Kluczowe zmiany w prawie budowlanym 2024

Zmiany w prawie budowlanym podzielimy na dwie kategorie: te, które zaczną obowiązywać od 1 sierpnia 2024 roku oraz te, które aktualnie są w toku prac legislacyjnych.

Zmiany, które wejdą w sierpniu, mają na celu rozwianie wątpliwości interpretacyjnych i poprawę komfortu mieszkańców, zaś po tych będących obecnie przedmiotem prac parlamentarnych łatwiejsza ma stać się budowa mikrowiatraków do produkcji energii elektrycznej, a także uregulowana zostanie budowa przydomowych schronów.

Zmiany w prawie budowlanym od sierpnia 2024

Od 1 sierpnia 2024 roku wchodzą w życie znowelizowane przepisy dotyczące warunków technicznych dla budynków oraz w zakresie projektów budowlanych.

Warunki techniczne dla budynków oraz ich usytuowanie

Nowe przepisy dotyczące planowania przestrzennego mają na celu poprawę standardów mieszkaniowych i komfortu życia mieszkańców. Zmiany obejmują m.in.:

• określenie minimalnej powierzchni lokalu użytkowego na 25 mkw. – z pewnymi wyjątkami;
• zwiększenie odległości między budynkami mieszkalnymi o wysokości co najmniej 4 kondygnacji naziemnych;
• wprowadzenie terenów biologicznie czynnych na działkach publicznych oraz na terenach przeznaczonych pod budowę budynków mieszkalnych wielorodzinnych;
• odpowiednią izolację akustyczną dla drzwi wejściowych do mieszkania z klatki schodowej lub korytarza komunikacji ogólnej;
• racjonalne planowanie miejsc parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami;
• zapewnienie miejsc do rekreacji dla osób ze szczególnymi potrzebami;
• wygospodarowanie pomieszczeń na przechowywanie rowerów i wózków dziecięcych o powierzchni co najmniej 15 mkw.;
• zapewnienie pomieszczeń umożliwiających przewinięcie dorosłych osób ze specjalnymi potrzebami w instytucjach publicznych.

Pełny katalog zmian zawiera Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zmiana przepisów dotycząca projektów budowlanych

Ta nowelizacja jest istotna dla projektantów. Zmiany obejmują pomniejszenie powierzchni zabudowy o tarasy, balkony i loggie oraz obowiązek umieszczenia analizy rozwiązań technicznych i materiałowych w projekcie dla niektórych budynków.

Wprowadzono także precyzyjne regulacje dotyczące akustyki, które będą obowiązywać dla różnych typów budynków mieszkalnych.

Szczegółowe przepisy odnajdziemy w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Pozostałe zmiany w prawie budowlanym

Poniżej przedstawiamy zmiany w prawie budowlanym, które obecnie są na etapie prac parlamentarnych. Zawierają one m.in.:

• rozszerzenie katalogu inwestycji budowlanych zwolnionych z pozwolenia na budowę o m.in. mikrowiatraki;
• uregulowanie przepisami kwestii budowania przydomowych schronów i ukryć doraźnych;
• doprecyzowanie formalności związanych z domem o powierzchni do 70 mkw.

Bez decyzji, ale ze zgłoszeniem

Zwolnione z obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, ale wciąż wymagające zgłoszenia mają być także m.in.:

• niewielkie kolumbarium na terenie cmentarza;
• przepusty o długości nie większej niż 20 m oraz o przekroju wewnętrznym większym niż 0,85 mkw. i nie większym niż 3 mkw.;
• niewielkie kioski i pawilony sprzedaży ulicznej (o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 mkw.);
• wyloty do cieków naturalnych;
• wolno stojące obiekty budowlane łączności oraz kontenery telekomunikacyjne;
• bezodpływowe zbiorniki na wody opadowe lub roztopowe o pojemności nie większej niż 15 mkw.;
• przydomowe schrony i przydomowe ukrycia doraźne wraz z instalacjami i przyłączami niezbędnymi do ich użytkowania o powierzchni użytkowej do 35 mkw. służące ochronie mieszkańców budynków mieszkalnych jednorodzinnych na wypadek np. ataku zbrojnego albo ekstremalnych zjawisk pogodowych.

Proponuje się również umożliwić, na zgłoszenie, realizację robót budowlanych polegających na instalowaniu na obiekcie budowlanym urządzeń technicznych do wytwarzania energii elektrycznej o łącznej wysokości większej niż 3 m i nie większej niż 12 m oraz o odpowiedniej mocy wskazanej w odrębnych przepisach (w tzw. ustawie o OZE). Celem tych zmian jest zachęcenie do budowy małych turbin wiatrowych. Inwestor będzie musiał zapewnić projekt techniczny, kierownika budowy oraz dołączyć projekt architektoniczno-budowlany wykonany przez odpowiednio uprawnionego projektanta.

