 lipca.

Korekta WDT – kiedy rozliczyć w podatku VAT?

Napisaliśmy już wcześniej, że jednym z kluczowych warunków przy dokonywaniu transakcji WDT jest posiadanie przez przedsiębiorcę dokumentów wywozowych. Ma to związek z przywilejem zastosowania 0% stawki VAT i dlatego ustawodawca wymaga niepodważalnych dowodów potwierdzających, że towar opuścił terytorium Polski. Jednak jeśli przedsiębiorca nie otrzyma takich dokumentów przed upływem terminu do złożenia JPK_V7, to nie wykaże WDT w danym okresie rozliczeniowym tylko w kolejnym okresie rozliczeniowym.

Przykład 5

Pan Jan dokonał w lipcu dostawy towarów w ramach WDT, jednak do 25 sierpnia nie otrzymał dokumentów potwierdzających, że towar dotarł do nabywcy. W tej sytuacji transakcja WDT nie zostanie wykazana w miesiącu lipcu. Jeśli dokumenty dotrą przykładowo 1 września, to pan Jan wykaże WDT ze stawką 0% w JPK_V7 za lipiec składając korektę rozliczenia. Ta transakcja będzie również wykazana w informacji podsumowującej VAT-UE za miesiąc lipiec.

Przykład 6

Pan Jakub dokonał sprzedaży w ramach transakcji WDT do kontrahenta z Niemiec w miesiącu maju 2024 r., podatek VAT rozlicza miesięcznie. Nie uzyskał dokumentów potwierdzających dostarczenie towarów do 25.06.2024 r. Nie dysponował również takimi dokumentami do 25.08.2024 r.

W takim przypadku pan Jakub będzie zobowiązany wykazać w JPK_V7 za miesiąc lipiec 2024 r. dostawę ze stawką krajową, np. 23%.

Jeżeli dokumenty dotrą do pana Jakuba 10.09.2024 r., to wówczas dokona on korekty informacji podsumowującej VAT-UE, a także JPK_V7 za miesiąc maj 2024 r., w którym wykaże transakcję WDT ze stawką 0%. Pan Jakub będzie musiał zrobić również korektę JPK_V7 za lipiec 2024 r., gdzie ta sprzedaż została wykazana ze stawką krajową. Korekta będzie polegała na zmniejszeniu podatku VAT należnego od sprzedaży. Poniżej prezentujemy opisany sposób rozliczenia w zestawieniu tabelarycznym:

Faktura WDT co powinna zawierać?

Faktura dokumentująca transakcję WDT powinna zawierać takie same elementy jak faktura krajowa m.in.:

• nazwa stron transakcji, w tym ich adresy, numery NIP,
• data i kolejny numer,
• nazwa i ilość towarów/usług,
• stawka podatku VAT,
• kwota należności ogółem.

WDT – rozliczenie za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli przedsiębiorca w określonym czasie nie uzyska wymaganych dokumentów potwierdzających wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, ma obowiązek wykazać taką dostawę w ewidencji VAT sprzedaży, jako dostawę krajową i zastosować właściwą stawkę podatku, np. podstawową 23%. Nie oznacza to, że traci prawo do 0% stawki VAT. Po otrzymaniu dokumentów potwierdzających dokonanie WDT przedsiębiorca ma prawo do odpowiedniego skorygowania transakcji i zastosowania stawki 0%. W takim przypadku przepisy zobowiązują przedsiębiorcę do wykazania transakcji WDT w rozliczeniu za odpowiedni okres. Przez wiele lat w przepisach widniał zapis, że ma to być okres, w którym dostawa została dokonana, jednak powodowało to szereg wątpliwości praktycznych i prawnych. Pakiet SLIM VAT 3 wprowadził zmianę zapisu w ustawie VAT. Obecnie przepis brzmi:

Przykład 7

Pan Michał dokonał sprzedaży w ramach transakcji WDT, dostawa została zrealizowana 30 czerwca natomiast faktura została wystawiona 5 lipca, obowiązek podatkowy powstał w lipcu. Dokumenty potwierdzające prawo do 0% stawki VAT dotarły do firmy 20 sierpnia. W tej sytuacji pan Michał wykaże transakcję WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, czyli w miesiącu lipcu.

