Kim jest rezydent podatkowy?
W przepisach prawa nie znajdziemy definicji stricte rezydenta podatkowego, jednak na podstawie przepisu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej ustawa o PIT) możemy ustalić, kim on jest. Tym samym polskim rezydentem jest osoba fizyczna, która zamieszkuje Polskę, czyli:
- posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
- przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jeśli osoba fizyczna spełnia chociaż jeden z powyższych warunków, to jest uznawana za polskiego rezydenta podatkowego. Jeśli natomiast nie spełnia żadnego, to uznawana jest za nierezydenta.
WAŻNE – ustalenie miejsca zamieszkania osoby fizycznej decyduje o spoczywającym na niej obowiązku podatkowym, ponieważ to od miejsca zamieszkania zależy, czy dana osoba fizyczna będzie podlegać nieograniczonemu lub ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce.
Warto w tym miejscu zwrócić uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 września 2018 r., sygn. akt II FSK 2653/16, zgodnie z którym:
- „Jak słusznie podkreślił Sąd pierwszej instancji, przepis art. 3 ust. 1a u.p.d.o.f. wskazuje na dwie przesłanki powodujące ustalenie miejsca zamieszkania w Polsce, które ze względu na rozdzielenie ich przez ustawodawcę spójnikiem »lub«, mają charakter rozłączny”.
- „Pierwszym z warunków, pozwalającym uznać osobę za mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jest posiadanie centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych). Dokonując oceny, w którym z państw znajduje się centrum interesów osobistych i gospodarczych osoby fizycznej, należy wziąć pod uwagę przede wszystkim związki osobiste i ekonomiczne osoby fizycznej z danym państwem, wśród których istotne są więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna i wszelka inna działalność, miejsce wykonywania działalności zarobkowej, źródła dochodów, posiadane inwestycje, majątek nieruchomy i ruchomy, zaciągnięte kredyty, konta bankowe, a także miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem itd”.
- „Drugim z warunków ustalenia miejsca zamieszkania danej osoby w Polsce jest przebywanie w Polsce dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego”.
Pod pojęciem centrum interesów osobistych lub gospodarczych należy rozumieć przykładowo:
- powiązania rodzinne, kulturalne, społeczne itp. (centrum interesów osobistych);
- miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, posiadanie nieruchomości, ruchomości, rachunku bankowego (centrum interesów gospodarczych).
Obowiązek podatkowy:
- Nieograniczony obowiązek podatkowy przysługuje osobom fizycznym, które mają miejsce zamieszkania w Polsce (czyli polskim rezydentom podatkowym) i wskutek tego podlegają w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (zatem dochody osiągnięte w innym państwie niż Polska będą mogły podlegać opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).
- Ograniczony obowiązek podatkowy przysługuje osobom fizycznym, które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej w Polsce na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych w Polsce. Za dochody (przychody), które są osiągane na terytorium Polski przez tych podatników, uważa się w szczególności dochody (przychody) z:
- pracy wykonywanej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
- działalności wykonywanej osobiście na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia;
- działalności gospodarczej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym poprzez położony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zagraniczny zakład;
- położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieruchomości lub praw do takiej nieruchomości, w tym ze zbycia jej w całości albo w części lub zbycia jakichkolwiek praw do takiej nieruchomości;
- papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, dopuszczonych do publicznego obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach regulowanego rynku giełdowego, w tym uzyskane ze zbycia tych papierów albo instrumentów oraz z realizacji praw z nich wynikających;
- umorzenia, odkupienia, wykupienia i unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych utworzonych na podstawie przepisów obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej oraz odpłatnego zbycia tych tytułów uczestnictwa;
- tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji) w spółce, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną lub tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym, instytucji wspólnego inwestowania lub innej osobie prawnej i praw o podobnym charakterze lub z tytułu należności będących następstwem posiadania tych udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw – jeżeli co najmniej 50% wartości aktywów tej spółki, spółki niebędącej osobą prawną, tego funduszu inwestycyjnego, tej instytucji wspólnego inwestowania lub osoby prawnej, bezpośrednio lub pośrednio, stanowią nieruchomości położone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa do takich nieruchomości;
- tytułu przeniesienia własności udziałów (akcji), ogółu praw i obowiązków, tytułów uczestnictwa lub praw o podobnym charakterze w spółce nieruchomościowej;
- tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia;
- niezrealizowanych zysków – opodatkowaniu podatkiem od dochodów z niezrealizowanych zysków podlega:
- przeniesienie składnika majątku poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w wyniku którego Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia tego składnika majątku, przy czym przenoszony składnik majątku pozostaje własnością tego samego podmiotu;
- zmiana rezydencji podatkowej przez podatnika podlegającego w Rzeczypospolitej Polskiej nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, w wyniku której Rzeczpospolita Polska traci prawo do opodatkowania dochodów ze zbycia składnika majątku będącego własnością tego podatnika, w związku z przeniesieniem jego miejsca zamieszkania do innego państwa.
Jak ustalić rezydencję podatkową?
Rezydencja podatkowa ustalana jest na podstawie następujących kryteriów:
- czasu pobytu danej osoby fizycznej w Polsce,
- ośrodka interesów życiowych (osobistych i gospodarczych),
- miejsca zamieszkania na terenie Polski,
- obywatelstwa.
Więcej na temat rezydencji podatkowej i obowiązku podatkowego od osób fizycznych przeczytasz tutaj.
Podsumowanie
Jeśli zatem zastanawiasz się, czy jesteś polskim rezydentem podatkowym, to musisz odpowiedzieć na pytanie, czy:
- posiadasz na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych),
- przebywasz na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Jeśli na któreś z powyższych pytań odpowiedziałeś twierdząco, to możesz mieć pewność, iż będziesz traktowany jako polski rezydent podatkowy. Pamiętaj jednak, że posiadanie obywatelstwa polskiego nie przesądza o tym, że jesteś polskim rezydentem podatkowym – jeśli mieszkasz na stałe za granicą, to nie możesz być uznanym za rezydenta podatkowego w Polsce.
Adrianna Glapiak 
Rozwiązanie umowy o pracę – wszystko, co musisz wiedzieć!
Brak zapłaty a faktura korygująca
Małgorzata Jagusiak
Czy na fakturach w procedurze OSS powinien się pojawić numer BDO?
Umowy zlecenia i o dzieło oskładkowane od 2025