Bez zgłoszenia i bez decyzji

Do katalogu inwestycji zwolnionych z pozwolenia na budowę i niewymagających zgłoszenia mają dołączyć m.in.:

• maszty flagowe oraz maszty do kamer monitoringu o wysokości do 7 m posadowione na gruncie;
• drobne obiekty budowlane przy boiskach, kortach i bieżniach (szatnia, niewielkie trybuny, zadaszenia, ławki, ławki rezerwowe), przy czym liczba tych obiektów realizowanych bez pozwolenia i zgłoszenia będzie ograniczona względem powierzchni działki;
• bezodpływowe zbiorniki na wody opadowe lub roztopowe o pojemności nie większej niż 5 m sześc;
• magazyny energii elektrycznej o pojemności (nominalnej) nie większej niż 20 kWh;
• montaż mikroturbiny wiatrowej na dachu do 3 m.

Przydomowe schrony

Przydomowe schrony oraz ukrycia doraźne nie są obecnie unormowane prawem. Proponuje się zatem zdefiniowanie tych dwóch pojęć oraz uregulować niektóre kwestie związane z ich budową.

Przydomowy schron ma być zdefiniowany jako: „[…] wolno stojąca budowla ochronna o konstrukcji zamkniętej i hermetycznej, o powierzchni użytkowej do 35 mkw. wyposażona w urządzenia filtrowentylacyjne, przeznaczona do ochrony użytkowników budynku mieszkalnego jednorodzinnego przed skutkami założonych zagrożeń militarnych, ekstremalnych zjawisk pogodowych i skażeń, znajdująca się pod ziemią lub częściowo zagłębioną w gruncie”.

Zaś przydomowe ukrycie doraźne ma być z kolei zdefiniowane jako: „[…] wolno stojąca budowla ochronna o konstrukcji niehermetycznej, o powierzchni użytkowej do 35 mkw., przeznaczona do ochrony użytkowników budynku mieszkalnego jednorodzinnego przed skutkami założonych zagrożeń militarnych i ekstremalnych zjawisk pogodowych, znajdująca się pod ziemią lub częściowo zagłębioną w gruncie”.

Przydomowe schrony i ukrycia doraźne będą traktowane jako budowle związane wyłącznie z budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym i na potrzeby konkretnych osób zamieszkujących ten budynek.

Przypomnijmy, że w zakresie przydomowych schronów i ukryć doraźnych:

• budowa takich obiektów powyżej 35 mkw. możliwa będzie po uzyskaniu pozwolenia na budowę,
• budowa takich obiektów do 35 mkw. (wraz z niezbędnymi instalacjami i przyłączami) będzie możliwa na zgłoszenie, bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę.

Regulacje w tym zakresie mają na celu wskazanie rozwiązań umożliwiających ludności cywilnej wybudowanie własnej budowli ochronnej (schronu lub ukrycia doraźnego) do ochrony swoich bliskich.

W uzasadnieniu do projektu ustawy czytamy, że: „Budowa przydomowych schronów oraz przydomowych ukryć doraźnych o powierzchni użytkowej do 35 mkw. odbywałaby się na zgłoszenie, a więc w uproszczonej procedurze, która może przyczynić się do wybudowania dużej ilości rozproszonej siatki schronów dla osób fizycznych (najkorzystniejsze w obecnym zagrożeniu militarnym – nie skupiamy setek ludzi w jednym miejscu) […] Ułatwienia w realizacji takich obiektów przez osoby prywatne przewidziano w większości państw UE. Kluczowym argumentem za wprowadzeniem tego typu ułatwień dla przydomowych schronów jest fakt, że zgodnie z raportem opracowanym […] w 2021 r. tylko 1,24% ludności Polski mogłoby skorzystać ze schronów, a z ukryć 2,47%. Projektowane ułatwienia mogą wpłynąć na podniesienie indywidualnego poziomu bezpieczeństwa obywateli”.

Zaproponowano, aby do zgłoszenia ww. obiektów zamiast projektu budowlanego, dołączać dokumentację techniczną, która będzie zawierać rozwiązania zapewniające nośność, stateczność konstrukcji, bezpieczeństwo ludzi i mienia oraz bezpieczeństwo pożarowe. Dokumentację powinien wykonać projektant posiadający odpowiednie uprawnienia budowlane do zgłoszenia budowy.