Kiedy nie uznajemy transakcji za WDT?

W ustawie o podatku VAT wymieniono przypadki, w których nie mamy do czynienia z transakcją WDT:

1. Jeżeli towary są instalowane lub montowane, z próbnym uruchomieniem lub bez niego, dla których miejscem dostawy jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.
2. Przemieszczenie towarów następuje w ramach wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO). Jest to sprzedaż na rzecz osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej mieszkającej w innym niż Polska kraju UE.
3. Towary są przemieszczane na pokładach statków, samolotów lub pociągów w trakcie transportu pasażerskiego, który odbywa się na terytorium Unii Europejskiej, jeżeli dostawa tych towarów odbywa się na pokładach wymienionych środków transportu.
4. Jeżeli dostawa towarów będzie przedmiotem eksportu.
5. Jeżeli dostawa towarów dokonywana w ramach WDT będzie związana np. z przeładunkiem towarów w jednym państw członkowski UE innym niż Polska, a dostawa docelowa będzie dotyczyła jeszcze innego kraju UE. Przykładowo towar będzie wysyłany jako WDT do Niemiec, gdzie będzie dokonany przeładunek i dalej towar zostanie przetransportowany do Francji. W takim przypadku transakcja nie będzie rozpoznana jako WDT w Niemczech tylko dopiero we Francji.
6. Jeżeli towary będą wysłane do innego niż Polska kraju UE, aby w tym kraju dokonano wyceny lub innych czynności związanych z tym towarem, a następnie taki towar ponownie zostanie przemieszczony do przedsiębiorcy w Polsce.
7. Jeżeli towary będą czasowo używane na terytorium innego niż Polska kraju UE, gdzie mają one być wykorzystane do świadczenia usług przez polskiego przedsiębiorcę, właściciela tych towarów.
8. Podobnie jak w pkt 7 jeżeli towary będą czasowo używane przez polskiego przedsiębiorcę na terytorium innego kraju UE, nie dłużej niż przez 24 miesiące, pod warunkiem że import takich towarów z terytorium państwa trzeciego z uwagi na ich przywóz czasowy byłby zwolniony od cła.
9. Przemieszczeniu podlega gaz w systemie gazowym, energia elektryczna w systemie elektroenergetycznym, energia cieplna lub chłodnicza przez sieci dystrybucji energii cieplnej lub chłodniczej.
   Za transakcję WDT nie uznaje się również:

   1. Transakcji opodatkowanych VAT marża, w przypadku towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków.
   2. Dostaw rozliczanych stawką 0% niektórych rodzajów towarów (np. dostawy statków i samolotów).

   Eksport towarów

   Eksport towarów został zdefiniowany, jako towarów wysyłanych lub transportowanych z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej przez:

   • dostawcę lub na jego rzecz, lub
   • nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.

   Eksport bezpośredni Towar jest wysyłany lub transportowany przez sprzedawcę

   Eksport pośredni Towar jest wysyłany lub transportowany przez nabywcę

   Wywóz towarów poza terytorium Unii Europejskiej musi być potwierdzony przez właściwy organ celny w sposób określony w przepisach celnych – komunikat IE-599

   Dla eksportu stosuje się preferencyjną stawkę 0% pod warunkiem, że przedsiębiorca posiada dokumenty potwierdzające wywóz towarów poza UE przed upływem terminu do złożenia JPK_V7 za dany okres rozliczeniowy

   Otrzymanie zaliczki powoduje powstanie obowiązku podatkowego

   Obowiązek podatkowy przy eksporcie

   Obowiązek podatkowy przy eksporcie powstaje na zasadach ogólnych z dniem dokonania dostawy towarów lub otrzymania całości lub części zapłaty.

   Kwoty wyrażone w walucie obcej należy przeliczyć na PLN według średniego kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego.

   Dokumenty potwierdzające eksport towarów

   W ustawie o podatku VAT wymieniony został podstawowy katalog dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza UE:

   1. Dokument w formie elektronicznej otrzymany z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych albo potwierdzony przez właściwy organ celny wydruk tego dokumentu.
   2. Dokument w formie elektronicznej pochodzący z systemu teleinformatycznego służącego do obsługi zgłoszeń wywozowych, otrzymany poza tym systemem, jeżeli zapewniona jest jego autentyczność.
   3. Zgłoszenie wywozowe na piśmie utrwalonym w postaci papierowej złożone poza systemem teleinformatycznym służącym do obsługi zgłoszeń wywozowych albo jego kopia potwierdzona przez właściwy organ celny.
   Ważne!

   Jeżeli przedsiębiorca nie posiada dokumentów potwierdzających wywóz towarów poza UE nie wykazuje tej dostawy w ewidencji sprzedaży za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania dokumentów przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres.

   W przypadku nieotrzymania dokumentów w terminie określonym powyżej mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju

   Przykład 8

   Przedsiębiorca dokonał eksportu towarów do Japonii w miesiącu maju, rozlicza podatek VAT miesięcznie. W takim przypadku:

   • jeśli otrzyma dokumenty do 25 czerwca – wykazuje eksport ze stawką 0% w JPK_V7 za maj, jeśli nie nie wykazuje eksportu,
   • jeśli otrzyma dokumenty do 25 lipca – wykazuje eksport towarów ze stawką 0% w JPK_V7 za miesiąc czerwiec,
   • jeśli otrzyma dokumenty po 25 lipca – wykazuje eksport towarów ze stawka krajową 23% w JPK_V7 za czerwiec,
   • jeśli otrzyma dokumenty w październiku – wykazuje eksport ze stawką 0%, minusuje zaksięgowaną w czerwcu transakcję ze stawką krajową (wprowadza się kwotę netto i VAT ze znakiem minus). Wszystkie księgowania dokonywane są w miesiącu październiku.

   Podsumowanie

   W dzisiejszej publikacji omówiony został temat rozliczenia transakcji WDT i eksportu.

   Z artykułu dowiedzieliśmy się również kiedy mamy do czynienia z transakcją WDT i że jej opodatkowanie stawką preferencyjną 0% w VAT jest obwarowane kilkoma ustawowymi obowiązkami. Kluczowe jest posiadanie dokumentów potwierdzających wywóz towarów z Polski i odbiór w innym kraju UE. Stawkę 0% można zastosować, o ile przedsiębiorca ma takie dokumenty.

   Jeśli transakcja WDT nie zostanie rozliczona w pierwszym terminie, to po otrzymaniu dokumentów będzie wykazana w ewidencji za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy. W takich przypadkach najczęściej trzeba będzie dokonać korekty JPK_V7 i informacji podsumowującej VAT-UE. Zmiana zapisu w ustawie o podatku VAT pozwoliła na wyeliminowanie kontrowersji, jakie narosły wokół starego sformułowania “okres, w którym dostawa została dokonana”. W obecnym brzmieniu przedsiębiorcy nie powinni już mieć wątpliwości, kiedy wykazać WDT ze stawką 0%, ponieważ przepisy jasno wskazują kiedy powstaje obowiązek podatkowy w WDT. W publikacji podane zostały również informacje na temat eksportu towarów, z którym mamy do czynienia, gdy wysyłka odbywa się poza terytorium UE.

   Również w przypadku eksportu przedsiębiorca ma prawo do preferencyjnej stawki 0% pod warunkiem, że przed terminem do złożenia JPK_V7 otrzyma dokumenty potwierdzające, że towary opuściły terytorium UE. Przykładowy katalog dokumentów wymieniony został w ustawie o podatku VAT. Na przykładach wyjaśniono, w jaki sposób skorygować rozliczenie VAT w przypadku braku dokumentów w ustawowych terminach.

   Faktura dokumentująca zarówno transakcję WDT jak i eksport towarów zawiera taki sam zakres informacji, jak faktura krajowa, przy czym przy transakcji WDT kluczowe jest umieszczenie numerów NIP UE sprzedawcy i nabywcy. Ich brak może pozbawić przedsiębiorcę prawa do 0% stawki VAT.

   Stan prawny na dzień: 22.01.2025 r.